De onzichtbare held in deze iconische maar weinig bekende foto

Exact 47 jaar geleden liep een Australische sprinter van amper 1 meter 68 een nieuw nationaal record op de 200 meter tijdens de Olympische Spelen in Mexico. Zijn tijd van 20s06 was goed voor zilver én is nog altijd de beste ooit in Oceanië. Toch overleed Peter Norman in 2006 eerloos. Omdat hij in 1968 de strijd van zwarte atleten voor gelijke rechten had gesteund op het podium. Vergeten en uitgewist. Maar vandaag eert het internet hem, wereldwijd.


Het is een van die straffe, historische sportverhalen die helemaal in de vergetelheid geraakt zijn. We schrijven 16 oktober 1968, een woelige tijd in de strijd voor gelijke rechten voor zwarten en blanken. In de VS, maar ook in Australië was er verregaande discriminatie, vooral tegenover de Aboriginals. En een kleine, blanke man nam onverwacht het voortouw, daar in Mexico, om dat aan te klagen. Hij betaalde er een zware prijs voor.

Peter Norman zou een Australische held moeten zijn, maar hij kon zijn loperscarrière op zijn buik schrijven na zijn zilveren medaille op de Spelen in Mexico. Vier jaar later in München vaardigde zijn land hem niet meer af, ook al had hij meermaals de limiet gelopen voor zowel de 100 meter als de 200 meter. Norman kon ook nergens in Australië aan een job geraken. En het standbeeld dat de Amerikaanse universiteit van San Jose oprichtte over het historische moment, toont zelfs een lege plek op nummer 2 van het podium. Norman werd letterlijk gewist, gedeletet.

Black Power-groet
En dat allemaal omdat Norman zijn zwarte collega-sprinters, John Carlos en Tommie Smith, op het olympische podium zonder aarzelen een hart onder de riem had gestoken. Tommie 'The Jet' Smith won het goud, Peter Norman pakte zilver en het brons was voor John Carlos. De twee zwarte Amerikaanse atleten ontvingen hun medaille blootvoets (als teken van de zwarte armoede) en staken tijdens het spelen van 'The Star-Spangled Banner' elk een hand met een zwarte handschoen in de lucht terwijl ze het hoofd bogen, de zogenaamde Black Power-groet. Een symbolische daad als steun voor gelijke burgerrechten voor Afro-Amerikanen. In 1968, een jaar waarin Martin Luther King en Bobby Kennedy vermoord werden. "Als ik win, ben ik een Amerikaan, geen zwarte Amerikaan. Maar als ik iets fout deed, dan zou ik een neger zijn", vatte Smith het destijds samen.

De suggestie om elk één handschoen aan te trekken - Carlos was zijn paar vergeten in de kleedkamer - kwam van Norman. Zelf drong de blanke sprinter erop aan een badge te dragen als teken van solidariteit met de Afro-Amerikanen. Er was er geen voor hem en dus leende de Amerikaanse roeier, Paul Hoffman, zijn badge van het Olympic Project for Human Rights aan Norman.

"Ik kon niet zien wat er achter mij gebeurde", vertelde Norman nadien. "Maar ik wist dat ze hun plannen uitvoerden toen een stem uit het publiek het Amerikaanse volkslied meezong maar plots stopte. Het stadion werd stil."

En dat bleef allemaal niet zonder gevolgen. Smith en Carlos werden meteen uit het Amerikaanse team én uit het Olympisch Dorp gezet. Hoffman werd beschuldigd van medeplichtigheid. Thuis in de VS kregen de twee sprinters doodsbedreigingen en vonden ze geen werk meer. Maar na verloop van tijd kantelde de publieke opinie en werden Smith en Carlos aangezien als helden die als voorvechters opkwamen voor gelijke rechten voor blanken en zwarten. Met als hoogtepunt het standbeeld in San Jose.

Gangreen
Maar daar is er dus één grote afwezige: de onzichtbare Peter Norman, de zilveren medaille. Vergeten, uitgevaagd. Nooit zou hij echt eerherstel krijgen tijdens zijn leven. Op de Olympische Spelen in Sydney in 2000 werd hij niet uitgenodigd. In 2012 kwamen er wel voorzichtige Australische excuses voor zijn gemiste Spelen in Duitsland.

Norman liep nog even op amateurniveau en verloor bijna zijn been door gangreen na een blessure. Hij geraakte aan lager wal, kampte met depressies en alcohol- en pijnstillerverslavingen.

Kist dragen
In 2006 stierf Peter Norman op 64-jarige leeftijd plots aan een hartaanval. Zijn kameraden van 1968, John Carlos en Tommie Smith, met wie hij altijd contact was blijven houden, droegen zijn kist tijdens de begrafenis in Melbourne. "We wisten dat wat we gingen doen veel grootser was dan welke atletische prestatie ook", zei Carlos op de begrafenis. "Peter zei toen dat hij achter ons stond."

In de documentaire Salute, die Normans neef Matt in 2008 over zijn nonkel maakte, zegt de atleet: "Ik begreep niet waarom een zwarte niet van dezelfde waterfontein mocht drinken, niet dezelfde bus mocht nemen of niet naar dezelfde school mocht als een blanke. Dat was een sociale onrechtvaardigheid waar ik vanuit mijn positie niets aan kon doen maar die ik zeker haatte". En hij voegde eraan toe dat hij "trots" was op zijn deelname aan het incident in 1968.

Viraal
Op de 47ste verjaardag van de heldendaad van de drie 200 meter-sprinters komt er, in tijden van virale internetverhalen, postuum enigszins eerherstel voor Peter Norman. Website Griot bracht het weer in de aandacht op Facebook met een stuk van de Italiaan Riccardo Gazzaniga, 'The white man in that photo'. Gazzaniga baseerde zich zelf op een artikel van Gianni Mura, twee jaar geleden. De tellers staan intussen op bijna 30.000 likes en bijna 25.000 shares. Peter Norman is vandaag beroemder dan hij ooit was. Terecht.

bron: De Morgen, 16-10-2015, http://www.demorgen.be/sport/de-onz...-foto-a2492137/

Mening: Het is eigenlijk schrijnend dat een carrière door zo'n actie 'verpest' kan worden. Oké, ik begrijp dat het in 1968 een zeer gedurfde actie was, maar dat hij pas zoveel jaren later eerherstel krijgt vind ik vreemd.
Ik ben wel blij voor de man dat zijn hulp aan deze actie nu wel geapprecieerd wordt. Het spijtige is dan natuurlijk dat hij al gestorven is in 2006 en zelf nooit zijn eerherstel gekend heeft.

Waarom post ik dit nu? Ik vond dit een fantastisch artikel. De foto is zo gekend, maar de 'witte' man is altijd genegeerd geweest. Nu pas zullen veel mensen te weten komen dat hij ook een aandeel heeft gehad in deze actie. Het is ook vooral de impact die de actie heeft gehad dat zo memorabel is. Ook al hebben de atleten er de eerste jaren na hun actie weinig van gemerkt.

Wat mij wel choqueerde in het artikel was dat alle atleten geschorst werden door hun land. Zoals in het artikel staat 'Als ik win, dan ben ik een Amerikaan. Als ik verlies ben ik een neger'. Het is ook het spijtige lot dat ik vandaag nog steeds hoor in de maatschappij. Een voorbeeld: Wanneer Philippe Gilbert wint is hij een Belg, anders zal er steeds worden vermeld dat hij een Waal is.

Waarom is dit artikel nog leuk. Voor lessen rond bronnenonderzoek zou dit geweldig geweest zijn. Het is een bekend beeld, dus zoeken naar informatie over de derde 'onbekende' zou een zeer goede opdracht zijn.

__________________
When the rich rob the poor, it's called business. When the poor fight back, it's called violence...