Van nationaal naar gemeenschappelijk


De federale premier, Herman Van Rompuy (CD&V), had graag gehad dat de deelstaten coalities vormden die leken op de zijne. Dan zou zijn regering, de 'hoogste' van het land, makkelijker overeind kunnen blijven.


Het loopt zo niet. De verkiezingsuitslagen in noord en zuid vertoonden geen enkel gemeenschappelijk kenmerk: België is twee landen. En de coalities waaraan gewerkt wordt, lijken ook niet op elkaar. Wallonië en de Franstalige kant van Brussel neigen naar een olijfboomcoalitie. In Vlaanderen blijven nog vier opties open, maar geen ervan lijkt op een olijfboom. Het Vlaamse deel van Brussel kiest voor een coalitie Open VLD-CD&V-Groen! Eén onderhandelaar, Steven Vanackere (CD&V), liet de congruentie met de federale regering meespelen, maar dat vormde maar één van de argumenten. In de Duitstalige Gemeenschap regeren socialisten en liberalen voort met een onafhankelijke partij.

De deelstaten volgen onbeschroomd hun eigen dynamiek; het 'federale belang' kan wel eens ingeroepen worden als één argument, maar domineert niet meer. Het federale niveau kan niets meer opleggen.

Dat is belangrijk om te weten. Het 'nationaal belang' speelt niet meer. Wil men de neuzen in eenzelfde richting, dan moet men iets vinden dat in het 'gemeenschappelijk belang' van de deelstaten is.

Dat heeft consequenties. Een staatshervorming zal er niet komen omdat de federale leiders dat afspreken. De deelstaten zullen er eerst en ieder voor zich van overtuigd moeten raken dat dit in hun belang is.

De hervorming van de federale wet over de financiering van de deelstaten die de federale overheid hoognodig heeft omdat het water haar al tot aan de lippen staat, zal er enkel komen als zij de deelstaten ervan kan overtuigen dat dit ook in hun belang is.

Het interne stabiliteitspact dat tot stand moet komen - welke overheid doet welke inspanning om het gezamenlijk tekort van de overheden van België binnen de perken te houden die Europa toestaat - zal er niet komen omdat de federale regering zegt dat de verdeling zus en zo zal zijn, maar enkel als een verdeling overeengekomen wordt met de deelstaten.

De onderscheiden overheden in dit land volgen ieder hun eigen dynamiek. Wie wil dat ze gemeenschappelijk handelen, moet hen ervan overtuigen dat het in hun gemeenschappelijk belang is.

Dat maakt het er allemaal niet makkelijker op. Maar dat is de manier waarop de zaken nog functioneren.

De partijen die federaal regeren, hebben dat intussen begrepen. De dreigingen van onder meer PS en Open VLD om uit de federale regering te stappen als er elders een coalitie gevormd wordt tegen hen, zijn in stilte ingeslikt. De vijf partijen die de federale regering vormen, hebben via hun vicepremiers meegedeeld dat ze willen verder doen met de federale regering, los van wat er allemaal in de deelstaten gebeurt.


DS, 12-06-2009 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB