Wordt Erdogan de ‘Poetin van Turkije’?


Zondag wordt het voor Recep Tayyip Erdogan erop of eronder. Geeft de kiezer hem bij de parlementsverkiezingen de kans om de ‘Poetin van Turkije’ te worden, of steekt de Koerdische partij HDP daar een stokje voor?


Nadat Erdogan ruim tien jaar premier van Turkije was, werd hij in augustus 2014 verkozen tot president van zijn land. Dat is in theorie een hoofdzakelijk ceremoniële functie. Erdogans AK-partij is echter almachtig in het Turkse parlement (311 van de 550 zetels), en omdat Erdogan dan weer heer en meester is binnen die partij, is ’s mans macht ook weer niet zo beperkt.

De parlementsverkiezingen van zondag 7 juni draaien dan ook niet zozeer om de vraag of Erdogans Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AKP) aan de macht blijft - dat staat zo goed als vast. De vraag is eerder hoe overtuigend de partij zal winnen, dan wel belangrijke stemmen zal verliezen aan de Democratische Volkspartij (HDP).

Hoewel er een tiental oppositiepartijen zijn in Turkije, is de van oorsprong Koerdische HDP de enige met relevantie. Recente peilingen plaatsen de partij rond de kiesdrempel van 10 procent, en daar hangt veel van af. Want als de kiesdrempel gehaald wordt, wordt het erg moeilijk voor Erdogans partij om een tweederdemeerderheid te vormen in het parlement (367 zetels), en dat zou een en ander flink kunnen dwarsbomen.


‘Poetin van Turkije’

Erdogan wil immers een presidentieel systeem invoeren in zijn land. Zelf maakt hij de vergelijking met de VS, maar de machtsverschuiving die hij in gedachten heeft, lijkt volgens critici meer op dat van Rusland of Singapore. Maar de ‘Poetin van Turkije’ worden, kan enkel met de steun met twee derden van de parlementszetels.

De peilingen zijn bovendien niet zo gunstig voor de AKP. Vorige maand gaven ze de partij minder dan veertig procent, maar toen is Erdogan voluit campagne gaan voeren, ook al zegt de grondwet dat een president boven de partijpolitiek moet staan. Zijn tournee bracht hem begin mei ook in Hasselt . Hij vond dat de huidige bewindsploeg ‘goed bezig’ was, en zei dat de mensen daaraan moesten denken als ze hun stem voor de uitbrachten.

Het wordt nu dus afwachten hoeveel kiezers HDP zal kunnen overhalen. Zo zullen heel wat teleurgestelde Koerdische AKP-getrouwen overstappen omdat ze teleurgesteld zijn in de aanpak van terreurorganisatie Islamitische Staat. Ook zullen wellicht enkele kiezers van de minder populaire oppositiepartijen een tactische stem op HDP uitbrengen. Toch zal de AKP ook nog op heel wat steun kunnen rekenen, omdat ’s lands economie de laatste jaren behoorlijk stabiel bleef, en dat vinden veel Turken erg belangrijk.


‘Slippendrager’

Als de HDP de kiesdrempel haalt, ziet Erdogan dus zijn machtsuitbreiding in rook opgaan. Als de AKP zestig procent van de zetels behaalt, kan nog een referendum georganiseerd worden over de gewenste hervormingen, maar omdat de HDP dan in de parlementaire pap te brokken zal hebben, is de kans klein dat dat zal lukken.

Bovendien is er ook nog de pro-seculiere oppositiepartij CHP, in de peilingen goed voor 26 procent van de stemmen. Als de AKP geen meerderheid behaalt in de verkiezingen van zondag, moet er over een coalitie nagedacht worden. Echter, zowel CHP als HDP hebben zich al uitgesproken tegen een samenwerking met de partij van Erdogan.

De verkiezingen zullen plaatsvinden onder toezicht van een internationaal team van waarnemers. Voor België zijn dat Peter Van Rompuy van CD&V en Vlaams Belang-kopstuk Filip Dewinter. Die laatste zegt niet naar Turkije te gaan ‘als slippendrager van Erdogan, maar om het regime te bekritiseren’.


Blog DS, 05-06-2015

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB