Lezen is tijdverspilling (vinden heel veel jonge Vlamingen)
Waarom lezen als Facebook lonkt?

Wie zal jongeren verleiden tot lezen, hen de gewoonte bijbrengen en ze overtuigen van het belang ervan? De leerkracht! Alleen komt GERDA DENDOOVEN hoe langer hoe minder getalenteerde en geïnspireerde leraren tegen. En het gemengd onderwijs is in dat verband ook geen zegen gebleken.

Lezen is lastig. Lezen is moeilijk. Lezen is saai. En lezen is tijdverspilling.

Zo denkt het gros van de Vlaamse jeugd anno 2010 over lezen (DS 8 december). En ze hebben gelijk, lezen is inderdaad lastig. Je moet het helemaal alleen doen, het gaat traag, vraagt veel tijd en een grote inspanning. Want er zijn beelden noch klanken die de verbeelding op gang trekken. Er is alleen het geschreven woord. ‘Gezellig met een boekje in een hoekje' klinkt eerder als een straf in een isoleercel.

Lezen is een opgave want Facebook lonkt en andere vrolijke internetsites, vol infotainment, slimme olijkheid en oppervlakkige weetjes. Lezen is werken, al kan je – net als bij een film – ondertussen een glaasje achterover slaan en een nootje wegknabbelen.

Waarom nog lezen als er 1001 andere spannender en flitsender dingen te beleven zijn?

Omdat lezen het allergoedkoopste tijdverdrijf is. Je kan het overal doen, je hebt niemand nodig en je kan in een handomdraai en voor geen geld overal naartoe reizen.

Wie leest, leest ook beter tussen de regels, wat noodzakelijk is in een wereld met oprukkend extremisme.

Wie leest is taalvaardiger, legt sneller verbanden, is toleranter, heeft meer inzicht en scoort bijgevolg beter in De Slimste Mens. Altijd goed voor je ego, je sex-appeal, je doorstroommogelijkheden en bijgevolg je portemonnee.

Met andere woorden lezen is geen tijdverspilling. Het is een investering op termijn. Maar het is inderdaad een karwei want de traagheid, eigen aan lezen, spoort niet met een maatschappij die instant succes en snelle bevrediging predikt, de mantra van ons economisch nuttigheidsdenken. De glamour en glitter van het BV-dom is het doel, bekend worden dankzij De Slimste Mens. Al beseffen weinigen dat ook daar vaak een leven tussen de boeken aan vooraf is gegaan.

Mentale luiheid
De verslaving aan die instant bevrediging heeft ons ongeduldig en lui gemaakt. Kauwen op een kwestie hoeft niet meer, zelf oplossingen bedenken evenmin, die worden kant-en-klaar geserveerd met een lekker vrolijke saus er overheen. Wat lastig is, kan meteen worden weggezapt, één druk op de knop en de olijkheid stroomt de huiskamer weer binnen. Alles wordt voor ons bedacht, en zo zijn we stilaan verleerd onze eigen verbeelding te gebruiken.

Dat de mens van nature lui is, is algemeen geweten, kijk maar naar de toenemende zwaarlijvigheid. In tegenstelling tot dat zware lijf wordt onze herseninhoud steeds lichter. Iedereen beseft het belang van bewegen, gezond eten, gezonde voeding, maar onze kop moet evengoed gezond gevoed, niet alleen met fastfood infotainment. Mentale luiheid maakt dom en maakt je tot een vogel voor de kat want kennis is macht. Dat hoorde ik onlangs meneer WikiLeaks orakelen.

Maar niet alleen de jongeren, ook de ouderen lijden aan ongeduld, een gebrek aan verbeelding en een beperkt doorzettingsvermogen, terwijl zij het goede voorbeeld zouden moeten geven. Want wie anders zal jongeren verleiden tot lezen, hen de gewoonte aanleren een boek vast te nemen, hen overtuigen van het belang van lezen? De acteur, het popidool, hun coole leeftijdsgenoten misschien?

De leerkracht! Een gepassioneerd leraar is er tien waard.

Helaas, ook aan die kant klemt het schoentje: met de democratisering van het onderwijs is er een instroom meegekomen van minder getalenteerde en minder geïnspireerde leraars. Terwijl precies in het onderwijs de beste krachten aan de slag zouden moeten zijn. De taak van de leraar is complexer geworden, maar de lat wordt niet hoger gelegd.

Traagheid is tijdverlies
Laatst sprak ik een Servisch meisje, over lezen en over onderwijs. Ze verbaasde zich erover dat de lerarenopleidingen hier vooral op pedagogie en minder op kennisoverdracht zijn afgestemd. Je krijgt een cascade naar onkunde als de leraar zijn vak niet kent. In Servië, vertelde ze, studeer je talen, geschiedenis, kunst en wie zich geroepen voelt, doet er een lerarenopleiding bovenop. In Scandinavië rekruteren ze de beste krachten aan de universiteit om in het lager onderwijs les te komen geven.

Hier bij ons kan je regentaat plastische opvoeding combineren met Nederlands, zelfs met chemie. Het gevolg is nu al merkbaar: alles wordt slechts even aangeraakt. Grondigheid is – o dwaze, cynische woordspeling – het terrein van de bouwvakker.We moeten inzicht verwerven in economie en politiek, maar vergeten de historie. Terwijl het heden vertelt over het verleden en je in het nu leest over morgen. Geschiedenis is een zapvak, vol korte shots. Alles wordt herleid tot trefwoorden, de snelle hap. Duurzaamheid, de trage weg is tijdverlies, waardoor het inzicht en het overzicht stilaan verdwijnen. We waren al lui en zijn nog luier geworden.

Toch kijken we vol bewondering naar de inspanningen van de dansers in So you think you can dance. Terwijl je ook daar niet kan zonder traditie, zowel in de techniek als bij het bedenken van de choreografie.

Intellectueel haantjesgedrag
Laat ik nu eens een wat controversiële gedachte opwerpen. Zou het kunnen dat het gemengde onderwijs misschien een hand heeft in de tanende kennis? Zou de vervrouwelijking van het onderwijs de competitiviteit ondermijnen?

Vrouwen doen geen wedstrijdjes, leren vanzelf goed, lezen meer maar pakken er zelden mee uit.

Misschien missen we mannen in het onderwijs. Want hoe dwaas het jongleren met namen soms moge zijn – iets waar mannen zo bedreven in zijn – dat intellectuele haantjesgedrag kan het vuur aan de schenen leggen en jongens aan boord houden. Zij hebben vaak een extra duw nodig en dan is een mannelijke leraar wel efficiënter als koteraar en identificatiemodel.

Hoe dan ook, om te scoren met kennis, moet je weten, en om te weten moet je je verdiepen in je vak, en dus lezen. Als de media erin geslaagd zijn, koken sexy te maken, of het boerenleven, zelfs stijldansen te introduceren, waarom zouden ze het ook niet met boeken kunnen? Herinner je hoe makkelijk Wim Helsen poëzie tot bij de mensen bracht.

Zowel media als onderwijs als de jongeren zelf zouden het belang van boeken en lezen moeten inzien, zodat internetjongeren geen gewillige slachtoffers worden, omdat ze simpelweg niet meer tussen de regels kunnen lezen.

We leven zoveel langer. Laat jongeren langer naar school gaan, laat ze zich ingraven in kennis, leer ze traagheid, leer ze trage boeken lezen, hun verbeelding gebruiken, ze zullen ze nog hard nodig hebben

Bron: De Standaard
Datum: 11/12/2010

Eigen mening:
Dit artikel sluit perfect aan op hetgeen Reugebrick heeft geschreven.
Alleen vind ik lezen geen 'doel' op zich. Lezen is een middel om informatie te verschaffen.
En misschien wordt er inderdaad wel wat te weinig in het onderwijs rond lezen gedaan. Maar dan kan je je de vraag stellen of dit in alle vakken wel haalbaar is? Ik zie nog niet een leerling van het 3de middelbaar een 'leuk' boek over de stelling van Pyhagoras lezen. Leuke boeken voor leerlingen kan je volgens mij enkel plaatsen bij lessen Nederlands (en andere talen) en geschiedenis...
Tenzij je natuurlijk de weetboeken zoals HoeZo? (naar het gelijknamige televisieprogramma met Bart Peeters) erbij rekent.

Persoonlijk lees ik heel graag. Maar vind ik er de tijd voor?!? Neen! We leven tegenwoordig in een consumptiemaatschappij die razendsnel langs onze neus flitst. Time is money is geen quote meer van Benjamin Franklin, maar de echte waarheid. Vaak worden leerlingen die véél boeken lezen bestempeld als 'nerd' en asociaal. De jeugd van tegenwoordig (hoor mij hier nu spreken ) moet een drukke agenda hebben. Dit geldt ook voor ons! We moeten druk met onze job bezig zijn en naast ons werk nog eens een drukke agenda hebben: hobby's, ... Wanneer iemand aan je vraagt: 'Heb je tijd om iets mee te gaan doen?' dan komt het veel beter over van 'Goh ik heb deze week nogal en drukke agenda.' Want dan denkt die persoon van 'wow die is echt sociaal en heeft het ver geschopt!' Dan dat je zou zeggen 'Ja ik heb heel de week tijd!' Dit komt dan weer over van 'Amai dat is echt een einzelganger!'
Hiermee wil ik maar duidelijk maken dat we tegenwoordig de tijd (en de rust) niet meer vinden om te lezen. We zijn altijd maar druk druk bezig.
Misschien is onderwijs de oplossing om leerlingen graag te laten lezen, maar eerlijk gezegd denk ik dat het puur van de interesses van de jongeren afhangt of ze iets graag doen of niet...
En zoals mevrouw Dendooven zegt moet er misschien is een programma rond boeken gemaakt worden en niet altijd rond koken...

Ik heb het artikel ook juist gelezen.
Ik vind onderstaande quote wel een gewaagde uitspraak:



Ze heeft misschien wel een punt. Misschien moeten we onze leerstof niet verlagen tot het niveau van de leerling, maar het niveau van de leerling optrekken, ze een uitdaging aanbieden en laten zien dat er meer is dan snelle hap?

Maar is het dan niet aan de overheid om 'het lezen' in de leerplannen te integreren? Misschien is het een goed idee om een vak bij te creëren waar de leerlingen het nut van het lezen inzien, en waar maatschappelijke en culturele thema's aan bod komen. (Bijvoorbeeld: EMCV aangepast op het niveau van middelbare studenten )

Lien, je hebt gelijkt dat we de leerlingen moet uitdagen om te leren. Maar dit is niet voor alle leerlingen even gemakkelijk. Als je het niveau gaat optrekken gaan er waarschijnlijk enkele leerlingen afhaken wegens: niet boeiend genoeg/te weinig leestalent.
Ik denk eerder, dat wij leerkrachten hen enkel kunnen aanmoedigen om meer te lezen. De leerlingen moeten zelf nog beslissen wat ze wel/niet willen doen.

Ik deel de mening van Femke. Lezen zou inderdaad geïntegreerd kunnen worden in het leerplan. Door interessante boeken e.d. te lezen, leer je veel bij op verschillende vlakken. Ik herinner me ook nog een reden waarom leerlingen niet zo graag lezen vanuit mijn middelbare school.

Wij moesten de zogenaamde 'boektoppers' lezen. Deze serie bestond telkens uit vijf boeken. De meeste leerlingen vonden het echter niet leuk dat ze enkel hieruit mochten kiezen, hoewel er toch interessante boeken tussen zaten. Vanaf het vijfde jaar, kregen we een genre opgelegd (bv. thriller) en mochten we zelf een boek kiezen. We moesten wel nog de goedkeuring van onze leerkracht vragen, maar meestal werd het boek goedgekeurd. Het is veel leuker wanneer je een boek mag lezen dat je zelf hebt gekozen, dan wanneer je wordt gedwongen om een boek te lezen.

Wij hebben bij vakken zoals biologie of aardrijkskunde nooit veel boeken of artikels gelezen. Dit vond ik zeer spijtig, want dit maakt het des te interessanter. Ik hoop dat we iets kunnen doen aan het feit dat jongeren niet graag lezen.

Je kan dat toch niet aanleren via een vak. Je kan hoogstens wat argumenten geven waarom lezen nuttig is, maar dat is verre van een garantie op succes. Leerlingen laten lezen vereist een attitudeverandering: moeite doen en tijd vrijmaken voor iets waarvan je niet op voorhand weet of het zal opbrengen.


Ik zal het probleem met een ander voorbeeld proberen te illustreren:

Leerkracht Nederlands prijst in zijn klas (een 4e jaar TSO) een boek aan dat niet alleen hijzelf geweldig vond, maar waarvan hij ook vermoedt dat zijn leerlingen het zullen appreciëren. Alles zit mee: boek is al twee keer verfilmd dus heeft misschien toch een draagvlak, mag meetellen als boek voor de tweede verplichte boekbespreking én het allerbelangrijkste: het is maar 100 blz. dik (meevaller!). Leerlingen zijn oprecht aandachtig aan het luisteren naar het vurig betoog (zijn ze ook niet gewoon dat er nog zoveel energie in hun leraar zit op een vrijdagnamiddag). Leerkracht heeft boek zelfs bij! Alweer een drempel overwonnen: leerlingen moeten niet naar bibliotheek.

Na het betoog driewerf hoera! Leerlingen willen het boek graag lezen, of: de intentie is er toch om het mee te nemen naar huis. Eén leerling is de gelukkige; leraar heeft jammer genoeg slechts 1 exemplaar. Leraar is slim genoeg om het exemplaar mee te geven aan leerling die in de klashiërarchie hoog genoeg staat om bij de nabespreking eerlijk zijn mening te kunnen geven zonder belachelijk gemaakt te worden door medeleerlingen. En die bovendien serieus genoeg is om openlijk te zeggen dat het goed is, als hij het persoonlijk ook goed vond. Oei, er is blijkbaar een nabespreking: er stijgt wat gemor op maar dat gaat gelukkig even vlug terug liggen.

Gedurende de volgende drie weken (want zolang duurt het nu eenmaal om een boek van een kleine 100 blz te lezen) polst leraar af en toe discreet, subtiel en met gespeelde spontaanheid naar de leeservaringen van de leerlingen. Het opzet lijkt te lukken: leerlingen is daadwerkelijk aan het lezen, zo blijkt uit al even subtiele vragen, en lijkt het zelfs een okéé boek te vinden.

Na drie weken het moment van de waarheid: leraar vraagt met het zweet op de rug naar de leeservaringen van de leerling. Klokkengeschal: de leerling vond het "goed", heeft van het boek genoten, geeft zijn klasgenoten zelfs het advies om het ook te lezen. En vraagt voor de zekerheid nog eens of het boek mag meetellen voor de tweede verplichte boekbespreking. Het antwoord is 'ja' en aan zijn gezichtsuitdrukking te zien is hij daar veel gelukkiger mee dan met het feit dat hij net een gaatje in zijn cultuur heeft opgevuld.

Andere leerlingen nemen het boek ook mee naar huis. Wat een succes.

Gedurende de maanden die volgen merkt leerkracht waar hij al voor vreesde: leerlingen hebben zijn boek wel gelezen, maar daar houdt het op. Want ondanks het feit dat het misschien wel leuk was, blijft facebooken veel, veel leuker. Om nog maar te zwijgen van gamen op de Playstation. En, zeggen ze, we hebben sowieso al weinig vrije tijd. Door de week naar school en in het weekend werken: dan kan je je beperkte tijd maar beter gebruiken voor iets wat je écht leuk vindt. En gelijk hebben ze.

Het boek heet 'Het Gouden Ei' en is geschreven door Tim Krabbé. Ik raad het iedereen aan.

__________________
'I have never let my schooling interfere with my education.'
-- Mark Twain

En #2: het zou misschien ook helpen als kinderen hun ouders af en toe zien lezen.

__________________
'I have never let my schooling interfere with my education.'
-- Mark Twain

Niet te snel graag: http://www.boek.be/boek/het-mysterie-van-pythagoras

Ik ga hier nog uitgebreid op reageren, leesbevordering is namelijk wel stokpaardje van mij en in de 4 jaar dat ik nu lesgeef heb ik al enkele mooie resultaten bereikt wat lezen betreft, zelfs in bso waar ik voornamelijk sta voor Nederlands.

Even een snelle reactie op Kenny's laatste post: volledig mee eens! Zie ook: 'De leesomgeving' van Aidan Chambers, leesbevorderaar bij uitstek.

__________________
"De jeugd van tegenwoordig houdt alleen maar van luxe, heeft slechte manieren en veracht de autoriteit.
Zij heeft geen respect voor oudere mensen. De jeugd verpraat de tijd terwijl er gewerkt moet worden, schrokt bij de maaltijden het voedsel naar binnen, legt de benen over elkaar en tiranniseert de ouders..."
- Socrates, 2400 jaar geleden... -

@ Kenny: het is inderdaad goed dat die leerkracht zijn leerlingen heeft kunnen aanzetten tot lezen.

Maar we stoten hier weer op het vak NEDERLANDS! Je kan het lezen niet in alle lessen integreren!


Je kan dat toch niet aanleren via een vak. Je kan hoogstens wat argumenten geven waarom lezen nuttig is, maar dat is verre van een garantie op succes. Leerlingen laten lezen vereist een attitudeverandering: moeite doen en tijd vrijmaken voor iets waarvan je niet op voorhand weet of het zal opbrengen.

En waarom moeten leerlingen dan tijdens de les Nederlands 'verplicht' boeken lezen? Dan leer je het hen toch wel aan... Ze moeten dus moeite doen en er tijd in steken anders zullen ze slechte punten scoren.
Daarom lijkt het mij nuttig een 'nieuw' vak (voorbeeld: EMCV op niveau van middelbare leerlingen) te integreren in het onderwijs. Hier kan je het lezen van boeken stimuleren en hen ook bijpassende opdrachten geven. (Als vervanging van de klassieke boekbesprekingen). Je kan er maatschappelijke thema's aankoppelen. Dirk Bracke is hier écht ideaal voor (weliswaar voor eerste graad). Maar je kan hier heel wat mee doen. Bovendien gaan de leerlingen dit vak als prettig ervaren daar er in de lessen niet zo zeer wordt 'lesgegeven' maar waar de leelringen door eigen inbreng kunnen laten weten wat zij interessant vinden.

Dat is net wat ik niét bedoelde.


Wat ik dus al de hele tijd bedoel is dat je wel kan eisen dat je leerlingen boeken lezen, maar dat dat geen garantie is dat ze ook gaan lezen als er géén taak aan vast hangt.


Dat bestaat al: het leerplan Nederlands 1e graad handelt over genietend lezen. Dus leerlingen leren genieten van te lezen. De praktijk leert ons dat het niet werkt, toch niet op grote schaal.

__________________
'I have never let my schooling interfere with my education.'
-- Mark Twain

Een oplossing zou kunnen zijn dat de leerlingen een 'bonus' kunnen bekomen als ze lezen. Zo maak je het niet verplicht, maar zijn ze toch sneller geneigd om een boek vast te pakken.

Ik herinner me nog dat mijn leerkracht geschiedenis dit deed door op testen of op het examen een bonusvraag te stellen waardoor het dus in prinicipe mogelijk was om 11/10 of 101/100 te halen. Voor 'zwakkere' leerlingen was dit een extra stimulans.
Dit kan ook in andere lessen toegepast worden.

Maar mij lijkt het beter om een extra vak in te schakelen en het niet nog verder in het vak Nederlands te integreren. Je kan je dan helemaal focussen op wat de leerlingen graag lezen en daarbij moet je de leerlingen niet persee een boekbespreking laten maken. Want in het vak Nederlands bestaan er specifieke normen die leerlingen moeten handhaven: spelling, vragen oplossen. Een klasgesprek kan het thema bepalen, en zo kunnen er meer dingen rond gedaan worden.

Misschien een andere vraag: wat houdt EMCV precies in?

__________________
'I have never let my schooling interfere with my education.'
-- Mark Twain

Jawadde zeg, kzeb moe van al da lezen hier

Ik vind het nochtans allemaal zeer interessant, zeker als leerkracht Nederlands in opleiding.
Ik ga er alles aan doen zodat mijn mannen later met plezier een boek vastpakken. Maar langs de andere kant ligt er wel een grote verantwoordelijkheid op je schouders, niet?

Ik weet dat ík literatuur zeer belangrijk vind, maar wat met de leerlingen waarvan de leerkracht Nederlands zelf niet zo'n grote lezer is? Het zou jammer zijn als die niet ten volle gestimuleerd zouden worden en zo uit de boot zouden vallen...

"Nieuwe media verdringen het lezen niet"

De nieuwe media verdringen het lezen niet. Dat blijkt uit de Participatiesurvey 2009 die woensdag in Gent werd voorgesteld. Een hoog internetgebruik stimuleert integendeel om een boek vast te nemen, aldus de wetenschappers.

Uit onderzoek aan de VUB blijkt dat televisie en internet niet concurreren met het lezen. Een hoog internetgebruik stimuleert zelfs om een boek vast te nemen. "De sociale ongelijkheid blijft wel bestaan onder de lezers, maar het aandeel lezers binnen die groepen is wel gegroeid tegenover vijf jaar geleden", klinkt het.

Vicieuze cirkel
Toch merken de onderzoekers een lichte afname in wat de bezoeken aan literaire evenementen betreft. Daarom pleiten ze ervoor om op jonge leeftijd te beginnen met leesbevordering en -stimulering. Volgens de onderzoekers ligt de sleutel tot het bezoeken van een openbare bibliotheek bij het lezen zelf. "En dat maakt van de beleidsopdracht een vicieuze cirkel: lezen stimuleert om naar de bibliotheek te gaan, en bibliotheekbezoek stimuleert om aan te zetten tot lezen."

Toch zeggen de onderzoekers dat lezen steeds meer een sociaal karakter lijkt te krijgen, onder meer door een toename aan boeken- en leesclubs. "Er is ook een stimulerende rol weggelegd voor de interactie van bibliotheken met het verenigingsleven, bijvoorbeeld door het maandelijkse beschikbaar stellen van meerdere exemplaren van een boek of het inrichten van een 'leescafé' voor die leesclubs."

Voor de Participatiesurvey werden 3.144 Vlamingen tussen 14 en 85 jaar ondervraagd. (belga/adha)

09/02/11
bron :
http://www.demorgen.be/dm/nl/5403/I...ezen-niet.dhtml

eigen mening :

De jeugd komt niet meer toe aan lezen. Dit onderzoek meldt wel dat allerlei nieuwe media het lezen van boeken niet verdringt. Het vertelt ons wel dat lezen moet gestimuleerd worden.

Daarom pleiten ze ervoor om op jonge leeftijd te beginnen met leesbevordering en -stimulering.

Het is de rol als leerkracht om hierop in te spelen. Als toekomstig leerkracht Nederlands vind ik het zeer belangrijk dat leerlingen voldoende leeservaring opdoen. Natuurlijk moeten ze de mogelijkheid krijgen om verschillende genres te ontdekken. Verplichte boeken is een optie om op te geven maar hier moet natuurlijk voldoende variatie in gebracht worden. Wanneer deze variatie in genres zal ontbreken zullen vele jongeren natuurlijk afhaken. Want zeg nu zelf dat zouden we zelf ook doen. Niet iedereen leest hetzelfde boek even graag.

Dat de bibliotheek meer fungeert als sociale ontmoetingsplaats vind ik ook zeer positief. Leerlingen moeten natuurlijk ook bewust worden gemaakt dat er zoiets bestaat als een bibliotheek. Niet elke ouders betrekt een bibliotheekbezoek in zijn gezinscultuur. Leerkrachten Nederlands kunnen hier dan ook weer op inspelen. (Bijvoorbeeld door een bezoek in de eerste graad?). Ze moeten vooral weten dat het internet niet de enigste plaats is waar ze informatie kunnen verzamelen.