Welkom in de prefabschool

Containerscholen: vooral in de grote steden schieten ze als paddenstoelen uit de grond. Een containerschool bouwen gaat immers razendsnel: in enkele maanden is zo’n gebouw instapklaar. Duurzame modulaire systeembouw is zelfs een volwaardig alternatief voor klassieke bouw, beweren voorstanders. Is dit dé oplossing voor het plaatstekort?

‘Containerklassen’ kan je de nieuwe generatie tijdelijke lokalen niet meer noemen. ‘Modulaire unit’ is het nieuwe toverwoord om het tijdelijke plaatstekort in het onderwijs op te vangen. De units voldoen aan alle normen voor verwarming, verluchting, akoestiek … die voor gewone gebouwen gelden. Bovendien kan je ze moeiteloos samenvoegen tot een heuse containerschool. Dat bewijst de stedelijke lagere school voor buitengewoon onderwijs Morckhoven in Deurne. Met ruim honderd modulaire eenheden is het een van de grootste Vlaamse containerscholen.

Aan de school hangt een stevig prijskaartje: 3,35 miljoen euro. Dat is ongeveer evenveel als voor een gelijkaardige nieuwbouw. Toch is de containerschool een tijdelijke oplossing. “We staan met onze rug tegen de muur”, legt Eva D’Hondt van het Stedelijk Onderwijs Antwerpen uit. “Tegen 2025 verwacht Antwerpen 23.500 extra leerlingen. We kunnen de kinderen toch niet op straat zetten? Bovendien kunnen we de units demonteren en in functie van de noden elders weer opbouwen. Die flexibiliteit is een enorme troef.”
Blokkendoos

“Architecturaal is de waarde van die ‘blokkendozen’ toch een stuk minder”, vindt Geert Leemans van het Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs (AGIOn). “Een schoolgebouw is veel meer dan infrastructuur. Het is een ontmoetingsplaats die voortbouwt op een onderwijsvisie in een pedagogisch project. Bij modulaire systemen zijn de mogelijkheden om dat in een gebouw te verwerken beperkter. Ze zijn vooral interessant voor scholen die snel voor een langere periode extra capaciteit nodig hebben.”

“Modulaire units zijn op langere termijn ook veel duurder dan een klassieke bouw”, waarschuwt Dirk Vanstappen, directeur van de Dienst voor Investeringen van het katholiek onderwijs. “Alleen de basispakketten zijn goedkoper. De meer geavanceerde units zijn even duur als een gewoon gebouw. Bovendien gaan ze maar half zo lang mee. We hebben nu al geld te kort voor infrastructuur. Voluit investeren in modulaire units lijkt me daarom niet slim. Je kan ze trouwens ook niet om het even waar neerpoten. Je hebt een groot stuk grond nodig. In de stad is dat niet altijd evident.”
Niet minderwaardig

Edwin De Ceukelaire, manager publiekprivate samenwerking bij de afdeling Infrastructuur van het GO!, gelooft wel heel sterk in de mogelijkheden van modulaire units. “Ze zijn een prima oplossing om flexibel in te spelen op de snelle toename van het aantal leerlingen in de grote steden. Ook als de toename slechts tijdelijk is, zijn modulaire eenheden een interessante optie. Want wat moet je met een grote nieuwbouw als het leerlingenaantal op middellange termijn weer zakt?” Dat modulaire units duur zijn, betwist hij. “Wij hebben een raamcontract met een fabrikant waardoor we de kosten aanzienlijk kunnen drukken. De units gaan bovendien veel langer mee dan vroeger en kunnen hergebruikt worden op een andere locatie.”

“Sommige types modulaire systeembouw zijn zelfs een evenwaardig alternatief voor een klassieke bouw”, weet De Ceukelaire. “Die systemen zijn bijna even duur als een gewoon gebouw. Maar ze gaan ook even lang mee en scoren op het vlak van energieverbruik en akoestiek zelfs beter. Zeker als het snel moet gaan, is modulaire systeembouw zeker te overwegen.” Dat nog maar weinig scholen daarvoor kiezen, heeft volgens De Ceukelaire vooral met perceptie te maken. “Veel mensen zien een container nog altijd als minderwaardig. Wellicht komt dat door de vele tijdelijke containers die veel langer zijn blijven staan dan aanvankelijk bedoeld. Maar daarmee kan je deze systemen absoluut niet vergelijken.”

Dit artikel verscheen in: Klasse voor Leraren van december, http://www.klasse.be/leraren/29893/...e-prefabschool/

Mening: Containerklassen lijken mij toch nog steeds enkel een tijdelijke vervanging voor echte schoolgebouwen. Hoewel de modulaire units blijkbaar hetzelfde van kwaliteit kunnen zijn, lijken er mij toch ook enkele nadelen. In een containerklas is het veel moeilijker om dezelfde sfeer en gezelligheid te creëren als in een andere klas. Het zijn meestal verschillende aparte blokken, zodat je niet van een gebouw kunt spreken. Je kan ook maar moeilijk grote ruimtes creëren, zoals een auditorium of een eetzaal.
Het kan dus een handig alternatief zijn als je een tijdelijk plaatstekort moet opvangen, maar volledige prefabscholen bouwen vind ik toch een stap te ver. Als ik op mijn lessenrooster CO01 zie staan, slaak ik meestal ook een diepe zucht.

Net zoals Jasmien ben ik geen voorstander van 'containerscholen'. Ze zijn dan misschien op praktisch vlak hetzelfde als gewone klaslokalen, toch straalt het veel minder een klasgevoel uit. In het artikel worden ook meer nadelen dan voordelen aangehaald, dus er zijn nog veel mensen die twijfelen over de containerscholen. Zelf heb ik een aantal stagelessen gegeven in een container en ik had echt het gevoel dat ik in een container op één of andere bouwwerf les aan het geven was. Het was alles behalve aangenaam en gezellig. Geef mij toch maar de gewone schoolgebouwen zoals we ze kennen.