BRUSSEL - De grootscheepse expo 'Aan tafel' koppelt gastronomie aan het wereldwijde voedselprobleem. Dat is nieuw, en relevant.

Van onze redactrice

Wie afdaalt in de tentoonstellingskelder van Tour & Taxis, krijgt als eerste beeld een grote aardbol waarvan de korst is afgepeld als de schil van een sinaasappel. Daaronder: een gedekte tafel die aan één kant verzakt is. Het vat de boodschap van Aan tafel samen: ons eetpatroon is uit evenwicht, we zijn de aarde aan het opeten.

Het idee voor de tentoonstelling ontstond in 2008, toen voor het eerst sinds lang de wereldwijde hongersnood weer toenam. Wat moet dat worden als we over veertig jaar met negen miljard zijn, vroegen de initiatiefnemers zich af. Met die vraag voor ogen puzzelden ze een mozaïektentoonstelling ineen die de voedselketen met haar vele bedenkelijke kronkels in beeld brengt.

Die initiatiefnemers zijn de Brusselse vzw Demeter, die ook al achter de tentoonstelling Dit is onze aarde zat, en de Foire de Libramont, de grootste landbouwbeurs van het land. Een opmerkelijke partner is dat, want de tentoonstelling is niet onkritisch voor de landbouwsector. Ze toont getuigenissen van sterk geïndustrialiseerde landbouwers, maar ook van bioboeren die het anders doen. En ze wijst op de voor- en de nadelen van intensieve landbouw, op de hap die biobrandstoffen uit de koek nemen, en op de wanstaltig toenemende vleesconsumptie: als iedereen die onze westerse levensstandaard bereikt ook evenveel vlees wil eten als wij, zal onze planeet niet volstaan om ons te voeden. Voor één kilo biefstuk is een even groot stuk land nodig als voor 150 kilo aardappelen, toont een installatie.

Elders leert een grafiek ons dat we voor diezelfde kilo vlees in 1955 nog 127 minuten moesten werken, tegenover drie kwartier in 2010. Voedsel wordt verhoudingsgewijs steeds goedkoper en dat is vreemd als je kijkt naar de vele offers die ervoor gebracht worden. Farm set, een kunstwerk van Pascal Bernier, bestaat uit een opgezet varken in een doos van spiegels. Wie erin kijkt, ziet een eindeloze vlakte opeengepakte beesten. Treurig en ter zake.

Aardbeiyoghurt

Maar het zijn niet de boeren die het allemaal gedaan hebben. Het sterke aan deze tentoonstelling is dat ze de hele keten, van boer tot bord, in beeld brengt, met oog voor complexiteit en de vele keuzes die aan een maaltijd voorafgaan. De toenemende macht van de verwerkings- en distributiesector wordt aanschouwelijk gemaakt in enkele frappante grafieken. Hoe het geld dat we uitgeven aan een product nog maar voor tien procent bij de boer terechtkomt, bijvoorbeeld, tegenover 35 procent bij de industrie en 55 procent bij de 'dienstensector' (lees: supermarkten). En hoe drie branders, vier handelaars en dertig distributeurs de hele wereldwijde koffiemarkt in de tang houden.

Ook de verantwoordelijkheid van de consument komt in beeld. Er is een winkeltje waar u diverse producten kunt inscannen om hun CO2-uitstoot door transport te zien. Bij een potje aardbeiyoghurt illustreert een kaart hoeveel kilometers er zijn afgelegd om het te produceren: negenduizend, grotendeels voor de verpakking. Een enorm net met afval toont hoeveel voedingsverpakkingen we jaarlijks wegwerpen: zeventig kilo per persoon.

Troost en verstrooiing vindt u bij installaties die gewijd zijn aan eetcultuur, zintuigen, kunst en vaderlandse gastronomie. Maar het is vooral de bedoeling dat we hoop putten uit de laatste zaal van Aan tafel, die met de mogelijke oplossingen. Eetbare insecten? Zeewier? Verticale landbouw? Genetische modificatie? Echt begeesterend klinkt dat allemaal nog niet. Met andere woorden, er is werk aan de winkel. Als annex is een 'cooking theater' ingericht, waar groepen culinaire demonstraties kunnen houden na hun rondleiding. Benieuwd wat daar op het menu zal staan.

'Aan tafel', 11 november tot 3 juni 2012, Tour & Taxis, Brussel. Maandag tot vrijdag van tot 9 tot 17 uur, weekends, feestdagen en schoolvakanties 10 tot 19 uur.

Bron: De Standaard
Eigen mening:
Eerlijk gezegd had ik nog nooit stilgestaan bij dit wereldwijde voedselprobleem. Ik heb het geluk dat ik in een Belgisch gezin geboren ben en hier dus nog nooit iets van gemerkt heb. Door dit artikel ben ik toch wel even beginnen nadenken. Een tijdje geleden is de zeven miljardste mens op aarde geboren en we zitten nu al met voedseltekorten. Als het bevolkingsaantal zo onrustwekkend snel blijft stijgen, dan zitten we binnenkort helemaal in nood. Dit is toch wel een zeer enge gedachte. Als er niet meer genoeg voedsel is om heel de wereldbevolking te voeden, wat gaat er dan gebeuren? Ik krijg al meteen het beeld van uitgehongerde kindjes voor ogen. Vreselijk is zoiets.
Ik denk dat wij onszelf 'gelukzakken' mogen noemen, omdat we in een welvarend land als België geboren zijn. Toch moeten we hier ook op de hoogte zijn van de voedselproblematiek (en er liefst ook iets aan doen!!). Dagelijks wordt er massa's eten (restaurants, fabrieken, winkels,...) zomaar weggegooid. Als je dan ziet dat er in sommige landen enorme hongersnood is, dan is dit echt wel oneerlijk en schandalig.