'Tieners moeten niet van 's ochtends vroeg op school zitten', zegt professor Russell Foster van Oxford University.


Onmenselijk. Zo omschrijft neuroloog Russell Foster het vroege ochtenduur voor tieners. Volgens de professor moeten leerlingen tussen 12 en 18 jaar niet van 's ochtends vroeg op school zitten. Dat is tegen hun bioritme. Tieners zijn dus helemaal niet lui als ze tijdens de week niet uit hun bed raken. Foster pleit ervoor dat ze pas in de late voormiddag of de vroege namiddag naar school komen. Zo zouden ze ook betere resultaten behalen.

Slaapdeskundige Karlien Dhondt van het UZ Gent vindt dat geen slecht idee. 'De studie van de professor is juist. In Brazilië is er uitgebreid onderzoek gedaan naar adolescenten in een middelbare school. Zij moesten pas om elf uur op school zijn en wat bleek? Ze haalden betere resultaten.'

Logisch, vindt Dhondt. 'De hormonale balans van tieners is anders. Hun bioritme verandert onder invloed van het hormoon melatonine, dat is een natuurlijke slaapverwekker. De hoeveelheid melatonine daalt drastisch vanaf je dertiende en op je vijftiende of zestiende heb je er het meest last van. Het hormoon piekt namelijk later in de nacht dan bij een volwassene. Niet rond middernacht, maar pas tussen twee en vier uur 's nachts. Daardoor zijn ze 's avonds minder snel moe, maar kunnen ze 's ochtends minder makkelijk uit bed.' Volgens Dhondt zit een vierde van de adolescenten moe op school. 'Daardoor gaan ze onderpresteren. Er zijn zelfs leerlingen die er zoveel last van hebben dat ze hun studies stopzetten.'

Maar in het onderwijs zien ze een later aanvangsuur niet zittten. 'Wat doe je dan met ouders die gaan werken? De school is georganiseerd op het ritme van de maatschappij', zegt Willy Bombeek, woordvoerder van het katholiek onderwijs. 'Wie zal de kinderen naar school brengen en afhalen? Later beginnen betekent ook later eindigen, dus kunnen de leerlingen niet deelnemen aan naschoolse activiteiten. Die zijn toch ook belangrijk voor hun ontwikkeling?'

Volgens Bombeek wordt er in het lessenrooster wel rekening gehouden met de fitheid van de leerlingen. 'We proberen de zwaarste vakken, zoals wiskunde, zo veel mogelijk op uren te plannen die voor hen minder lastig zijn. Kort voor de middag, als ze al een hele ochtend les hebben gehad, of vlak na het middageten, is een les lichamelijke opvoeding ideaal welkom.'

Ook Ward Verhaeghe, woordvoerder van Vlaams minister van Onderwijs Frank Vandenbroucke (SP.A) heeft zijn bedenkingen bij het latere aanvangsuur. 'Iedereen zegt dat de tieners zo veel mogelijk moeten aanleren. Het is soms al zo moeilijk om alles georganiseerd te krijgen.'

Volgens slaapdeskundige Karlien Dhondt zouden de scholen toch tenminste de examens later op de dag kunnen plannen. 'Dat zouden we wel kunnen doen', klinkt het aan de onderwijskant. 'We staan open voor elk bruikbaar idee.'

Bron: nieuwsblad.be
Eigen mening: Om alle lessen later te laten starten lijkt me geen goed idee. We doen het al zoveel jaren op deze manier en het aantal mensen met een diploma ligt hoog in België. Later starten met de lessen klinkt verleidelijk, maar er komt zoveel meer bij kijken. Wat met buitenschoolse activiteiten zoals sportclubs? Wat met de werkuren van de ouders? Kan alle leerstof dan nog gegeven worden? Is er nog tijd voor uitstappen te maken met de klas? Wetenschappelijk gezien is het misschien wel beter om de lessen later te starten maar praktisch lijkt het mij niet haalbaar.

'Laat de school beginnen om 11 uur'

Persoonlijk heb ik mijn bedenkingen bij beide kanten. Wanneer het wetenschappelijk is aangetoond dat een later aanvangsuur bevorderlijk is voor de resultaten van de leerlingen: waarom proberen we het dan niet? Het is praktisch zeer moeilijk. Daarvoor zou de hele samenleving een beetje mee moeten veranderen.
Wanneer we spreken over de opvang voor ouders, lijkt me dat een misplaatst argument. Vaak zitten ouders het hun handen in het haar omdat ze geen opvang hebben net omdat hun kinderen nog vrij jong zijn. In dit artikel richten we ons vooral tot de secundaire school met adolescenten. Daarbij zet mama hen nog wel uit bed maar om echt over opvang te spreken? Dat betwijfel ik. Dat ouders hun kinderen willen zien en willen begeleiden, dat kan ik begrijpen.
Verder vermoed ik ook dat als we het aanvangsuur verlaten, dat we genoodzaakt zullen zijn om de stopuren ook te verlaten. Als ik erover nadenk, zal dat wel wat tegenreacties ontvangen. Iedereen wil graag later beginnen maar wie wil er later stoppen? Ik denk dat we het zullen moeten aanpakken met kleine stapjes. Je kan bijvoorbeeld de middagpauzes van anderhalf uur ook verkorten naar een uur. Dat lijkt me voldoende ruimte voor ontspanning en de school kan een half uur vroeger dicht. Wat leidt tot meer tijd voor thuis en misschien kan dat leiden tot vroeger gaan slapen. Verder kan ook niet elke school voor elke klas rekening houden met de indeling van de vakken. Want op een bepaald moment zijn je uren wiskunde uitgedeeld en zitten andere klassen daar wel mee op minder aangename momenten maar wie maakt de indeling van wat een zwaar vak is? Voor sommige leerlingen zal L.O. net zwaarder zijn dan wiskunde. Ook het verlaten van examens kan zo’n kleine stap in de goede richting zijn.
Ten slotte denk ik dat we niet te drastische veranderingen mogen doorvoeren. We moeten werken, denk ik, met kleine aanpassingen en telkens goed kijken naar wat dat doet met de resultaten en het welbevinden van de leerlingen.