BLANCO CHEQUE


Eens moest het gebeuren, en het is Steven Vanackere (CD&V) nu overkomen. Een ongelukje. Op 7 juni loopt zijn mandaat in het Vlaams parlement af. Dat overkomt heel dat parlement, maar Vanackere heeft een extra probleem. Twee maanden geleden stapte deze Vlaamse minister over naar de federale regering. Daar wil hij nog even blijven en dan ligt het niet voor de hand om dan toch maar weer Vlaams kandidaat te zijn.


Toch wil Vanackere graag de goedkeuring van de kiezer krijgen en dus nog 'ergens' verkozen zijn. Al hoeft dat niet eens, want hij kan rustig federaal minister blijven als extraparlementair. Maar misschien is dat voor zijn gemoedsrust niet zo best, want als het fout loopt in de federale regering, heeft hij geen mandaat meer om op terug te vallen.

Dus - hij heeft even rondgekeken - zal Vanackere het op 7 juni proberen in het Brussels parlement. Al zal zijn passage daar, eens hij verkozen is, zich beperken tot het afleggen van de eed, om er zich vervolgens te laten vervangen omdat hij verder federaal minister zal blijven. Maar vooruit, in het Brussels parlement was blijkbaar nog een plaatsje vrij en het is een mandaat als een ander.

Het is met andere woorden de geste die telt. Zo erg is de democratie er dus aan toe, dat ze genoegen moet nemen met een gebaar, een louter symbolische daad.

Maar met Vanackeres move kan zijn partij wel 's mans stemmenpotentieel even verzilveren, verzekert hij zichzelf van een reservemandaat en wordt de kiezer gesust met de illusie dat hij wel degelijk iets te zeggen krijgt.

Het is al een trieste traditie dat de politiek niet kan weerstaan aan het kiezersbedrog, met kandidaten die voortdurend heen en weer pendelen tussen het federale en het regionale niveau om telkens weer hun populariteit electoraal te gelde te maken. Straks voert Freya Van den Bossche (SP.A) haar zesde campagne in negen jaar tijd. Geen wonder dat die lui voor behoorlijk bestuur nooit de tijd vinden.

Dat kiezersbedrog begon toen de regionale parlementen hun volledige autonomie kregen. Tevoren droegen parlementsleden twee petjes, een regionaal en een federaal. Daardoor was het voor de kiezer nooit duidelijk waarop ze die mandatarissen eigenlijk moesten beoordelen, op hun inzet voor de federale of voor de regionale materies.

Dus werden de parlementen en de verkiezingen daarvoor volledig gescheiden. Daarom wil bijvoorbeeld de N-VA ook niet horen van samenvallende verkiezingen, terecht, omdat het gelijktijdig campagne voeren voor het federale en het regionale niveau de autonomie en de eigenheid van het Vlaams parlement zou schaden.

Het is daarom des te tragischer dat nu ook de N-VA in de val van het kiezersbedrog tuimelt, nu haar voorzitter Bart De Wever het federale parlement voortijdig verlaat om Vlaams kandidaat in Antwerpen te zijn. Deze partij, die haar rivalen anders nooit snel genoeg kan verwijten dat ze essentiële principes verkwanselen voor een bord linzensoep, verbeurt hiermee ook haar geloofwaardigheid.

Het kiezersbedrog tekent de permanente paniek waarin de partijen verkeren. Om de haverklap moeten ze aan verkiezingen deelnemen en omdat ze altijd bang zijn om een greintje macht te missen, laten ze telkens weer dezelfde goudhaantjes op alle lijsten opdraven. Het kiezersbedrog nemen ze er dan maar schouderophalend bij.

Maar nu de verkiezingen van 7 juni eraan komen, teert het verderf nog een eind dieper in. Jean-Jacques De Gucht (Open VLD) suggereerde immers dat uiteindelijk wel de kiezer zal oordelen over zijn kiezersbedrog. Idem bij Jo Vandeurzen (CD&V), die het geduld mist om het Fortis-vagevuur in het federale parlement uit te zitten en dus straks de Limburgse CD&V-lijst voor het Vlaams parlement zal trekken.

Het scherpst speelt Yves Leterme (CD&V) het: deze federale senator staat straks op de Vlaamse en de Europese lijst en hij laat in het midden wat hij na 7 juni zal doen. Hij vraagt de kiezer dus om een blanco cheque. De Gucht en vooral Vandeurzen en Leterme zijn bijgevolg alleen uit op een plebisciet. Het gaat hen niet om een of ander programma of een ideaal, wel om de stemmen die hun carrière moeten verzekeren, hun macht vergroten of hun ego balsemen.

Val hen dus niet lastig met democratische transparantie of orthodoxie. Voor hen vergoelijkt hun populariteit elke inbreuk daarop. Een louter formele legitimering volstaat, zoals Vanackere die zoekt in het Brussels parlement. Daar bestaan lelijke woorden voor, Bonapartisme en zo.

Deze lui gedragen zich precies als een Hugo Chavez, die het in een referendum ook van de kiezers gedaan kreeg dat hij nog eindeloos president van Venezuela mag blijven - om te doen wat hem belieft. Qua populisme heeft Jean-Marie Dedecker (LDD) van hen nog veel te leren.

Maar zeker is ook dat dit verderf alleen maar kan invreten zo lang de kiezer voor zulke lui blijft stemmen.

Marc Reynebeau is redacteur van deze krant.


DS, 24-02-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB