Red de euro, rooster een Griek


Hoe bestrijd je een crisis die je om doctrinaire redenen het bestaansrecht ontzegt? Voor godsdiensten waar de heilige teksten de nuchtere kijk op de werkelijkheid durven te vertroebelen, is dat vertrouwde materie. Voor de Europese Unie is het relatief nieuw, maar ze leert vlug bij. Ook de Unie is de gevangene van haar geschriften. Al weken breekt ze zich het hoofd hoe ze een crisis die er volgens de verdragen nooit mocht komen, moet counteren. Dat wordt een ontluisterende onderneming, omdat de correcte diagnose en de juiste remedies door het grote politiek gelijk of het nationaal prestige worden toegedekt. Over het resultaat van zulke aanpak maakt men zich best weinig illusies. Op het einde van de rit is de ravage doorgaans groter dan bij de start.


Het Grieks begrotingstekort mag dan al grote nervositeit teweegbrengen op de financiële markten en de hoogste eurokringen verontrusten, toch heeft deze crisis geen recht van bestaan. Zo werd het in 1991 vastgelegd in het verdrag van Maastricht, waar over de euro werd beslist. De lidstaten verbonden zich ertoe de begrotingstekorten in tijd en omvang strikt te beperken en de Unie zou er, middels het Stabiliteitspact, nauwgezet op toezien dat het niet bij loze kreten bleef. Een tekort van meer dan 12procent, zoals Griekenland vorig jaar presteerde, kon dus niet. Per definitie. Als crisissen niet kunnen bestaan, hoef je ook geen remedies of instrumenten te bedenken om ze te bestrijden. Het verdrag van Maastricht repte er alleszins met geen woord over. Een absoluut taboe, want Duitsland, dat zijn mark slechts node voor de euro wou inruilen, wou er niet van weten. De soliditeit van de euro moest als absoluut dogma boven elke twijfel verheven zijn. Bijgevolg kon er ook geen sprake van zijn dat een lid van de eurozone ooit een financiële reddingsboei nodig zou hebben. Door dat Duitse taboe is het nu improviseren, sjacheren en marchanderen. Omdat er geen draaiboek bestaat, moet alles ter plekke worden uitgevonden. Zo werd voorzitter Herman Van Rompuy op 11februari zonder sjaal of winterjas de vrieskou ingejaagd om namens de 27 een nietszeggende verklaring over Griekenland voor te lezen.

Dat document rept met geen woord over een crisis rond de euro of een Europees reddingsplan voor Griekenland. Twintig jaar na het verdrag van Maastricht, is het nog altijd taboe om een land van de eurozone een reddingsboei toe te gooien. Vandaar dat er nauwgezet op toegekeken werd dat er in deze niet over Europese solidariteit wordt gesproken. De Grieken daarentegen, krijgen de volle lading. Dit jaar mogen ze nog 4 procent inleveren en zeer binnenkort worden de duimschroeven verder aangedraaid.

Of dit de meest diplomatische manier is om de Griekse bevolking te overtuigen dat het feest voorbij is en dat er nu drastisch bespaard moet worden, is maar de vraag. Dit heeft veel weg van een kortzichtige strafexpeditie tegen de Griekse potverteerders en valsspelers.

Duitsland is onverbiddelijk en toetert dat de Grieken deze keer zullen bloeden. Het Duits monetair orakel Otmar Issing vond het nodig om zelf de puntjes op de i te zetten: 'Financiële hulp van de EU-landen of -instellingen is een schending van de Europese verdragen en zou de fundamenten van de muntunie ondermijnen.' Issing is een autoriteit. Hij was er bij toen de Europese Centrale Bank (ECB) werd opgericht, schopte het tot chef-econoom en werd na zijn pensioen ingehuurd door Goldman Sachs, de grootverdiener van het Grieks begrotingsverdriet. Omdat Duitsland hoe dan ook probeert te vermijden dat er Europees (Duits) geld voor Griekenland wordt vrijgemaakt - ook IMF-geld mag niet - worden de Grieken geroosterd. Tot dusver heeft het de honger van de speculanten niet kunnen stillen. Daarvoor is meer nodig. Een ferme Europese toezegging bijvoorbeeld, inclusief een geloofwaardig plan dat Griekenland desgevallend noodkredieten krijgt. Wegens het Duitse 'nein', dat op veel sympathie van Nederland en België kan rekenen, kwam dat er niet en dat stimuleert de appetijt van de markten. Zo liggen alle ingrediënten op tafel om van de lokale Griekse crisis een systeemcrisis van de hele eurozone te maken. In hun ijver om de Grieken voor hun strapatsen te doen boeten, zeggen ze in Berlijn en Frankfurt dingen die vooral de speculanten op gedachten brengen. De verklaring van Jean-Claude Trichet dat de ECB Griekse overheidsobligaties binnenkort misschien niet meer zal accepteren, was er zo eentje. De Amerikaanse Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz wist niet wat hij hoorde en had het over een 'criminele uitspraak'. In Europa kreeg Trichet vooral schouderklopjes, ondermeer van Otmar Issing, adviseur van Goldman Sachs.

Paul Goossens is Europajournalist


DS, 27-02-2010

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB