Te koop: extra pensioen voor uw studententijd


Na een valse start of twee is het vanaf 1 december eindelijk zover: de nieuwe regeling voor afkoop van studiejaren voor een hoger pensioen gaat uit de startblokken.


De nieuwe regeling geldt voor alle pensioenen die ingaan vanaf 1 december 2018 en is van toepassing voor ambtenaren, werknemers en zelfstandigen. Van één uniform systeem is er echter geen sprake. Ambtenaren kunnen hun studiejaren goedkoper afkopen dan werknemers. En voor zelfstandigen kan het soms nog goedkoper … als ze voor de oude regeling kiezen. Een overzicht.


15 % korting voor ambtenaren

Voor ambtenaren is het afkopen van studiejaren hoe dan ook een zure appel. In het verleden werden hun studieperiodes immers gratis meegeteld voor de pensioenberekening. Voor het al gepresteerde deel van de loopbaan blijft dat principe behouden. Of met een voorbeeld: een ambtenaar die een vereist diploma van 4 jaar bezit en die al driekwart van zijn loopbaan heeft doorlopen, behoudt de gratis bonificatie voor drie jaar. Wil onze ambtenaar ook zijn vierde studiejaar laten meetellen voor de berekening van zijn pensioen, dan zal hij daar vanaf nu voor moeten betalen.

Tijdens de driejarige overgangsperiode die vanaf 1 december van start gaat, kost zo’n afkoop in principe 1.500 euro per diplomajaar. Om de pil voor de ambtenaren enigszins te verzachten, krijgen zij hierop tijdens de eerste twee jaar een korting van 15 %. Dat brengt het prijskaartje voor ambtenaren tot 30 november 2019 op 1.275 euro per studiejaar bruto. Dat bedrag is fiscaal aftrekbaar, waardoor de netto kostprijs bij een marginaal belastingtarief van bijvoorbeeld 50% slechts 637,5 euro bedraagt. De pensioenverhoging die ambtenaren daarvoor in ruil krijgen, wordt berekend op basis van hun zogenaamd ‘referentieloon‘ van de laatste 10 jaar. Hoe hoger het loon, hoe groter het pensioenvoordeel. Voor een referentieloon van bijvoorbeeld 48.000 bedraagt het extra pensioenbedrag 833 euro bruto per jaar.

Na twee jaar valt de korting van 15 % weg en wordt de tarifering gelijk getrokken met die voor werknemers en zelfstandigen. Dat wil zeggen dat vanaf 1 december 2019 iedereen nog een jaar lang de mogelijkheid zal hebben om studiejaren af te kopen tegen 1.500 euro per jaar. Vanaf 1 december 2020 zal de forfaitaire afkoopprijs alleen nog gelden voor wie minder dan 10 jaar is afgestudeerd. Wilt u na die periode nog regulariseren, dan zal de kostprijs actuarieel berekend worden. Daardoor wordt het een stuk duurder om studieperiodes te regulariseren voor een hoger pensioen.

Voor werknemers en zelfstandigen is er in de nieuwe regeling geen soldenperiode voorzien. Zij betalen vanaf de eerste de dag de volle pot van 1.500 euro per studiejaar. Rekening houdend met de fiscale aftrekbaarheid, komt dat bij een marginaal belastingtarief van 50% overeen met een netto kostprijs van 750 euro per studiejaar.

Het belangrijkste verschil met de regeling voor ambtenaren zit hem echter in de berekening van het extra pensioenbedrag dat een regularisatie oplevert. Terwijl dat voor ambtenaren samenhangt met het loon, wordt dat voor zelfstandigen en werknemers forfaitair berekend. Voor alleenstaandenpensioenen levert ieder afgekocht studiejaar een extra pensioenbedrag op van 266,66 euro bruto per jaar. Voor gezinspensioenen is dat 333,33 euro bruto per jaar. Deze bedragen worden jaarlijks geïndexeerd.

Naast de nieuwe afkoopregeling voor studieperiodes blijft tijdens de overgangsperiode tot slot ook de oude regeling voor werknemers en zelfstandigen nog drie jaar openstaan. Daar kunnen vooral zelfstandigen hun voordeel mee doen, aangezien regularisaties in dat systeem nog mogelijk zijn tot de dag voor het pensioen.

‘Deze regeling is vooral aantrekkelijk voor zelfstandigen die gestudeerd hebben voor 1975’, legt Mieke Bruyninckx, juridisch adviseur bij Acerta Sociaal Verzekeringsfonds, uit. ‘De prijs die aangerekend wordt om die oude studiejaren te regulariseren, bedraagt maximaal 744,32 euro per jaar, waarvan dan nog ongeveer de helft gerecupereerd kan worden via de fiscale aftrekbaarheid. Het extra pensioenbedrag dat daar tegenover staat, bedraagt voor zelfstandigen met een minimumpensioen tegen het huidige indexcijfer 323,32 euro bruto per jaar (op een alleenstaandenpensioen). Aangezien ongeveer 90% van de zelfstandigen het minimumpensioen ontvangt, kunnen veel zelfstandigen daarvan profiteren. Voor wie vanaf 1975 heeft gestudeerd, ligt de kostprijs een stuk hoger. Daarvoor moet geval per geval bekeken worden of een regularisatie zinvol is. Acerta heeft een berekeningstool ontwikkeld waarmee geïnteresseerden een indicatieve berekening kunnen maken op basis van hun persoonlijke situatie. Die is voor iedereen beschikbaar via de website www.ikbenzelfstandige.be.’

‘Let wel op,’ waarschuwt de juriste. ‘Om studiejaren af te kopen onder de oude regeling voor zelfstandigen is vereist dat u zelfstandige was direct voor of na uw studies. In de nieuwe regeling werd dit principe omgegooid en wordt er gekeken naar het stelsel waarin de aanvrager zich bevindt op het moment van de aanvraag.’


Simulator

Voor wie nog even geduld heeft, zal er vanaf volgend voorjaar ook op de website van de Federale Pensioendienst een berekeningstool beschikbaar zijn om simulaties te maken m.b.t. de regularisatie van studieperiodes. Voor algemene info zal u binnenkort ook terechtkunnen op de website www.koopuwstudiejaren.be, die verwacht wordt vanaf december.


Pas op voor de fiscus

Puur rekenkundig is het afkopen van studiejaren een aantrekkelijke investering. Geen enkele bank of verzekeraar kan u vandaag hetzelfde bruto rendement garanderen. Op maximaal 3 à 4 jaar tijd, en soms zelfs op minder dan een jaar, is uw regularisatiebijdrage volledig terugverdiend. Het pensioensurplus dat u daarna nog levenslang ontvangt door de regularisatie, is pure winst.

Maar dat is buiten de fiscus gerekend. Door een anomalie in de belastingberekening leidt een hoger bruto pensioen immers niet noodzakelijk tot een hoger netto bedrag. Zo kan het gebeuren dat uw regularisatiebijdrage toch weggegooid geld is. Dat probleem doet zich voor bij bruto pensioenen die zich bevinden tussen 15.570 en +/- 16.800 euro. ‘Tot voor kort kon een verhoging van het bruto bedrag voor pensioenen in deze vork leiden tot een vermindering van het nettopensioen’, geeft Koen Peumans, woordvoerder van minister Bacquelaine toe. ‘Door een aanpassing van de wet is dat probleem nu gedeeltelijk opgelost, in die mate dat een verhoging van het bruto pensioen voortaan niet meer vertaald kan worden in een vermindering van het nettobedrag. We willen de hervorming voortzetten om te garanderen dat elke verhoging van het bruto pensioen ook tot een hoger netto pensioen leidt.’

Voorlopig is dat echter nog toekomstmuziek. ‘Voor pensioenen die in die gevaarlijke zone liggen, kan het extra pensioenbedrag dat een regularisatie oplevert, nog altijd volledig worden wegbelast’, zegt Jef Wellens, fiscalist bij Wolters Kluwer. Wie zich in die situatie bevindt, kan de regularisatiebijdrage dus beter op zijn eigen spaarboekje houden.

Voor hogere en lagere pensioenen doet dat probleem zich niet of minder voor. ‘Op alleenstaandenpensioenen tot +/- 15.570 euro is geen belasting verschuldigd als dat het enige inkomen is van de gepensioneerde. Onder die grens wordt een verhoging van het bruto pensioen dus voor 100% omgezet in een stijging van het netto bedrag’, legt de fiscalist uit. ‘Wie het geluk heeft een hoger pensioen te krijgen, moet rekening houden met ongeveer dezelfde wetmatigheden als bij een gewone bruto loonstijging. Dat betekent dat iedere bijkomende euro belast wordt tegen de marginale tarieven van de personenbelasting.’


DS, 28-10-2017 (Frida Deceunynck)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB