Voor Nkunda is Goma politieke pasmunt


'Tot hiertoe was het erg makkelijk voor Nkunda, hij kon gewoon de generaal spelen', zegt de Rwanda-expert Filip Reyntjens. 'Maar als hij Goma inneemt en vasthoudt, ontstaat een politieke situatie.' Met andere woorden, dan kan Laurent Nkunda namens zijn Tutsi-minderheid en namens Rwanda met Kinshasa gaan onderhandelen.


Laurent Nkunda is een Congolese Tutsi, van Rwandese origine, en liet een post als generaal in het Congolese regeringsleger staan om in het oosten een rebellie tegen Kinshasa te voeren. Hij zegt dat hij het opneemt voor de rechten van de Tutsi-minderheid in Congo, die bedreigd wordt door het FDLR. Die Hutu-militie is na de genocide in 1994 vanuit Rwanda naar Congo gevlucht.

Is er een parallel te trekken tussen de militie van Laurent Nkunda en de Tutsi's van het FPR in Rwanda, die vanaf 1990 een offensief voerden? 'Ik zie eerder een parallel met het AFDL, de rebellie van wijlen Laurent-Désiré Kabila (de vader van de huidige Congolese president, Joseph Kabila, red.). Typisch bij het AFDL was ook dat ze aankondigden dat ze een stad zouden innemen. Ze dreigden dat ze op enkele kilometers van de stad waren, ook al was het helemaal niet waar. Het werkte, want het volstond om het leger van Mobutu op de vlucht te doen slaan. Lubumbashi bijvoorbeeld hebben ze zo met een paar man weten in te nemen.'

Wat dan weer wel als een typische tactiek van het FPR kan worden beschouwd, is het openlaten van een ontsnappingsroute, zegt Reyntjens: 'En dat doet Nkunda nu ook. Zo verschrikkelijk hard wordt er niet gevochten. Als de rebellen heel Goma gaan omsingelen, wordt het natuurlijk wat anders. Dan blijft enkel de route naar Rwanda open. En ik betwijfel of Rwanda is opgezet met een vluchtelingenstroom van honderdduizenden Congolezen, richting Gisenyi (aan de Congolees-Rwandese grens, red.).'

Volgens Filip Reyntjens biedt de inname van Goma ook kansen: 'Tot hiertoe heeft Nkunda het erg makkelijk gehad, hij kon zich als de generaal, de militaire leider gedragen. Ik heb hem nooit een politiek voorstel horen doen.'

Als Nkunda de stad inneemt, en op voorwaarde dat het een vrij zachte landing wordt, kan een politieke situatie ontstaan: 'Als de rebellenleider een stuk grondgebied inneemt en die situatie zich consolideert, kan vanaf dan het debat in politieke termen worden gevoerd. Dan zal ook Rwanda verplicht worden te reageren, wanneer Nkunda zo dicht bij de Rwandese grens een gebied bezet houdt.'

De militaire leider Laurent Nkunda kan zich dan als een politieke leider profileren, en namens zijn Tutsi-minderheid en namens Rwanda met Kinshasa gaan onderhandelen. Die gesprekken kunnen gaan over zijn 'zaak' - de rechten van de Congolese Tutsi's -, over wat er met hemzelf moet gebeuren, en over de terugkeer van het FDLR naar Rwanda.

Het FDLR zit nog met zo'n 6.000 manschappen in Oost-Congo. Een paar honderd onder hen zijn génocidaires, leden van de Hutu-militie die in 1994 aan de genocide in Rwanda hebben deelgenomen. Maar er zijn ook veel jongemannen bij die nog kind waren ten tijde van de massamoord.

De Oost-Congolese bevolking wil die Hutu-militieleden het land uit, en Rwanda - waar de Tutsi-minderheid aan de macht is - heeft zich in principe bereid verklaard hen terug te nemen. In principe, want in de praktijk wordt er maar weinig over gepraat.

Gesteld dat Nkunda erin slaagt een politieke onderhandelaar namens de Tutsi's te worden, dan zal de Rwandese regering inzake het FDLR ook eindelijk daadkracht moeten tonen.

www.standaard.be/oostcongo


DS, 30-10-2008 (Ine Roox)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB