‘Wall Street wint, het volk verliest’


Amerikaanse consumenten krijgen het lastig om nog hun gelijk te halen via groepsvorderingen. De bankenlobby en de Republikeinen triomferen.


51 tegen 50 stemmen: met een krappe meerderheid stemde de Amerikaanse Senaat dinsdagnacht een wet weg van het Consumer Financial Protection Bureau (CFPB), een onafhankelijke controle-instantie die in de nasleep van de financiële crisis werd opgericht om consumenten beter te beschermen. Dat de stemming zo nipt was, heeft alles te maken met de hoge symboolwaarde van de nieuwe regel. Die wou het Amerikaanse consumenten makkelijker maken om bij misbruiken een schadevergoeding te eisen van banken via een groepsvordering of ‘class action’. Maar dat gaat dus niet door.

‘Dit zal de rijken rijker maken en de machtigen nog machtiger’, reageerde Sherrod Brown, de langst zittende Democraat in het bankencomité van de Senaat. De Democratische directeur van het CFPB, Richard Cordray, klonk al even ontgoocheld: ‘Wall Street heeft gewonnen, het gewone volk verloren. Dit is een gigantische stap achteruit. Het wordt voor consumenten bijna onmogelijk om nog hun gelijk te halen.’


Verplichte arbitrage

Op dit moment proberen banken in de VS groepsvorderingen te verhinderen door klanten bij de opening van een bankrekening of de aanvraag van een kredietkaart vooraf te verplichten een document te ondertekenen waarin ze afzien van elke class action. Ze beloven elke onenigheid over de dienstverlening te beslechten via interne arbitrage. Daarbij wordt het juridische dispuut achter gesloten deuren uitgevochten voor een college van onafhankelijke beroepsrechters.

Sinds dat soort ‘forced arbitration’-clausules in 2011 door het Amerikaanse Hooggerechtshof als wettig werden gevonnist, wordt ze op grote schaal in de Amerikaanse bankwereld toegepast. Bij zowat elk financieel product krijgen consumenten vooraf het papiertje onder de neus geschoven, met de dwingende vraag eerst te tekenen.

Ook bij spelers als Equifax en Wells Fargo, de grootbank waarvan vorig jaar bekend werd dat ze haar klanten op grote schaal valse kosten had aangerekend door zonder hun medeweten 3,5 miljoen spookrekeningen in hun naam te openen. Toen boze klanten die praktijk voor de rechtbank wilden aanvallen, gebruikte Wells Fargo de ‘forced arbitration’-clausule om tal van class actions te blokkeren.

Door de verplichte arbitrageclausule te verbieden, wilde het Consumer Financial Protection Bureau paal en perk stellen aan die controversiële praktijk. ‘Geen immuniteit voor Equifax en Wells Fargo’, was de slogan van de voorstanders. Maar dat was dus zonder de bankenlobby en de Republikeinen gerekend. Nadat eerder ook al het Huis van Afgevaardigden de wet via een resolutie had weggestemd, deed nu ook de Senaat hetzelfde. Zij het zeer nipt.

Als straks ook Donald Trump zijn handtekening zet, mag in de toekomst geen enkele financiële toezichthouder in de VS nog aan de omstreden clausule raken. En het lijdt geen twijfel dat de president dat zal doen. Want tijdens zijn verkiezingscampagne heeft hij meermaals publiek beloofd om de regels voor de financiële sector te versoepelen. Een grootschalige deregulering waarvan tegenstanders vrezen dat ze snel zal leiden tot nieuwe excessen op Wall Street. En misschien zelfs een nieuwe financiële crisis.

De woordvoerder van het Witte Huis liet alvast weten dat Trump de uitkomst van de stemming ‘toejuicht’ en benadrukt dat ze ‘consumenten zal toelaten om sneller en efficiënter financiële geschillen op te lossen’.


Ondoorzichtig

De Wall Street-lobby steekt dan ook haar vreugde niet onder stoelen of banken. Daar was de kritiek jarenlang dat de groepsvorderingen de Amerikaanse maatschappij weinig bijbrengen. Ze maken volgens critici vooral de rijke advocaten rijker en lopen vaak uit in onredelijk hoge schadesommen die de getroffen bedrijven dan weer moeten doorrekenen aan hun klanten.

Voorstanders van class actions waarschuwen echter dat elke betwisting nu zal moeten gebeuren volgens een ontransparant juridisch proces, waarover de banken zelf grote controle hebben.


DS, 26-10-2017 (Nico Tanghe)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB