BRUSSEL - Na de jongen uit Ternat, woensdag, stapte gisteren een 18-jarig meisje in Lokeren uit het leven. Het zijn drama's die ook andere ouders bezorgd maken. Wat kunnen we doen?

Twee jonge mensen die deze week een eind aan hun leven maakten. Het vreselijke nieuws overvalt ons. Ouders en hulpverleners voelen zich er machteloos bij. Hoe kunnen dergelijke drama's voorkomen worden?

‘Het valt niet te voorspellen wie wel en wie niet zo'n drastische beslissing zal nemen. Dat is het lastige', zegt Kirsten Pauwels, directeur van de Zelfmoordlijn.

Gemiddeld zeven zelfdodingen bij jongeren onder de 16 jaar: dat zijn er zeven te veel, maar het zijn er ook niet extreem veel. Vanaf 16jaar schiet het cijfer wel de hoogte in. Een op de vijf jongeren denkt ooit wel eens aan zelfdoding. ‘Maar daarom doen ze het nog niet.'

Banaliseer problemen niet

Pauwels' advies: ‘Schiet niet meteen in paniek als je kind het woord zelfdoding uitspreekt. Maar minimaliseer het ook absoluut niet! Probeer de achtergrond te begrijpen. Voor volwassenen is het soms moeilijk om ons in te leven in hun problemen. We hebben al snel de neiging om te zeggen dat het zo erg niet is, en dat het wel voorbij zal gaan. Wat in onze ogen banaal lijkt, is het niet voor de jongeren zelf.'

Geregeld bellen er jongeren met de Zelfmoordlijn die nog nooit met iemand anders over hun zwarte gedachten hebben gepraat. Ze worstelen meestal met een combinatie van problemen: studiedruk, pesten, een overlijden van een dierbare, misbruik, automutilatie, een relatiebreuk. Pauwels: ‘Natuurlijk vragen wij hen om rond te kijken of er echt niemand is met wie ze hun problemen zouden kunnen bespreken. Jongeren praten niet altijd graag met hun ouders. Ze zoeken liever steun bij hun vrienden. Maar voor dit probleem is echt de hulp van een volwassene nodig.'

‘Het is een doelstelling van het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie dat wij tijdens zo'n gesprek al onmiddellijk een afspraak zouden boeken met een hulpverlener in de buurt. Maar de dialoog daarover, op het kabinet van minister van Welzijn Jo Vandeurzen, is pas begonnen.'

Bouw een netwerk uit

Ook Sarah Bal, kinderpsychologe aan de Universiteit Gent, zegt dat het belangrijk is voor jongeren om niet alleen bij hun ouders terecht te kunnen. ‘Soms maken de ouders deel uit van het probleem. In veel gevallen willen de kinderen hun ouders geen verdriet aandoen. Daarom is het zo belangrijk om een goed sociaal netwerk te hebben, zodat je kinderen altijd ook bij andere mensen terecht kunnen. Het is ook goed voor jezelf, om je hart eens elders te kunnen luchten.'

Let op gedragsveranderingen

Bal adviseert ouders en opvoeders om alert te zijn voor gedragsveranderingen: kinderen die zich niet goed voelen, gaan meer of minder slapen, hun schoolresultaten gaan achteruit, ze hebben nergens meer zin in, ze krijgen andere vrienden of hebben geen vrienden meer.

‘Houd een vinger aan de pols. Wat ik nu ga zeggen, klinkt nogal seventies, maar toch: leef zoveel mogelijk samen. Doe samen de gewone dingen, eet samen, bespreek samen aan tafel hoe de dag voor iedereen is geweest. Als je erg bezorgd bent, en je kind wil niets vertellen, pols dan eens bij andere mensen die je kind goed kennen. Ga samen wandelen of een ritje per auto maken: soms is het makkelijker om te praten als je elkaar niet in de ogen kijkt.'

Zoek hulp als je er niet uit komt

En als je het gevoel hebt dat je er zelf niet meer uit komt, of je kind heeft dat gevoel, zoek dan hulp, zegt Bal. Kinderen en jongeren die een poging tot zelfdoding hebben ondernomen, vertellen haar meestal dat ze niet echt dood wilden. Bal: ‘Het is een schreeuw om aandacht. Ze willen dat er iets verandert, maar ze weten niet hoe ze dat kunnen bewerkstelligen.'

Bron: De Standaard 01/12/2012
http://www.standaard.be/artikel/det...121130_00387903

Eigen mening: Persoonlijk vind ik dit een heel triestig artikel. 20% van de jongeren boven de 16 kaar denkt weleens aan zelfdoding en zelfs al wilt dat niet zeggen dat ze het doen, is het aantal veel te groot. Volgens mij is het de maatschappij die dit veroorzaakt. Om het nu verschrikkelijk stereotiep te zeggen: Kijk naar de kindjes in Afrika! Die hebben NIETS in vergelijking wat wij bezitten, zelfs amper voldoende voedsel, maar zijn doorgaans een pak gelukkiger dan de Europese kinderen! Ik kan me niet inbeelden dat ook 20% van de kinderen in Afrika aan zelfmoord denkt, maar dat kan ik moeilijk bewijzen. Het artikel brengt me wel op de gedachte: Waar zijn we eigenlijk mee bezig?

Simon, ik ben het niet echt volledig met je eens. Natuurlijk klopt het wat je zegt, die kinderen uit Afrika hebben veel minder dan dat wij hier hebben. Maar daar draaien die zelfmoordneigingen niet om. Het verlies van personen is voor Europese kinderen misschien erger dan voor Afrikaanse kinderen. Waarmee ik bedoel dat er in Afrika veel vaker mensen sterven die nauw aan het hart liggen en de redenen dat ze gestorven zijn, komt meestal door ondervoeding of dergelijke problemen.
Hier in Europa kunnen veel jongeren niet omgaan met verlies. Vader of moeder die sterft, vriendin die het na al die jaren uitmaakt, ... zulke zaken zorgen voor zelfmoordneigingen. En ik denk niet dat deze zaken met "geld" en/of "voedsel" te maken hebben.

__________________
Niet doorschuiven, maar aanpakken.

Als leerkrachten in opleiding komen wij reeds geregeld in aanraking met jongeren tijdens onze stages, en in de toekomst zullen wij heel veel tijd spenderen tussen en met de jongeren van de klassen waaraan we lesgeven. Het is dus belangrijk om onze leerlingen te kennen, zodat wij gedragsveranderingen kunnen waarnemen en als vertrouwenspersoon kunnen optreden. Onze leerlingen moeten weten dat zij bij ons terecht kunnen en dat wij bereid zijn om te luisteren naar hun verhaal. Een luisterend oor en een schouder om op te steunen kan al heel veel betekenen voor de jongere(n) in kwestie. Als we gedragsveranderingen merken bij een leerling, dan moeten we in staat zijn - en ook bereid zijn - om even onze dagplanning aan de kant te schuiven en om tijd te maken voor deze leerling na de les. Laat zien dat je er voor hem/haar bent. Blijkt het probleem dan toch groter dan je eerst dacht, dan kan je nog altijd kiezen om een (andere) hulplijn in te schakelen, zo mogelijk in overleg met de leerling zelf.
De cijfers tonen ons dat zelfdoding - of althans toch de gedachte hieraan - meer voorkomt dan we misschien beseften. Vandaar dat we hier aandacht aan moeten besteden en het probleem absoluut niet mogelijk minimaliseren. "Er zijn" voor de leerlingen klinkt misschien banaal, maar het kan reeds een grote hulp en steun zijn voor zij die het nodig hebben.

Net zoals Sarah vind ik dat wij als toekomstige leerkrachten dit niet zomaar mogen negeren. Zelfdoding is nog vaak een taboe onder jongeren, de meeste schamen zich en durven erover niet te praten. Daarom is het belangrijk dat we net wel praten, steun bieden en laten zien dat we er zijn om hen te helpen.
Er zijn in Vlaanderen heel wat jongeren/ maar ook volwassenen die suïcidale neigingen hebben maar dat betekent niet dat ze het ook echt doen. Vaak gaat er een heel proces aan te voren. Het is pas wanneer de spreekwoordelijke druppel de emmer doet overlopen dat ze echt zelfmoord plegen.
Als toekomstig leerkracht hoop ik natuurlijk dat ik het nooit zal meemaken maar als het toch moest voorkomen, weet ik wat me te doen staat, praten.

Ik kan me helemaal vinden in de mening van Simon. We leven in een maatschappij die bijna alles te bieden heeft, maar het blijkt dat al dat materiële de jongeren niet per se gelukkig maakt. Anderzijds heeft het ook te maken met de puberteit die steeds vroeger ingaat, denk ik. Daardoor wordt er snel veel verwacht van jongeren met het oog op hun schoolloopbaan, hun toekomst, hun ontwikkeling in de maatschappij etc. Dat alles kan op den duur zeker te veel worden voor hen.

Toch blijft het vreemd dat zelfs internationaal gezien Vlaamse jongeren meer tevreden zijn over hun leven dan hun leeftijdsgenoten, terwijl België op nummer 2 staat wat betreft hoogste zelfmoordaantal.

Ook vind ik dat er meer aandacht aan geschonken mag worden vanuit de schoolomgeving. Veel scholen schieten pas in actie wanneer er echt iets gebeurd is, maar de aandacht voor die crisissituatie verwatert na verloop van tijd. Het is niet dat jongeren geen signalen uitzenden, want dat doen sommigen juist wel. Het is aan de scholen, het CLB, leerkrachten, medeleerlingen, ... om de signalen op te merken. Ik moet toegeven dat het soms moeilijk kan zijn om dat gedrag te herkennen, maar het kan zelfs in kleine dingen zitten zoals het regelmatig "vergeten" te maken van een taak...

__________________
- Some people are so poor, all they have is money