Nu, dat het dit jaar géén badinerend A4-tje was met rare woorden waar men zijn pen op breekt, zou ik niet durven zeggen. Ik heb zelf meegedaan en het dictee zat vol met woorden en plaatsnamen waar ik nog nooit van gehoord had, of heeft u in de aardrijkskundeles ooit al gehoord van Lemberg, Culenborg, Lwów of Lviv? Niettemin was het niet alléén maar een oefening in 'hoeveel moeilijke woorden krijg ik in één zin gepropt?'
Schrijver Tommy Wieringa zei gisteren dat zijn dictee oorspronkelijk minder moeilijk was, maar dat de commissie hem de opdracht gaf om er nog wat moeilijkere woorden tussen te steken.

Als je door al die moeiijke woorden heen keek, zag je dat er ook een boodschap achter dit dictee zat. Het ging over het stadje Lemberg, dat ook wel 'het failliet van de vroegtwintigste-eeuwse multiculturaliteit' genoemd, 'alleen zijn begraafplaatsen spreken nog in vele talen.'

Lemberg bestaat echt, het is een stad in Oekraïne, dat tegenwoordig Lviv heet: http://nl.wikipedia.org/wiki/Lviv
Gesticht rond 1250, beleefde Lemberg zijn grote bloei onder de Hapsburgers op het einde van de 18de eeuw met een multiculturele bevolking van Joden, Polen, Oekraïners, Duitsers en Armeniërs.
De Tweede Wereldoorlog was geen geschenk voor de stad: het overgrote deel van de bevolking (de Joden) werden gedeporteerd en/of vermoord. Na de oorlog belandde de stad achter het Ijzeren Gordijn als deel van de Sovjet-Unie, de grote bloeiperiode definitief voorbij.

Dat had ik gisteren nooit gedacht, ik was vooral aan het vloeken op al die moeilijke plaatsnamen. Maar achteraf is het wel tof dat er een heel verhaal, een hele historiek schuilt achter het dictee. En om met de wijze raad van Wieringa voor onze regeerders te besluiten:

Het kan dan wel een dictee geweest zijn met inhoud, toch worden er steeds meer en meer fouten gemaakt (ook door de winnaar).
Is dit omdat het dictee moeilijker wordt? Volgens de maker van het dictee alleszins niet!

Het fenomeen dat de leerlingen ook minder en minder zonder fouten kunnen schrijven is ons (als toekomstig leerkracht) zeker niet onbekend.
Ik merk dit zelfs bij mijn zus die intussen toch ook al in het 5de middelbaar zit.
Sms-taal is hier volgens mij de grootste oorzaak van! Leerlingen moeten, vind ik, toch wel een gewone zin zonder fouten kunnen schrijven. Nederlands is toch onze moedertaal?!
Ik vind het eigenlijk wel jammer dat de leerlingen vandaag de dag niet meer zonder fouten kunnen schrijven. Is het omdat ze het niet meer willen of gewoon niet meer kunnen?

Kakofonie
De tijden zijn in zoverre interessant dat ze kakofonisch zijn; je moet bijwijlen je oren dichtstoppen tegen het tenhemelschreiende geblabla van de muezzins van de eeuwige vergelding in het ene oor en dat van de filistijnen van het geperoxideerde ressentiment in het andere.
Geüpgradede Hoekse en Kabeljauwse twisten: de shoarmabakkers versus de aardappeleters, allen met vuvuzela’s bewapend; hun zuurstofarme hersentjes verkleinen je wereld en brengen haar binnen de afrastering van hun woestijngod of hun karikaturale weergave van joods-christelijke axioma’s en verlichtingsidealen.
Die boeroepers nemen het licht juist weg met hun stijlmiddelen van de provocatie en de daarbij behorende inflatoire hyperbolen, terwijl de man in het midden, de verdediger van de orde, mijmert over een vreedzame stadssamenleving zoals bijvoorbeeld het
Oost-Galicische Lemberg eens was.
Lemberg, dat multinationale en multilinguïstische Habsburgse babylon, die co-existentie van Asjkenazim, Roethenen, Polen, Duitsers, Armeniërs – door en door tolerant uit noodzaak en goede wil, laisser faire opgetuigd met een civilisatorische missie en een architectonisch mozaïek van gotiek, neoclassicisme en art deco.
Nochtans werden de tijden ook toentertijd interessant en viel de stad achtereenvolgens toe aan het gerestaureerde Polen, nazi-Duitsland en de
Sovjet-Unie – haar namen waren Lemberg, Lwów en Lviv, de Polen en Armeniërs waren verdreven en de Joden uitgeroeid.
Hun huizen werden nu bewoond door Oekraïners; enigszins beduusd namen zij die verrukkelijke, lege stad in. Lemberg werd het failliet van de vroegtwintigste-eeuwse multiculturaliteit, alleen zijn begraafplaatsen spreken nog in vele talen.
Wie zullen straks de halflege flatwijken van Amsterdam, Culemborg dan wel Gouda innemen als hun bewoners zijn verjaagd door de dompteurs van de thymotische woede, wier dromen de nachtmerries van de
eerste-, tweede- en derdegeneratieallochtonen zijn?
Opzichtig negeren zij die wet van consciëntieus bestuur die door het taoïsme wordt gepostuleerd: regeer de staat zoals je een klein visje bakt (behoedzaam).
Bron: http://grootdictee.nps.nl/page/dicteetekst?jaar=2010

Hierboven zie je de dicteetekst staan.
Ikzelf heb ook meegedaan en het dictee is écht wel moeilijk hoor!
Dit zijn echt geen woorden die we elke dag in de mond nemen.
Maar natuurlijk is het aan jezelf om te bepalen of je deze tekst moeilijk vindt of niet...

En inderdaad de laatste zin: regeer de staat zoals je een klein visje bakt (behoedzaam). is zeker iets om over na te denken. Zoals de schrijver hier refereerde naar China is het ook nuttig om een kleine staat zoals België of Nederland behoedzaam te regeren. Iets waar België nu eens stilletjes moet aan beginnen denken!

Het dictee is eigenlijk gewoon een spelletje, een beetje voor de liefhebbers. Met goed spellen in het dagelijks leven en op school heeft het eigenlijk bijna niets te maken. Bijvoorbeeld over eindletters van werkwoorden (d of t) moest je je hoofd niet breken, het ging vooral over de spellingswijze van vreemde, weinig gebruikte woorden.
Het kan zijn dat de jeugd minder goed kan spellen, maar daar is de uitslag van dit tv-spelletje toch geen bewijs van?
Waarvan dan wel?
Hoogstens dat het Nederlands een paar verdomd moeilijk te spellen woorden heeft!

Zoals Femke al zei, nodigt het laatste zinnentje uit tot nadenken, los van het aantal fouten dat je wel of niet maakte. Er zit een heel verhaal achter, dat een historische achtergrond heeft én relevant is voor de maatschappij van vandaag.
Leuk dat er nog een extra laagje, dat maakt het niet 'zomaar' een dicteetekst!