‘Ik was de slaaf van Ryanair'


CHARLEROI - Vele mensen dromen nog weg bij het idee van een carrière ‘high in the sky', als stewardess of steward. Maar de realiteit is anders, tempert de Waalse Virginie Mauguit (27): ‘Ik was stewardess bij Ryanair. Niks glitter en glamour: ik was een slaaf.'


‘Wie ontslagen wordt, zegt doorgaans miljaar en kruipt beschaamd in zijn schelp. Maar ik belde naar mijn ma: Goed nieuws, ik ben ontslagen! Ze was blij voor me.'

Virginie Mauguit (27) kreeg vorige zomer haar ontslag als stewardess. ‘Ryanair deed drugstests door stukken haar af te scheren van personeelsleden. Ze zetten me op straat omdat ik daartegen protesteerde, en waarschijnlijk ook omdat ik naar de vakbond was gestapt. Want dat mag daar niet. Of ik een ontslagvergoeding kreeg? Neen, zo werkt het daar niet. Maar ik was blij dat ik er weg was. Ik speelde toch met het idee om op te stappen. Ze hadden het te ver gedreven.'

Vandaag werkt Virginie in een casino, maar ze woont nog steeds in het centrum van Ryanairville Charleroi, in een appartementsblok dat al even grijs is als de buurt.‘Welkom in het Ryanairblok', vertelt ze. ‘Hier wonen veel van hun hostesses. Elke dag zie ik ze thuiskomen van hun werk en denk ik: les pauvres.'


Cursus: 1.800 euro

In april 2009 begon haar carrière bij die arme zielen. ‘Ik zat toen al anderhalf jaar in Spanje', vertelt Virginie. ‘Ik reis graag en blijf al eens ergens plakken. Dan klus ik wat om rond te komen. Maar plots zat ik al enkele maanden zonder werk. Op een jobsite zag ik een aanbieding van Ryanair. Och, waarom niet? Airhostess, klinkt chic, dacht ik.

Nog één ding scheidde Virginie van haar gladgestreken plunje en een carrière boven de wolken: een cursus van zes weken. ‘En 1.800 euro. Wie hostess bij Ryanair wil worden, moet zelf betalen voor die cursus. Gelukkig stak mijn pa me het geld toe.'

‘Achteraf bekeken had mijn frank toen al moeten vallen. In die zes weken waren er al tekenen van uitbuiting. Niet alleen dat cursusgeld hoor. Het waren ook zeer lange dagen. Van 8uur 'smorgens tot 8uur 'savonds: die veiligheidsvoorschriften, de wetgeving, de EHBO... het moest zo snel mogelijk in ons hoofd. De praktijk gebeurde 'snachts. Soms moesten we er om twee uur in de nacht uit voor training in het vliegtuig. Overdag vliegen de toestellen, hé. Als er één een dag aan de grond moet blijven voor een opleiding, brengt het niets op.'


Geen sociale zekerheid

De weken vlogen voorbij, maar een contract kwam nooit ter sprake. ‘Laat staan de inhoud ervan. Tot de laatste dag. Plots stond daar een dame van de firma Crewlink. Niet Ryanair dus, want ze huren personeel van een ander bedrijf. Dan kunnen ze zeggen dat zij het niet zijn als er klachten komen van personeel. Soit. Die dame was zeer kordaat. Hier zijn de contracten, graag afgeven binnen het halfuur. Miserie op papier, dat was het. Maar wat doe je als je vader net zo'n bedrag in jou heeft geïnvesteerd? Tekenen natuurlijk en proberen er het beste van te maken.'

Van dan af regen de ontgoochelingen zich aaneen. ‘Waar wil je dat ik begin? De plaats van het werk, bijvoorbeeld. Ik had gesolliciteerd in Spanje met het idee daar aan de slag te gaan. Niets van: Charleroi, kreeg ik te horen. Zij beslissen dus waar je werkt en na een jaar kunnen ze je net zo goed in Dublin plaatsen.'

‘De grootste ramp zijn de rechten die je als werknemer gewoon niet hebt. Je wordt ingeschreven onder de Ierse wetgeving. Sociale zekerheid: zo goed als nul. De eerste twintig dagen van ziekte word je niet betaald. En wie werkt op een vliegtuig is vaak ziek, geloof me. Want 'smorgens sta je bij vijf graden in de regen in België, twee uur later bij 25graden in Italië. En dan weer terug naar de kou.'

‘Dan is er de verloning. Je wordt alleen betaald als het vliegtuig beweegt. De briefings voor het vertrek, het helpen instappen, rommel of kots van passagiers opkuisen tussen twee vluchten, zeven uur wachten op de luchthaven met klagende reizigers omdat het vliegtuig niet vertrekt wegens sneeuwval: dat blijft allemaal onbezoldigd. Meestal was ik per dag elf uur in de weer, maar werd ik maximaal voor een uur of zes betaald. Er waren maanden dat ik amper 700 of 800 euro verdiende.'


Zelf uniform betalen

‘Werken op zondag, feestdagen, 's nachts of in de week: dat maakte geen enkel verschil. Je kon wel iets bijverdienen met de verkoop van telefoonkaarten, drankjes en krasbiljetten. Zo waren er ook betere loonbriefjes. Mijn beste loon ooit was 1.800 euro. Best aardig, maar vergeet niet dat het de volgende maand maar de helft kon zijn, dat ik geen dertiende maand had, dat er bijna niets werd afgehouden voor mijn pensioen, dat ik niet moest rekenen op ziektegeld of steun na een arbeidsongeval, geen bijdrage voor woon-werkverkeer kreeg, geen recht had op een ontslagpremie en van de ene op de andere dag met onbetaald verlof naar huis kon worden gestuurd, tot vijf maanden aan een stuk. En ik moest ook zelf mijn uniform betalen.'

‘Tijdens het eerste jaar houden ze maandelijks 30euro af van je loon voor dat uniform. In het tweede jaar betalen ze dat maandelijks terug. Wie dus opstapt na enkele maanden, is zijn geld kwijt.'

Je vraagt je af waarom Virginie dan meer dan twee jaar bleef werken voor Ryanair, als het allemaal zo verschrikkelijk was? ‘Omdat de collega's schitterend waren en de job op zich wél leuk is.Ik keek telkens naar schitterende landschappen. Snel ontbijten boven de Franse Alpen, het heeft wel iets.Of de periode rond Kerstmis: kindjes die door het raam kijken in de hoop de kerstman met zijn rendieren te zien.Zo houd je het toch even vol. Tenminste als je jong bent, want dat zijn ze allemaal bij Ryanair. En als je al lang op zoek bent naar werk.'

‘Daarom zitten er in Charleroi tussen de driehonderd personeelsleden maar een stuk of tien Belgen. De rest zijn Polen, Spanjaarden of Portugezen. Mensen uit landen waar het niet zo denderend gaat of waar werken in die omstandigheden en tegen dat loon zelfs dik oké is. Maar ook zij houden het maximaal drie jaar vol.'

Virginie doet haar verhaal naar eigen zeggen niet om wraak te nemen. ‘Ik heb ook geen spijt dat ik dat heb meegemaakt. Ik heb het overleefd, ik leerde veel bij. Ik wil wél dat het verandert. Voor mijn vroegere collega's, of voor wie er zal gaan werken. Airhostess moet overal een topjob zijn.'


DS, 13-02-2012 (Chris Snick)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Langs de ene kant sta ik een beetje wantrouwig ten opzichte van het verhaal. Ik kan er niet goed inkomen waarom je zou blijven werken als slaaf. Hoe erg een werkgever ook is, ze kunnen je niet dwingen om te blijven. En dan moet je natuurlijk "grote mens" genoeg zijn om een keuze te maken. Ook als je daarbij sommige mensen teleur stelt (zoals haar vader). Misschien spreken we hier toch een beetje over een eenzijdig verhaal met een (onbewuste) intentie tot het zwartmaken van Ryanair?

Langs de andere kant zou ik er dan weer niet van schrikken als elk woord van Virginie waarheid was. We spreken hier over een vliegtuigmaatschappij die de gekste en meest ondenkbare dingen doet om toch nog enkele euro's van die factuur te krijgen. Zo zijn ze natuurlijk zeer sterke (en oneerlijke?) concurrentie en maken ze grote winsten door de massa aan te spreken. Ik herinner mij voorstellen zoals betalen voor je plas en rechtstaan in het vliegtuig. Het zou mij dan ook niet verbazen dat er zwaar op personeel bespaard wordt. Misschien moeten ze ook eens snoeien in het loon van de CEO Michael O'Leary (vermogen: € 636 000 000)?

Aan zulke condities en voorwaarden zou ik daar ook niet blijven werken, zeg ik nu. Ik begrijp wat je bedoelt Jens, het klopt inderdaad dat je 'grote mens' genoeg moet zijn om te zeggen dat dit allemaal je de spuigaten uitloopt en dat het genoeg is. Maar in deze onzekere tijden waarin er massaal veel ontslagenen zijn (de luchtvaartsector is sowieso nog steeds een moeilijke sector) enzovoort, verbaast het me niet dat ze toch bleef werken. Misschien was het wel haar droomjob en wou ze er gewoon veel voor over hebben en was ze simpelweg blind voor alle negatieve dingen? Daarom zeg ik dat ik daar ook niet zou blijven werken, maar misschien ben ik later in mijn droomjob ook blind voor alle negatieve dingen en moet ik ook eens wakker geschud worden? Dan ben ik blij voor haar dat ze ontslagen is (zelf de stap niet heeft moeten zetten) en zo wakker geschud geweest is.

Ik moet eerlijk toegeven dat ik toch ook een beetje wantrouwig sta tegenover het verhaal. Er zijn misschien wel slechte werkomstandigheden en de dag van vandaag is een job hebben misschien belangrijker dan de rest, maar op deze manier blijf je toch geen moment langer bij de onderneming die doet aan mensonwaardige activiteiten! Zij gedragen zich helemaal niet volgens de regels en ik vind het dan ook vreemd dat er nog nooit iemand mee is naar buiten gekomen na al die jaren.
Als ik dan dieper inga op het verhaal van deze ex-stewardess, moet ik toch respect betonen voor wat zij allemaal heeft verwezenlijkt! De opleiding en het uniform hebben haar een bom geld gekost en waarvoor? Want naar mijn mening heeft het haar niet echt een meerwaarde geboden! Zeker niet omdat ze nu in een totaal ander milieu aan het werk is, wat mij ook al vragen doet stellen bij haar opleiding en het geld dat er heeft ingepompt.
Al bij al toch een vreemd verhaal als je het mij vraagt ...

Ik vlieg zelf minstens twee keer per jaar naar Spanje, altijd met Ryanair, omdat het zo goedkoop is. Als je dit dan leest, kan je wel bedenken waarom de vluchten zo goedkoop zijn. Er zijn waarschijnlijk nog redenen hoor, maar om dit te horen, het pakt me wel. Toen ik het stukje las dat ze wat konden bijverdienen met de verkoop van telefoonkaarten dacht ik: dan zal ik die volgende keer eens kopen, maar als je dan verder nadenkt weet je dat dit ook niet zal uithalen en het meeste van de opbrengst gaat rechtstreeks in de zak van de CEO Michael O'Leary. Iedereen zou eigenlijk moeten zeggen: 'Ik vlieg nooit meer met Ryanair', maar geef toe, als het bij Ryanair de helft goedkoper is dan ergens anders,... (vul zelf maar aan).

Ik ga zeker niet pleiten voor Ryanair, maar ook bij andere luchtvaartmaatschappijen moet men veel en zelfs meer dan 1800 euro neertellen voor een opleiding als stewardess! Deze mag je dan pas starten als je voldoet aan hun criteria: mooi zijn, groot zijn, slank zijn, ... Ik kan wel aannemen dat ze geld vragen voor de opleiding omdat veel meisjes stewardess een droomjob vinden tot ze dan in de realiteit staan en de job helemaal niet aan hun verwachtingen voldoet en het vlug opgeven. De maatschappij heeft wel geïnvesteerd in deze mensen en als ze niks bijbrengen voor het bedrijf kost dat veel geld om telkens weer nieuwe mensen op te leiden. Maar ik vind wel dat men mensen die langer in dienst zijn dan bv het geld moeten teruggeven of een verhoging van hun loon na x aantal maanden in dienst zodat ze het geld zo dan terug kunnen verdienen.
Virginie stelt dat ze niet betaald wordt voor te wachten enz. maar ik denk dat we zo veel bereoepen kunnen aanhalen die niet betaald worden voor briefings ed neem nu maar gewoon als leerkracht: krijg je toch ook geen vergoeding voor klassenraden, vergaderingen, speeltijdbewaking, ... Wij moeten onze handboeken, handleidingen, didactisch materiaal toch ook allemaal zelf aankopen en handboeken veranderen dan nog eens om de zoveel tijd. Als beginnend leerkracht heb je ook geen werkzekerheid, vaak moeten wij ook korte interims doen maar dat zijn de 'nadelen' van de job die je op voorhand weet en rekening moet mij houden. M.i. had ze beter op voorhand haar licht eens opgestoken bij haar vakbond, wat de consequenties zijn van te werken onder het Ierse systeem en had ze zo misschien al een iets realistischer beeld gehad van wat haar 'droomjob' moest zijn.

Een leerkracht die voltijds lesgeeft, geeft ongeveer 22 uur volgens mij. Verder hebben leerkrachten effectief 6 weken verlof in de zomervakentie (heb ik horen zeggen van leerkrachten). Ik denk dus niet dat wij als toekomstige leerkrachten mogen klagen. Als we alles gaan verrekenen zal het ongeveer hetzelfde uitkomen als bij een gewoon arbeider/bediende. Ik denk niet dat je dat kan vergelijken met dagen van 12 uur of meer, waarvan je misschien voor de helft betaald wordt. Dat is mijn mening er over, ik kan hier niet afkomen met harde feiten om ze te staven, omdat ik ook niet weet wat de situatie ginds precies inhoudt.

Voor alle duidelijkheid: ik keur niet goed hoe het er bij Ryanair aan toe gaat, zeker niet. Maar ik denk/wou aangeven dat:
- het niet alleen bij Ryanair zo is
- velen die ontslagen zijn, niet veel goed over hun ex-werkgever zullen vertellen
- Virginie had kunnen weten dat de Ierse sociale zekerheid niet is wat de Belgische is
- dat er nog wel jobs zijn waar de verloning niet altijd per gewerkte minuut zal verrrekend worden
- de job van steward(ess) vaak niet realtistisch wordt ingeschat waardoor de realiteit des te harder tegenvalt.