‘De ideeën die ze daar oppikten, raken ze snel kwijt.’

‘Alle ongelovigen doden? Natuurlijk wil ik dat niet’

‘Ik wil naar Amerika’, zegt de 7-jarige Ayhem verlangend in het Engels. Nu hij bevrijd is uit handen van IS, wil de Yezidi-jongen niet bij zijn oom Tahsin in het Iraaks-Koerdische Sharia blijven. Hij spreekt alleen nog Engels en Arabisch, en mist de Amerikaanse IS-aanhangster die na zijn ontvoering drie jaar voor hem zorgde. Oem Yousef voedde hem in Raqqa op als haar eigen kind. Haar oudste zoontje, Yousef, was Ayhems beste vriend.
Haar echtgenoot is gesneuveld en Oem Yousef zit met haar andere kinderen nu in een gevangenenkamp van Syrische Koerden – net als andere buitenlandse IS-vrouwen en hun kroost. Dat Ayhem terug is bij zijn familie, dankt hij aan de Amerikaanse. Zij maakte dat hij de naam van zijn Yezidi-moeder onthield, en ze meldde hem bij de Koerden opdat hij met zijn familie herenigd zou worden.

Thuis hoorde Ayhem weinig anders dan propaganda voor het kalifaat, al hoefde hij nog niet te bidden. Hem is verteld dat hij alle ongelovigen, en dus ook alle Yezidi’s, moest doden. ‘Nee, natuurlijk niet’, antwoordt hij met een lachje op de vraag of hij dat echt wil. Maar hij wil geen Koerdisch leren, heeft moeite om met andere kinderen te spelen en slaapt slecht, omdat hij nachtmerries heeft van de bombardementen op Raqqa.

Vuist door het raam

Veel Yezidi-kinderen die de Koerdische hulporganisatie SEED opvangt, kampen ook met woedeaanvallen, bedplassen of opstandig gedrag. Enkelen onder hen hebben in IS-trainingskampen gezeten. ‘Ieder kind is anders’, benadrukt klinisch psycholoog Yusra al-Kailani. Sommigen zijn overgevoelig voor harde geluiden, de kleur zwart of voor baarden, anderen durven hun familie of vroegere vriendjes niet meer te vertrouwen. Sommige kinderen reageren met agressie, andere zijn juist heel passief. ‘Die hebben geen interactie op school of met de familie’, zegt Al-Kailani. ‘Vaak wordt dat niet herkend, want niemand heeft last van ze.’

Vanwege het grote tekort aan therapeuten heeft de SEED foundation zelf hun opleiding in handen genomen. Bij de behandeling van de kinderen is het essentieel hun familie – vaak grootouders, of ooms en tantes – te betrekken, stelt teammanager Zaid Abdulla. ‘Die moet gereed zijn om zo’n kind te ontvangen, en weten hoe te reageren. We helpen ze ook hen te begrijpen.’
Vormen kinderen die terugkeren van IS een gevaar voor de samenleving? De hulpverleners glimlachen om de vraag, die in België tot discussie op politiek niveau leidt. ‘Het gewelddadigste geval dat ik tot nu toe heb meegemaakt, is
een kind dat met zijn vuist door ramen ging’, zegt Abdulla.

Stigma

Net als de andere therapeuten ziet hij weinig aanwijzingen dat kinderen de IS-ideologie meebrengen. ‘De kinderen die wij opvangen, waren de ideeën die IS hen had opgedrongen al kwijt’, zegt Abdulla. ‘Kinderen zijn als sponzen: ze pikken nieuwe ideeën op en passen zich aan nieuwe situaties aan.’

Toch is opvang noodzakelijk, zeggen beide hulpverleners, net als het wegnemen van het stigma dat ze eng en gevaarlijk zijn. Anders is de kans groot dat ze geïsoleerd raken en terugkeren naar wat IS hen leerde. Dat kan op de lange termijn leiden tot meer extremisme en geweld, meent Al-Kailani.

En Ayhem? Abdulla weet wel hoe hij zo’n kind zou helpen. ‘Zeker, hij wil naar Amerika, maar dat gebeurt niet zo snel. Dus zou ik hem helpen een relatie op te bouwen met zijn omgeving. En de taal te leren, zodat hij kan communiceren en vriendjes maken. Zodat hij weer kan groeien.’


Bron: De Standaard (http://www.standaard.be/cnt/dmf20180326_03431774)

Datum: 27 maart 2018

Mening: Op de radio hoorde je enkel het nieuws over de slachtoffers IS. Het verhaal van de overlevenden hoor je zelden. Een verhaal met aandacht voor de kant van de kinderen die het hebben overleefd al helemaal niet. Ik ben blij dat ik dat ook eens kan lezen.
Wij hebben schrik dat kinderen die in IS-trainingskampen zaten later de ideeën terug zullen opnemen. Die angst is ongegrond. Je kan in de tekst lezen dat kinderen net sponzen zijn. Ze leerden snel bij maar vergeten gelukkig even snel wanneer ze niet meer dag in dag uit worden geïndoctrineerd. Ik vind het knap van de SEED foundation dat ze kinderen met allerlei soorten problemen, veroorzaakt door een trauma ondersteunen. Elk kind heeft recht op hulp.