Eendracht in de onmacht


Kamerleden etaleren in het Parlement soms hun machteloosheid. Maar ook een regeringsleider ontkomt er niet aan.


Het beeld haalde de journaals niet. Afgelopen donderdag maakte Meyrem Almaci zich boos. Met gebalde vuisten - de Groen!-politica valt niet zo groot uit, dus dat stak de ogen uit - wond ze zich op over het begrotingsbeleid. Haar woorden klonken wat naïef, misschien een tikje karikaturaal, maar oprecht. Journalisten op de perstribune lachten ongemakkelijk met het kinderlijke tafereel. Want het kamerlid liet zich helemaal gaan. Of het met al dat je-m'en-foutisme niet welletjes was? Of de banken nu eindelijk gingen betalen, of Electrabel, of de beleggers, of de mensen met zwart geld?

'Of de premier nog zin had om naar haar te luisteren', voegde ze er als ultiem bewijs van onmacht aan toe. Herman Van Rompuy (CD&V) hoorde het onbewogen aan. Niet als een schooljongen wiens oren worden gewassen, wel als een ervaren politicus die haast geringschattend de oppositie trotseert. Voor de zoveelste keer lag zijn budget onder vuur, voor de zoveelste keer antwoordde hij dat België niet de slechtste leerling van de Europese klas was. Ach, waarom niet een keer per week aan dat gebedsmolentje draaien?

In werkelijkheid toonde Van Rompuy zich even onmachtig. De eerste minister beseft goed dat het Belgische financiële huishouden kraakt. Het jaarlijkse tekort mag dan lager liggen dan het Europese gemiddelde, de totale overheidsschuld ligt er ver boven. België heeft nood aan ingrijpende hervormingen. Maar zijn vijfpartijenregering kan het niet opbrengen. Niet dat we Van Rompuy van gelatenheid beschuldigen, hij weet dat er moet worden gehandeld. Alleen telt hij te veel kilometers om zich te bezondigen aan sturm-und-drang. Buiten 'rustige vastheid' ziet hij geen alternatief dat België sneller vooruithelpt.

De 'mondelinge vragen' vormen elke donderdagmiddag het hoogtepunt van de parlementaire week. Voor de parlementsleden betekenen ze een uitgelezen kans om de vergetelheid te overstijgen, zeker nu Villa Politica de garantie op televisiesucces verhoogt. Gretig worden de kranten uitgevlooid op zoek naar interessante vragen waarmee de bevoegde minister om de oren wordt geslagen in de hoop op mediaroem. Per fractie beklimmen ten hoogste twee kamerleden het spreekgestoelte. Voor de fractieleider blijft het een heikele klus om iedere week netjes het evenwicht te zoeken tussen politieke relevantie, potentieel mediasucces en de klassieke beurtrol.

Menselijke ellende genereert een vruchtbare voedingsbodem. Het dramatische ongeluk in Oosterzele vormde voor enkele kamerleden een gedroomde aanleiding om de rijopleiding in België in vraag te stellen. Niet gespeend van kennis over het ongeval was het voor de vraagstellers kristalhelder dat we toe zijn aan een nieuwe regeling. Dat het huidige systeem slechts enkele jaren bestaat, mag dan een detail zijn. De suggestie dat een nieuwe wet een ongevallenvrij weekend garandeert, wekte verbijstering. Maar passons. Nog goed dat bevoegd staatssecretaris Etienne Schouppe (CD&V) niet in het scenario meestapte.

Ook hier gaat het om een bewijs van onmacht, al spreken anderen van (misplaatste) profileringsdrang. Politici voelen zich pas gelukkig als ze een wet schrijven. Voortdurend liggen ze op de loer om maatschappelijke fenomenen in te kapselen in wetsartikelen. En als een regel niet voldoet, dan moet hij worden aangepast. Dat is gemakkelijker dan bijvoorbeeld het zoeken van structurele oplossingen voor de wankele werking van Financiën of het echt controleren van de uitvoerende macht (dat laatste blijft ongezond voor de carrièreplanning).

'Er kan niets meer gebeuren of we roepen om een nieuwe regel,' zo klaagde professor Publiek Recht Paul Van Orshoven (KU Leuven) onlangs deze praktijken aan. 'Als een onthaalmoeder een poster van Hitler tegen de muur heeft hangen, moet er een wet komen. Als daar morgen een foto van Saddam naast hangt, opnieuw.' De ene keer is de wetgeving te laks, de andere keer te streng. Heeft Vlaanderen eindelijk een antidopingdecreet dat unaniem werd goedgekeurd, dan moet het snel worden 'gerepareerd'. 'Ik stel vast dat veel wetten met haken en ogen worden gemaakt die op hun beurt reparatiewetten nodig hebben, die vaak ook rammelen. Zo blijf je bezig', oordeelde de jurist verder.

Moeten we dan schrikken als Het Staatsblad dit jaar op weg is om het absolute record qua pagina's (88.000 in 2004) te verbreken? Niet slecht voor een land waar volgens de oppositie de laatste twee jaar 'niets' is gebeurd. Allemaal de schuld van de 'pierlala's' die het Parlement bevolken, vindt Van Orshoven. Ach, parlementsleden zijn slechts op zoek naar een bezigheidstherapie zodra ze beseffen dat ze aan de echte grote problemen niets kunnen of willen verhelpen. En wie weet denkt Van Rompuy net zo. Europe, here I come.


DS, 14-11-2009 (Bart Brinckman)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB