Rajoy in steeds nauwere schoentjes


De druk op de Spaanse premier om zijn ‘Catalaanse probleem’ op te lossen wordt almaar groter. Het Duitse gerecht heeft het hem niet gemakkelijker gemaakt.


De weigering van het Duitse gerecht om de Catalaanse voormalige minister-president Carles Puigdemont wegens rebellie over te leveren aan Spanje, is een dikke streep door de rekening van de Spaanse premier Mariano Rajoy. De zoveelste.

Hoewel Spanje in de Catalaanse kwestie nog steeds officieel gesteund wordt door Europa, wordt steeds duidelijker dat het onbegrip voor de halsstarrige houding van de Spaanse regering groeit. Stilaan moet het in Madrid beginnen te dagen dat een overlevering van de voortvluchtige Puigdemont wegens rebellie er niet in zit. Het ene na het andere Europese land heeft hem níét gearresteerd: België, Zwitserland, Denemarken, Finland … En nu is er de Duitse beslissing.


Geen hoogverraad want geen geweld

Duitsland levert Puigdemont niet over aan Spanje omdat hij, aldus de rechtbank in Schleswig-Holstein, geen geweld heeft gebruikt zoals het gelijkaardige misdrijf van ‘hoogverraad’ in Duitsland veronderstelt. Maar ook in Spanje is er alleen sprake van ‘rebellie’ als er publiek geweld gebruikt is. Als Spanje de vervolging van een aantal Catalaanse separatisten wegens rebellie doorzet, zullen hun advocaten ongetwijfeld zwaaien met de argumentatie van de Duitse rechtbank.

Het Duitse gerecht onderzoekt nog of Puigdemont overgeleverd kan worden wegens het misbruik van overheidsgeld bij de organisatie van het referendum over de onafhankelijkheid in oktober vorig jaar. Als dat gebeurt, mag Spanje hem alleen voor dat lichtere misdrijf vervolgen, niet voor rebellie. Die klacht tegen hem – en de decennialange gevangenisstraf die hem daarvoor te wachten zou staan bij een veroordeling – is nu voor jaren van tafel geveegd.

‘De Duitse rechter heeft met zijn beslissing grote schade aangericht’, commentarieerde de Spaanse krant El Mundo, die vond dat de Duitse rechter het Europese aanhoudingsbevel gediscrediteerd heeft. Maar de Duitse pers zag de beslissing als een overwinning van de rechtsstaat.

De Spaanse regering leverde weinig commentaar op de uitspraak – dat kon ze ook niet, want ook zij zegt de onafhankelijkheid van het gerecht te respecteren. Maar blij kan ze er niet mee geweest zijn. De druk op Rajoy om het Catalaanse probleem eindelijk van de baan te krijgen en een politieke oplossing te vinden, groeit.


Spaanse regering verlamd

Het conflict rond Catalonië verlamt het regeringswerk in Madrid. De Baskische nationalisten weigerden deze week in het parlement in Madrid de Spaanse begroting goed te keuren vanwege Rajoys aanpak van de Catalaanse zaak. Voor een meerderheid in het parlement zijn vijf Baskische stemmen nodig.

En behalve Catalonië heeft de Spaanse premier nog andere kopzorgen. In de recentste opiniepeiling van El Mundo van begin deze maand overvleugelt de burgerlijk-liberale partij Ciudadanos (Cs) met 26,7 procent voor het eerst de twee grote traditionele partijen, de sociaaldemocratische PSOE (19,7 procent) en Rajoys Partido Popular (PP, 23,3 procent). Bij de Catalaanse verkiezingen van eind vorig jaar kwam Cs al als eerste partij uit de bus, de rest van Spanje lijkt die tendens te volgen.

Bijzonder ongelegen komt daarbovenop nog eens een schandaal rond Cristina Cifuentes, de minister-president van de autonome regio Madrid en partijgenote van Rajoy. Zij wordt ervan beschuldigd dat ze in 2012 frauduleus een MBA-diploma gehaald heeft aan een universiteit in Madrid. Cifuentes zou nooit de lessen hebben bijgewoond, zou zich pas hebben ingeschreven toen de eenjarige opleiding al drie maanden bezig was. En toen ze haar eindwerk zogezegd verdedigde, waren de betrokken professoren niet eens in Madrid. Het eindwerk kan ze ook niet meer voorleggen, want ze is het ‘verloren’ bij een verhuizing.

De zaak haalt al wekenlang dagelijks de krantenkoppen. Donderdag diende de PSOE in de regionale regering een motie van wantrouwen in tegen Cifuentes omdat ze weigert af te treden. Als Podemos die motie steunt, dreigt de regering te vallen. Dan zit Rajoy met twee probleemregio’s. De PP, die de voorbije jaren al geplaagd werd door een rist corruptieschandalen, kan die negatieve publiciteit missen als kiespijn.


DS Avond, 06-04-2018 (Karin De Ruyter)