'Rosa Luxemburg ligt nog in de kelder'


BERLIJN - Het lijk van de Duitse revolutionaire Rosa Luxemburg, vermoord in 1919, is vermoedelijk terecht.


Op het grote kerkhof van Friedrichsfelde, in Oost-Berlijn, stonden de bezoekers van de 'Gedenkstätte der Sozialisten' gisteren wat verweesd te kijken naar het graf van de beroemde revolutionaire Rosa Luxemburg (1871-1919). Op het graf liggen een nieuwe roos en joodse steentjes, maar vrijwel zeker ligt er niemand - of het verkeerde lijk - onder de zerk. 'Twijfels waren er wel, omdat de nazi's de begraafplaats al hadden aangepakt', zegt de 73-jarige Oost-Berlijner Jürgen Schulz. 'Maar net zoals zoveel duizenden socialisten sta ik hier elk jaar op 15 januari om de dood van Luxemburg te gedenken. Nu voelt dat toch wat vreemd.'

Dit weekeinde deed Michael Tsokos, de nieuwe chef van de afdeling forensische geneeskunde van het beroemde Berlijnse Charité-ziekenhuis, een opmerkelijke onthulling. In een van de vitrines van zijn afdeling had Tsokos, in de kelder van het ziekenhuis, een oud 'waterlijk' gevonden, dat na onderzoek veel gelijkenissen bleek te vertonen met de Duitse revolutionaire Rosa Luxemburg.

Luxemburg stichtte in de chaotische naoorlogse dagen van januari 1919 samen met haar kompaan Karl Liebknecht de Duitse communistische partij. Op 15 januari 1919 werden Luxemburg en Liebknecht door soldaten van een rechts-radicale 'vrijwilligersmilitie' opgepakt, in het bekende Hotel Adlon ondervraagd en mishandeld, afgevoerd en doodgeschoten. Het lijk van Luxemburg werd in het Landwehrkanal gedumpt, waar het in mei 1919 zou zijn teruggevonden.

Maar het lijk dat toen na een schouwing als Luxemburg werd geïdentificeerd en begraven, vertoonde weinig gelijkenissen met de revolutionaire, aldus patholoog-anatoom Michael Tsokos. 'Je hoeft zelfs geen expert te zijn om uit het schouwingsverslag af te leiden dat het niet ging om Luxemburg. De hoofdverwondingen stamden niet van geweerkolven, zoals bij Luxemburg, maar van een val.' Luxemburg had bovendien een misvormde heup en daardoor benen van ongelijke lengte - wat bij het eerste 'waterlijk' evenmin het geval was.

Beide kenmerken trof Tsokos wel aan bij het andere oude 'waterlijk' -zonder hoofd, handen en voeten- dat nog altijd in de kelder van zijn afdeling ligt. Hij zegt 'voor negentig procent' zeker te zijn dat het om Luxemburg gaat. Uitsluitsel kan alleen DNA-onderzoek bieden, maar Tsokos vond ondanks lang onderzoek geen familieleden of DNA-resten van Luxemburg terug - meteen de reden waarom hij nu zijn bevindingen publiekelijk maakt.

Vermoedelijk werd het eerste lijk begraven als Rosa Luxemburg omdat de Berlijnse massa onrustig was na de 'verdwijning' van de revolutionaire en er 'zo snel mogelijk een lijk onder de grond moest', aldus Luxemburg-biograaf Jürgen Schütrumpf. Vraag blijft waarom negentig jaar lang werd verzwegen dat het echte lijk pas nadien werd gevonden en in een vitrine werd tentoongesteld.


DS, 02-06-2009 (Jorn De Cock)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB