Slimme marketing van Lampiris


Nieuws maken én de deadline halen. Dat zijn de Grote Zorgen van een krant. Maar daarboven gaan nog andere dingen, vindt Tom Naegels. Zoals een grondige check van de nieuwsfeiten. Die kwam in deze krant – door een nijpende deadline – in het gedrang in de berichtgeving over de energie-oefening van Lampiris.


Raar hoor. Vrijdagochtend staat er op de voorpagina van De Standaard: ‘Halve kerncentrale uitgespaard. Als 140.000 Belgen hun energieverbruik een uur beperken, wordt zowat een halve kerncentrale zoals Doel 1 uitgespaard.’ Het artikel bracht verslag uit van het experiment van energieleverancier Lampiris, waarbij 140.000 van diens klanten zich ertoe hadden geëngageerd een uur lang minder elektriciteit te verbruiken. Resultaat: ‘Lampiris gaat ervan uit dat er tijdens de test tussen 100 en 200 megawatt productiecapaciteit minder nodig was dan wat normaal op dat uur verbruikt zou worden.’ (DS 28 november.)

Diezelfde avond nog kopt de digitale avondkrant dS Avond evenwel: ‘Heeft de consument gisteren een halve kerncentrale bespaard? ... Dat er gisteren tot 200 megawatt werd bespaard – dat lijkt overdreven. Sterk overdreven.’

In dat laatste artikel legde netwerkbeheerder Elia uit dat er, tijdens het uur waarin het experiment liep, weliswaar iets minder verbruik werd gemeten dan verwacht, maar lang niet van de orde waar Lampiris het over had, en bovendien was het onmogelijk te weten of dat aan de actie te danken was. Het gaat immers om een vergelijking tussen het reële en het voorspelde gebruik; het gebeurt wel vaker dat het reële gebruik afwijkt van de ramingen. (Toen ik Elia belde, zei woordvoerster Barbara Verhaeghen dat het verschil ‘binnen onze marges’ viel, wat betekent dat het niet groter was dan de gewone fluctuatie.)

Energiedeskundige Johan Driesen (KU Leuven) besloot in dS Avond: ‘En dus mogen we spreken van een erg slimme marketingcampagne van Lampiris.’

Maar dan wel één waar de volledige Vlaamse pers, De Standaard incluis, aan heeft meegewerkt. Het is natuurlijk goed dat de krant diezelfde dag nog vraagtekens plaatste bij haar eigen berichtgeving, vraag is of dat niet meteen had gekund. Zo’n één-tweetje tussen ochtend- en avondkrant, waarbij de laatste corrigeert wat de eerste heeft beweerd, is toch ook vooral verwarrend. En de berichtgeving in de ochtendkrant was niet alleen veel dominanter – voorpagina plus pagina’s 4 en 5 binnenin, ook die met een zeer stellige titel: ‘Stroomverbruik zakt in tijdens black-outalarm’ – maar bereikte ook veel meer mensen. De papieren De Standaard bereikt dagelijks een veelvoud van het aantal lezers van dS Avond.


Tegen de deadline

Wat is er gebeurd? Pascal Sertyn, de redacteur die de energiesector volgt en die de artikels in de ochtendkrant schreef, vertelt dat hij de actie al enkele dagen aangekondigd zag worden op sociale media. ‘Maar een officiële persuitnodiging kwam er niet. Tot ik de dag voor de test telefoon kreeg van Lampiris: of ik de oefening live wilde bijwonen? Ze hadden toestemming gegeven aan een journalist van Le Soir om aanwezig te zijn en, zoals dat vaak gebeurt, zochten ze dan ook een Vlaams nieuwsmedium. De moeilijkheid was natuurlijk dat de test plaatsvond tussen zes en zeven ’s avonds. Dat betekende dat er weinig tijd was, voor deadline, om de resultaten ervan aan een kritische check te onderwerpen. En ik volg wel al lang de energiesector, maar ik ben geen ingenieur. Dus heb ik getracht de beweging van het stroomverbruik op de grafiek in te schatten. Normaal zie je rond de avond een piek, die was er nu niet. Ik heb gepraat met de aanwezige medewerkers die elke dag het stroomverbruik volgen. Je kan zeggen: die werken voor Lampiris, maar het zijn toch ook mensen met kennis van zaken. Dus toen zij me zegden dat er “een halve kerncentrale” was uitgespaard, heb ik dat doorgebeld aan de nieuwsmanager en de hoofdredactie, die beslist hebben om er de krant mee te openen. En dan ben ik om halfacht meteen twee stukken beginnen maken.’


Te groot risico

Ik denk dat de krant daarmee een te groot risico heeft genomen. Ik heb er alle begrip voor dat het om halfacht ’s avonds misschien te laat is om een grondige check te doen, maar dan had men niet zo stellig en zo groot mogen gaan. Allereerst is die ‘halve kerncentrale’ uit de titel op de voorpagina sowieso al het maximum van het maximum: Lampiris schatte dat er ‘tussen de honderd en de tweehonderd’ megawatt was bespaard, dat zou dus tussen een kwart en een halve centrale zijn. Maar in het artikel binnenin meldde netwerkbeheerder Elia al dat zij slechts vijftig megawatt minder verbruik noteerden: 12,5 procent van een kerncentrale. Dat had alarmbellen moeten doen afgaan: misschien is Lampiris aan het overdrijven. Bovendien is de grafiek die bij het artikel werd geplaatst, misleidend. ‘De oranje lijn blijft netjes onder de grijze: het verbruik tijdens de test ligt dus lager dan op een gewone donderdag’ zegt het bijschrift, maar de lijn die je daar ziet, toont het verbruik tussen 12 en 18 uur – vóór de test dus. Wie vandaag op de website van Elia de grafiek voor 27 november opvraagt, ziet dat de oranje lijn tussen 18 en 19 uur ongeveer gelijk loopt met de grijze.

De Standaard is lang niet het enige Vlaamse medium dat vrijdag groot uitpakte met de test, en het siert de krant dat ze zichzelf meteen corrigeerde. Maar er waren op het moment zelf al te veel onzekerheden om een voorpagina te kunnen rechtvaardigen.


DS, 03-12-2014 (Tom Naegels)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB