BRUSSEL - Het aantal jongeren dat na het middelbaar voor een lerarenopleiding kiest, is voor het eerst in jaren gedaald. Het lerarentekort dreigt zo nog nijpender worden.

Van onze redactrice

Het aantal studenten dat voor een bacheloropleiding tot leerkracht kiest, daalt. Elk jaar schrijven zich meer studenten aan de hogescholen en universiteiten in. Maar de lerarenopleidingen profiteren niet van die groei: in 2010 kozen nog 6.391 studenten bij hun eerste inschrijving voor een lerarenopleiding. Dit jaar waren het 5.993 studenten. Dat is een daling van 6 procent (zie infografiek). De cijfers komen van Vlaams minister van Onderwijs Pascal Smet (SP.A).

In september voorspelde het ministerie van Onderwijs nog dat er tegen 2020 in Vlaanderen 20.000 leraars te kort zullen zijn. Een hele generatie leraren gaat de komende jaren immers op pensioen. Tegelijk komen er ook meer schoolgaande kinderen bij. Met de daling van het aantal studenten dat bij de eerste inschrijving voor een opleiding tot onderwijzer kiest, dreigt het lerarentekort dus nog nijpender te worden.

'Het is verontrustend dat steeds minder jongeren leraar willen worden', zegt Smet. 'Volgens mij waardeert de samenleving niet voldoende wat leerkrachten voor kinderen doen.'

Stageplaatsen

Volgens Hilde Meysman, opleidingsdirecteur secundair ondewijs aan de Arteveldehogeschool in Gent, zijn studenten vooral bezorgd over hun stages en hun toekomst en kiezen ze daarom niet voor een opleiding tot leerkracht.

'Sinds vorig jaar is het voor studenten veel moeilijker geworden om een school te vinden waar ze stage mogen lopen. De begeleiders in de scholen worden niet meer vergoed voor de uren die ze in de studenten investeren. Op infodagen krijgen we vaak bezorgde studenten over de vloer met vragen over stages. En dat terwijl iedereen weet dat we op een dramatisch lerarentekort afstevenen.'

Het onderwijs maakt nu mee waar een ander knelpuntberoep, de zorgsector, al langer geleden mee werd geconfronteerd. Een heuse campagne keert daar langzaam het tij. Om de zorgberoepen te promoten, heeft de Vlaamse minister van Welzijn, Jo Vandeurzen (CD&V), een zorgambassadeur aangesteld. Een website moet scholieren over de streep trekken om voor vroed- of verpleegkunde te kiezen en de zorgsector staat klaar om leerlingen warm te maken voor het beroep.

Zo'n aanpak is er in het onderwijs nog niet, maar Smet zegt aan een campagne te werken. Hoe die eruit zal zien, is nog niet duidelijk. Wanneer de campagne van start gaat, ook niet. 'We zijn nog volop aan het kijken waar het schoentje precies wringt', zegt zijn woordvoerder Jeroen Janssens. 'We weten al wel dat jonge leerkrachten te weinig perspectieven hebben. Ze zitten ermee in dat ze niet snel vast benoemd zouden worden.'

Lieve Desplenter, bestuurslid van de Vereniging Lerarenopleiders Vlaanderen (Velov), beaamt.

'In het secundair onderwijs stapt één op de drie jonge leerkrachten al na een paar jaar weer uit het onderwijs. Veel jonge leerkrachten moeten zich jarenlang als interim boven water houden. Ze trekken als nomaden van school naar school en moeten zich telkens opnieuw inwerken. Dat leerkrachten een moeilijke start hebben, weten de studenten natuurlijk ook.'

Desplenter zegt wel voorstander te zijn van meer promotie voor het lerarenberoep. 'Campagnes werken bij jongeren. Dat hebben we al bij de industriële wetenschappen gezien. De industrie en de overheid maken reclame voor die opleidingen. Zij zitten in de lift.'

'Maar bij een beetje reclame mag het niet blijven. Scholieren kunnen de campagne makkelijk naast de werkelijkheid leggen. Ze zien hun leraars elke dag bezig.'

Bron: De Standaard
Eigen mening:
Als toekomstige leerkrachten moeten we ons volgens mij niet druk maken over onze werkzekerheid later. Er dreigt immers een groot leerkrachtentekort te komen. Het is natuurlijk positief dat we vrij zeker zijn van een job later, maar er zijn ook nadelen aan verbonden. Als er te weinig leerkrachten zijn, dan gaat het aantal leerlingen in een klas ongetwijfeld stijgen. Het is moeilijker om aan grote klassen les te geven. Er zal steeds meer druk op de schouders van de leerkrachten komen te staan en daarom is het heel belangrijk dat er in de toekomst meer studenten kiezen voor de lerarenopleiding. Ik vrees dat anders nog meer leerkrachten gaan stoppen, omdat ze de stress en de drukte niet meer gaan aankunnen. In het artikel schrijft de redactrice over reclame, campagnes,... Dit is allemaal wel nuttig, maar natuurlijk niet voldoende. Volgens mij kan je als leerkracht je leerlingen ook wel warm maken voor het beroep. Vaak horen leerlingen alleen maar de negatieve aspecten (zo heb ik het toch ervaren): veel taken, veel lesvoorbereidingen, saaie opleiding, onbeleefde kinderen, stress,... Toch heb ik voor deze opleiding gekozen, omdat ik gebabbeld heb met heel wat leerkrachten. Als we onze job later zonder al te veel stress willen uitvoeren, dan zit er niets anders op dan reclame te maken bij onze leerlingen.

Misschien moet de minister maar beginnen met de mentoruren weer in te voeren...

Het is zeker nodig om leerlingen uit het secundair onderwijs warm te maken om te kiezen voor de lerarenopleiding. Als er niet meer leraren bijkomen, gaan er zich echt problemen vormen in het onderwijs. Evelien zei het ook al dat de klassen steeds groter gaan worden en dat er meer druk op onze schouders terecht zal komen. Ik heb stage gegeven in een klas met 24 leerlingen, hier was het al moeilijk om iedereen evenveel aandacht te geven. Als de klassen nog groter gaan worden, gaat het persoonlijk contact met de leerlingen er sterk op achteruit. Er wordt van ons verwacht dat we ons aansluiten bij de leerlingen en dat we aandacht hebben voor elk kind. We moeten differentiëren zodat elke leerling mee kan. Maar als de klassen blijven groeien, gaat dit op een bepaald punt zo goed als onmogelijk worden.
Het voordeel voor ons is natuurlijk dat we gemakkelijk werk zullen vinden, maar het is toch noodzakelijk dat er meer leerlingen kiezen voor deze opleiding.
Een campagne kan al zeker een hulp zijn, maar ik denk dat er nog meer gedaan moet worden. Leerlingen moeten zich bewust worden van de positieve kanten die er zijn aan het beroep, hier kunnen wij als studenten zeker ons steentje bijdragen.

Toen ik het krantenartikel voor het eerst las, dacht ik ook dat ik goed nieuws hoorde voor mezelf: minder leerkrachten = meer kans op een job. Maar zoals Evelien en Eline ook al zeggen, zijn er vooral nadelige gevolgen.
Het imagoprobleem van een job als leerkracht moet dringend aangepakt worden, anders blijven we in een vicieuze cirkel steken. Hoe onaantrekkelijker de job wordt, hoe onaantrekkelijker de job wordt! Door het tekort aan leerkrachten, zullen de studenten die toch voor een lerarenopleiding kiezen, het steeds zwaarder hebben.
Het is natuurlijk geen optie om de opleiding minder zwaar te maken, want dan gaat de kwaliteit van het onderwijs omlaag. Dat mag ook zeker niet de bedoeling zijn! Pascal Smet wil nu het lerarentekort oplossen door het lerarenoverschot in Nederland aan te spreken. Als ik het onderstaande artikel lees, lijkt me dit op het eerste zicht wel een goed idee. Maar passen mensen met een Nederlandse lerarenopleiding wel in ons onderwijs? En is het een blijvende oplossing?
Ik denk alvast van niet. Het belangrijkste lijkt mij dat de lerarenopleiding en de job als leerkracht in België zelf aantrekkelijker gemaakt moet worden.

Smet wil Nederlandse leraars naar Vlaanderen halen

Vlaams minister van Onderwijs Pascal Smet wil nagaan of Vlaanderen geen leerkrachten uit Nederland kan aantrekken. In Nederland dreigen duizenden leerkrachten hun job te verliezen door bezuinigingen terwijl Vlaanderen kampt met een lerarentekort. Dat blijkt uit een brief van Smet aan zijn Nederlandse collega Marja van Bijsterveldt.

Nijpend tekort in Vlaanderen
Vlaanderen kampt met een nijpend lerarentekort. Een probleem dat de komende jaren nog groter dreigt te worden door de vergrijzing van het lerarenkorps, een toename van het aantal schoolgaande kinderen en een daling van het aantal jongeren dat voor een lerarenopleiding kiest. In Nederland dreigen dan weer 5.000 leerkrachten hun baan te verliezen door bezuinigingen.

Afspraken maken
Volgens Smet is daar voor zowel Vlaanderen als Nederland een kans weggelegd. In een brief aan zijn Nederlandse collega Marja van Bijsterveldt pleit hij voor een "systematische samenwerking om meer Nederlandse leerkrachten te overtuigen om desgevallend in Vlaanderen te werken". In de brief zegt de sp.a-minister nog dat hij zijn administratie de opdracht heeft gegeven om afspraken te maken met het betrokken Nederlandse ministerie. "Mag ik u vragen of u daartegen enig bezwaar heeft?", zo vraagt Smet aan zijn Nederlandse collega.

Bron: De Morgen, zaterdag 17 december, http://www.demorgen.be/dm/nl/1344/O...ren-halen.dhtml

Pascal Smet, een man die niet ‘in the field’ heeft gestaan (zijn kennis over het onderwijs en pedagogie werd al meerdere keren in twijfel getrokken), besluit zo maar even dat het wel een goed idee zou zijn om 5000 leerkrachten van Nederland naar België te verhuizen. Goed idee? Ik heb er zo mijn bedenkingen bij.

Akkoord, er is een lerarentekort (alhoewel de woordvoerder van kOsh hier toch enkele kanttekeningen bij maakte) en het lerarenkorps van nu is met hoge snelheid aan het vergrijzen. Ik kan echter maar niet van de gedachte af dat deze instroom van Nederlandse leerkrachten nadelig is voor de werkzekerheid van vele toekomstige, net afgestudeerde leerkrachten in België (Vlaanderen?). Is het niet al moeilijk genoeg voor deze groep van net afgestudeerde leerkrachten om voor een vaste periode/lange tijd een job te bemachtigen in het onderwijs?

Is Smet er bovendien van op de hoogte dat men in Nederland beter betaald wordt? Het is voor mij een raadsel hoe Smet alsnog gaat proberen Nederlandse leerkrachten naar hier te krijgen. Hij slaagt er al niet in om het lerarenberoep hier in België aantrekkelijker te maken, hij gaat hij dan onze noorderburen zo ver krijgen om hier, tegen een lager loon, te komen werken? Er komt bovendien meer bij kijken dan dat, denk maar aan huisvesting en het verlaten van familie en vrienden voor een onbepaalde tijd.

Het wordt dringend tijd dat Pascal Smet zijn prioriteiten leert stellen, en dat hij toont dat hij effectief werk wil maken om het lerarenberoep hier, in België, aantrekkelijker te maken. Wat hij nu van plan is heeft simpelweg een averechts effect.

Persoonlijk dacht ik dat er net meer gekozen werd voor een lerarenopleiding de laatste jaren. We hebben tijdens een info-sessie op school namelijk een grafiek van de cijfers van ingeschreven studenten over het verloop van enkele jaren op de KHK te zien gekregen en deze leken de laatste jaren fel gestegen.

Verder had ik net dezelfde bedenking als Jasmien; passen mensen die een Nederlandse lerarenopleiding genoten hebben in ons onderwijssysteem? Ik kan mij voorstellen dat er grote verschillen zijn in opleidingsniveau en werkvormen die gebruikt worden.

Jasper zijn bijdrage aan dit forum vind ik wel geslaagd; als Nederlandse leerkrachten effectief meer betaald worden vrees ik dat er niet veel gegadigden zullen zijn om hier in ons België-landje te komen werken (tenzij de lonen hier worden opgetrokken natuurlijk maar ons klein begrotingstekortje zal dit niet snel toelaten ).

Hoe men het lerarenberoep aantrekkelijker gaat proberen te maken is me nog een raadsel maar ik vind het spijtig dat zo weinig studenten nog achter deze studiekeuze staan. Een lerarenopleiding is echt het enige wat ik ooit wou kiezen dus ik kan mij niet in de plaats stellen van iemand die een afkeer zou kunnen hebben van dit 'droomberoep'.

Een toch wel niet onbelangrijk artikel!
De meesten onder ons zijn allemaal bezig aan een lerarenopleiding en hebben er dus volgens mij alle belang bij om te weten hoe hun toekomst er kan/zal uitzien.
Vorig jaar was het aantal inschrijvingen in de lerarenopleiding in Vlaanderen nog gestegen, nu dit jaar is dat al gedaald. Elk jaar kan natuurlijk anders zijn, zo kan het zijn dat het volgend jaar weer stijgt in plaats van daalt. Of het lerarentekort daar nu echt mee gepaard gaat weet ik nog zo niet. Ik vind het echt raar hoe ze zelfs het jaar 2020 zo al kunnen onderzoeken/voorspellen.
Werkgelegenheid zullen we inderdaad volgens mij altijd hebben. Ik denk dat we ons daar niet echt zorgen over moeten maken. Cru gezegd is het eigenlijk beter voor ons dat het lerarenberoep een knelpuntberoep wordt. Natuurlijk is dat niet altijd even gunstig voor de samenleving en het onderwijs in Vlaanderen. Als het echt een probleem wordt om leraren te vinden om het onderwijs in Vlaanderen te bekrachtigen dan komen we in een mindere positie. Campagnes en reclame kunnen meerdere jongeren inderdaad wel aanzetten tot een leraar keuze. Wat ik belangrijk vind is dat ze het beroep aantrekkelijker moeten maken. Lonen misschien optrekken? (tijden van crisis, ok) Sneller vast benoemd worden? Meer bevestiging of waardering? Want tegenwoordig heeft de leerkracht het altijd gedaan als er iets misgaat met een leerling bijvoorbeeld. De leerkracht moet meer gewaardeerd worden volgens mij. Zoals in het artikel staat zorgen leerkrachten gedeeltelijk voor de opvoeding van jongeren en we moeten dat zeker bekrachtigen, steunen en zeker niet gaan afbreken. In mijn ogen zie ik echt onderwijs als de toekomst van alles. Het is daarom belangrijk dat we dat blijven onderhouden (de situatie nu is zeker niet slecht, onderwijs in België zit op een goed niveau) en stimuleren naar de toekomst toe. Het beroep aantrekkelijker maken is een eerste goede stap!

In hoeveel bochten gaat mijnheer Smet zich nog wringen om in de belangstelling te staan? Eerst en vooral geloof ik er niets van dat er een algemeen tekort is aan leerkrachten. Het zou misschien beter zijn te nuanceren. Zijn er te weinig kleuterleiders, te weinig leerkrachten lager onderwijs, situeren de tekorten zich vooral in het secundair onderwijs, ...? Geldt dat in het secundair onderwijs dan voor alle vakken? Ik denk zeker dat er niet mag veralgemeend worden.

Smet wil meer mensen warm maken om voor het lerarenberoep te kiezen. Hoe hij dat gaat doen, mag Joost weten, maar ik vind in ieder geval dat hij zich hiervan moet onthouden. Voor mensen die met hart en ziel voor dit vak kiezen, is het materialistische van ondergeschikt belang. De mogelijkheid tot vaste benoeming, de wedde, het hoge pensioen, de vakantiedagen en de mooie werkuren zijn mooi meegenomen, maar iemand die vooral voor het beroep kiest omwille van de voordelen, kiest slecht. M.a.w. wanneer een minister voor sinterklaas gaat spelen en beloftes gaat maken om op die manier mensen te verleiden om leerkracht te worden, dan weet hij echt niet waar hij mee bezig is!

Hoe haalt hij het trouwens in zijn hoofd om ook maar met de gedachte te spelen om leerkrachten uit Nederland naar België te halen? Gaat hij die mensen allemaal laten verhuizen of zet hij even alle bekommernissen over het milieu opzij en laat hij hen elke dag heen en weer pendelen? Ik denk dat onze noorderburen er een nieuwe belgenmop bij hebben om rond de feesttafel te vertellen.

Heeft minister Smet ook al eens nagekeken of Nederlandse leerkrachten dezelfde opleiding hebben genoten als wij hier in Vlaanderen? Ik kan mij voorstellen dat er minstens een klein verschil is in taalgebruik. Gaan we dat ook even wegwissen? Ik wil geen vooroordelen hebben, maar ik heb eigenlijk nog nooit een Nederlander gehoord die een onberispelijke uitspraak had, noch van het Nederlands, noch van het Frans, Duits of Engels. Overal hoor je hun accenten door. Voor alle duidelijkheid, ik vind in het algemeen Nederlanders toffe mensen, maar hen hier voor de klas gaan zetten gaat mij toch net iets te ver.

Bovendien, stel dat meer en meer jongeren zich zouden inschrijven voor de lerarenopleiding, dan betekent dat dat zij binnen ong. 3 jaar allemaal beginnen te solliciteren. Stel dat er hier ondertussen Nederlandse leerkrachten aangeworven zijn en dat er op die manier een teveel aan leraars komt, waar gaan wij dan moeten solliciteren? Ook in het buitenland? Of gaan we de anderen dan bedanken voor bewezen diensten en hen een enkele reis terug bezorgen? Prettig is anders. Op die manier krijgen Nederlandse leerkrachten, die nu in de werkloosheid zouden terechtkomen, slechts uitstel van executie.

Naar mijn bescheiden mening werd er in het verleden al veel te veel gerommeld in het onderwijs. Het wordt hoog tijd dat bepaalde ministers hun lessen leren. Het onderwijs is geen circus, waar om het even wie clown kan spelen door een pakje aan te trekken en een rode neus op te zetten.

Ik vind dat net zoals vele anderen hierboven, ook Belinda een goed punt maakt.
Hoe slim is het om te gaan veralgemenen? Zal het tekort opgelost worden als eender wie, eender waar in België zich inschrijft voor een lerarenopleiding?
Als er bijvoorbeeld een tekort in Antwerpen is, denk ik niet dat leerkrachten uit bijvoorbeeld Limburg graag die overstap zouden maken. Ik denk dat het probleem vooral in de grote steden, zoals Antwerpen, ligt. Niet in de kleinere dorpen, waar zich ook zeer veel scholen bevinden.
Aangezien een leerkrachten-loon vrij wisselvallig kan zijn, snap ik dat bepaalde mensen die twijfelen aan hun 'roeping' als leerkracht, afgeschrikt worden. Je zou eigenlijk voor minder. Natuurlijk vormt een leerkrachtentekort een probleem, maar de oplossing wordt op de verkeerde plaats gezocht.
Leerkrachten uit Nederland hierheen halen vind ik een tikkeltje overdreven. Als er in Nederland genoeg werkmogelijkheden zijn voor leerkrachten én het beroep daar bovendien een pak aanlokkelijker gemaakt wordt door het loon, waarom moeite doen? Wie zal er komen opdagen? Als je het onderwijs dan aantrekkelijker wilt maken voor leerkrachten uit Nederland, waarom niet ineens voor leerkrachten uit België? Elk jaar wordt er gesproken van een lerarentekort, maar er wordt nooit echt iets aan gedaan.
Toen ik de titel las dacht ik meteen, 'oh, dit is goed voor mij', maar ik heb er toch mijn bedenkingen bij.