Paniekvoetbal haalt Chinese beurzen onderuit


Brengen gokverslaafde Chinezen de wereldeconomie in gevaar? Met het tempo waartegen de Chinese beurzen dezer dagen onderuitgaan, is niets uitgesloten. De Chinese overheid krijgt het bloeden maar niet gestelpt.


1. Wat gebeurt er allemaal op de Chinese beurzen?

In amper een jaar tijd zijn de koersen op de beurzen van Shanghai en Shenzhen waanzinnig hard omhooggeschoten. De Shanghai Composite Index bijvoorbeeld is met 150 procent gestegen op één jaar tijd. Terwijl de index de jaren voordien doorgaans ter plaatse trappelde of zelfs achteruitging.

Dat komt omdat de modale Chinees de beurzen heeft ontdekt. Als fervente gokkers zetten Chinezen geld in op al wat los of vast zit. Toen de Chinese vastgoedmarkt ineenstuikte, zochten miljoenen Chinezen een nieuwe bestemming voor hun gokplezier. Aangemoedigd door de overheid, die wil dat Chinese bedrijven zich via de beurzen financieren, kwamen ze bij de aandelen terecht.

En hoe meer Chinezen aandelen kochten, hoe sterker de koersen stegen. Wat op zijn beurt nog meer beleggers aantrok: het wereldbekende aanzuigeffect. Zo zijn er sinds kort meer dan 90 miljoen individuele beleggers in China. Dat zijn er meer dan het aantal Chinezen dat een partijkaart van de Communistische Partij heeft.


2. Wat liep er dan mis?

De koersen stegen zó hard dat de Chinese overheid bang begon te worden: er leek een zeepbel in de maak. Een bijkomend risico is dat heel wat van die huis-, tuin-, en keukenbeleggers aandelen kopen met geld dat ze bij de bank zijn gaan lenen.

De overheid nam daarom enkele maatregelen om ‘lucht uit het systeem’ te laten. Toen de koersen vlak nadien naar beneden duikelden, klonk het eerst dat het om een ‘gezonde correctie’ ging. Maar die correctie sloeg al snel om in paniek en massahysterie. Uit angst om grote verliezen te lijden, gingen beleggers massaal aandelen verkopen. Waardoor de koersen nog sterker zakten: een vicieuze cirkel.

Omdat veel Chinezen met geleend geld aandelen kochten, hadden die ook geen andere keuze dan te verkopen. De aandelen die ze kochten, zijn immers tegelijk het onderpand van de leningen. Wanneer die koers zakt – en de waarde van het onderpand dus afneemt – komt er een ‘margin call’: het onderpand moet worden aangevuld.

‘En als er niet meer genoeg onderpand over is, dan moet je verkopen’, zegt Koen De Leus, econoom bij KBC. ‘Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.’

In amper drie weken tijd verloor de Shanghai Composite Index zo bijna een derde van zijn waarde: 2.800 miljard euro, meer dan het bbp van Brazilië.


3. Wat wordt eraan gedaan?

Met man en macht probeert de Chinese overheid de crash af te remmen. Door geld uit te trekken voor de beurshuizen om massaal aandelen op te kopen, door het uitstellen van beursintroducties, door het schorsen van aandelen... Maar al die maatregelen hebben net het omgekeerde effect: ze wakkeren de paniek alleen maar verder aan.

Na één pauzedag zijn de beurzen van Shanghai en Shenzhen weer continu in vrije val. En de paniek lijkt nu ook uit te deinen: gisteren verloor ook de index van Hong Kong bijna 6 procent. En zelfs de Japanse Nikkei ging 3,14 procent lager.


4. Is deze crash gevaarlijker dan de Griekse crisis?

De vrees bestaat dat de crash het consumentenvertrouwen in China doet kelderen. ‘En Chinezen die 20 tot 30 procent van hun portefeuille zijn kwijtgespeeld, staan ook niet te trappelen om die extra wagen of die nieuwe fiets te kopen’, zegt De Leus. Dat zou een impact kunnen hebben op de groei van de Chinese economie, die sowieso al een vertraging kent. En omdat de Chinese economie de tweede ter wereld is, zal zich dat ook overal ter wereld laten voelen.

‘Op korte termijn zal de impact van China op de wereldeconomie veel groter zijn dan die van een Grexit’, denkt De Leus. ‘Maar op lange termijn is een Grexit schadelijker, omdat die voor een stijging van de rentevoeten kan zorgen in perifere eurolanden zoals Spanje en Portugal.’ Dat kan de eurozone dieper in de problemen duwen. ‘Het hele Europese project komt dan op wankele benen te staan.’

Overigens zou het met die Chinese crisis nog wel kunnen meevallen. Chinezen sparen zo’n 50 procent van hun inkomen en kunnen een financiële tegenvaller allicht wel incasseren. Tegelijk is de vastgoedmarkt er ook weer aan het stabiliseren. Waardoor er zich ook alvast een alternatieve gokbestemming aandient.


DS, 09-07-2015 (Karsten Lemmens)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB