Lang leve Charles Michel

Béatrice Delvaux


Kan u zich een Vlaams politicus inbeelden die een regering zou willen leiden waarin de machtsverhoudingen in zijn nadeel spelen, en waarin zijn eigen partij het meeste te verliezen heeft? Neen, toch? Als Charles Michel niet bestond, had Vlaanderen hem moeten uitvinden, schrijft Béatrice Delvaux.


Vlaanderen moet Charles Michel (MR) een standbeeld geven, in het werelderfgoed van de Unesco laten opnemen, tot beschermde soort uitroepen en hem balsemen of klonen. Want zoek maar eens een Franstalige die doet wat Michel heeft gedaan. Je zult er geen drie vinden, zelfs geen twee, maar slechts één: Charles Michel.

Zonder andere Franstalige partners een regering beginnen die het sociaaleconomische België fundamenteel wil hervormen, diametraal tegen een groot deel van de publieke opinie in, met een machtige partner die niets liever wil dan het einde van het land. Het is meer dan stoutmoedig. Het is ketterij en mogelijk een recept voor zelfmoord. Daarom – en niet omdat hij de jongste Belgische premier is in meer dan 150 jaar – heeft Charles Michel een plaatsje in de geschiedenisboeken verdiend. Hij spreekt bovendien uitstekend Nederlands, zodat hij in beide landstalen pijnlijke maatregelen zal mogen verdedigen. Met de stralende glimlach van een ijsventer, ook al moet hij alleen zeggen dat het ijs op is. Vlaanderen heeft echt geluk: in zijn bocht naar rechts, geïnspireerd door de N-VA, krijgt het alles wat het van Didier Reynders had kunnen krijgen. Maar dan zonder de hebbelijkheden van Didier Reynders.

Als Charles Michel niet bestond, had Vlaanderen hem moeten uitvinden. Laten we eerlijk zijn: geen enkele Vlaamse politicus en geen enkele Vlaamse partij zouden aandurven wat hij en de MR nu doen. Welke partij in het noorden van het land zou als enige Vlaamse in een regering willen zitten die buitengewoon lastige uitdagingen moet aanpakken, tegenover drie Franstalige partijen, waaronder één supermachtige? Alleen al het feit dat de drie Vlaamse partijen in de regering-Di Rupo nipt geen meerderheid hadden, werd tot de dag van de verkiezingen gebruikt, aangeklaagd en gehoond. Welke linkse Vlaamse partij zou het aandurven om als enige in een federale regering te stappen terwijl de publieke opinie in Vlaanderen naar rechts overhelt? Nog sterker: welke Vlaamse unitaristische partij zou aanvaarden om als enige in een federale regering te stappen met een openlijk separatistische Franstalige partij als partner?

Kortom: welke Vlaamse politicus zou een regering willen leiden waarin de machtsverhoudingen duidelijk tegen hem zijn en zijn eigen partij het meest te verliezen heeft, terwijl een sleutelfiguur eieren voor zijn geld kiest en zich tevreden stelt met de positie van tweede in bevel, om vooral geen klappen te krijgen als het fout afloopt?


Gebrek aan evenwicht

Eén anekdote zegt veel over de potentiële impact, zelfs puur praktisch, van het gebrek aan evenwicht in deze coalitie. Woensdagavond maakten drie Vlaamse partijen hun opwachting in de Vlaamse media. Bart De Wever in Terzake, Gwendolyn Rutten en Kris Peeters in Reyers laat: 30 minuten talkshow om onpopulaire beslissingen (pensioen op 67 jaar, indexsprong) uit te leggen en te verkopen. Aan Franstalige kant moest de MR het op eigen houtje klaren. Met als extra moeilijkheid dat zij, omdat ze de premier levert, discreter moet zijn dan haar partners. Niet zozeer uit respect voor de koning, want die lijkt voor niemand nog mee te tellen, dan wel omdat het allemaal nog officieel moet worden voorgesteld.

Het resultaat: om acht uur ’s avonds kende Vlaanderen alle belangrijke cijfers, maatregel per maatregel, keurig uiteengezet, verklaard en genuanceerd door Bart De Wever. Hij leverde trouwens knap werk in Terzake: hij kwam efficiënt over, toonde verantwoordelijkheidsbesef en zelfs een beetje empathie voor wie maatregelen zou ondergaan die niet ‘leuk’ maar wel ‘nodig’ zijn. Een halfuur later had De Wever een sterke indruk gemaakt en punten gescoord – er werd druk getwitterd over zijn uitspraken en informatie. Charles Michel hield zich stil. Het zou een metafoor kunnen zijn voor wat komen gaat.

Het ‘grappigste’ is dat vooral de Vlamingen zich zorgen maken over de ‘onevenwichtige’ situatie. ‘Waarom maken de Franstaligen zo weinig ophef over hun minderheidspositie?’ vraagt een eminente collega.

In feite heeft het zuiden de toestand min of meer aanvaard. Fatalisme? Vermoeidheid? Of weegt de vreugde over het vertrek van de socialisten bij een (groter dan verwacht) deel van de publieke opinie op tegen de bezorgdheid over de komst van de N-VA? Of accepteren we gedwee de sociaaleconomische ommekeer die volgens Europa en de buurlanden even onvermijdelijk als noodzakelijk is? Dat moet nog blijken.


Twee kampen

Als je de aard en de separatistische dromen van de N-VA even vergeet, maakt de Belgische burger een ongewoon experiment mee: een regering die van coherentie vertrekt (centrumrechts/rechts) en niet van een ideologisch compromis (links/rechts). Dat maakt maatregelen mogelijk die in het ‘klassieke’ geval niet konden of in het beste geval erg verwaterd zouden zijn.

Tot nu toe was het Belgische model een dialoog tussen links en rechts, samen aan de macht. Nu is er voor het eerst een echte tegenstelling. Die nieuwe versie van het Belgische model houdt het risico in dat onze samenleving in twee kampen wordt verscheurd, wat erg gevaarlijk zou kunnen worden als de linkse oppositie de totale oorlog verklaart en de rechtse regering op dezelfde toon antwoordt. Als links en rechts elkaar te lijf gaan, elkaar beledigen, elkaars legitimiteit in twijfel trekken, zullen ze er alleen maar in slagen de burgers wanhopig te stemmen over de politiek. Zo zullen ze de samenhang tussen de verschillende geledingen van de Belgische samenleving kapotmaken, zowel bij de Vlamingen als bij de Franstaligen. Dan worden wij Frankrijk, een maatschappij waar betogingen, debatten, scholen en wijken verscheurd worden door haat. Pure horror.


DS, 09-10-2014 (Béatrice Delvaux)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB