Waarom het hoofd van de politie de storm niet zag aankomen


> Rapporten van Comité P zijn negatief > Koekelberg zegt niet te zullen wijken > Contrast met onvrede bij personeel is groot


De soap rond politiebaas Fernand Koekelberg (53) ontaardt in een storm, nu gebleken is dat de drie rapporten van het Comité P negatief zijn (zie ook bladzijde 6-7). Het gaat om drie verschillende kwesties, waarvan de megabevordering van twee secretaresses in het voorjaar al uitvoerig aan het licht kwam. Toen al zag de politiebaas zich gedwongen het tweetal terug naar af te sturen.

Zelf houdt hij vol, ook dit weekend nog, dat er hem niets aan te wrijven valt. Via zijn advocaat liet hij weten dat de beslissing om Sylvie Ricour en Anja Savonet ver boven hun niveau te benoemen, zonder enige vorm van examen, in volle transparantie en collectief is genomen. Hij zegt zich gesteund te weten door het feit dat de minister van Binnenlandse Zaken, Patrick Dewael (Open VLD), mee zijn handtekening onder die beslissing zette.

Maar een promotie van niveau C naar niveau A, zoals Ricour en Savonet die maakten, is feitelijk onmogelijk. Geen wonder dat er roddels ontstonden binnen de federale politie, waar nog heel wat mensen met het juiste diploma zitten te wachten op een juiste inschaling. Volgens de LDD-politicus Jean-Marie Dededecker, gaat het om nog minstens 280 universitair geschoolden, die op hun honger blijven.

Van een politieagent wordt verwacht dat hij onkreukbaar is. Van het hoofd van de politie wordt dat alleszins verwacht. Hoe komt het dan dat Koekelberg de bui niet zag hangen? Dat hij niet aanvoelde dat het er niet toe doet of de roddels over hemzelf en zijn secretaresse kloppen? Het gaat namelijk niet eens over het feit of de twee al dan niet amoureus verbonden zijn - iets wat Koekelberg in TerZake formeel heeft ontkend - maar om de schijn die gewekt is dat er toch 'iets' aan de hand moet zijn. De promotie was immers wettelijk onmogelijk. Een man in zo'n hoge openbare functie moet boven elke verdenking staan.

Binnen de federale politie is de onrust groot. Helaas is dat blijkbaar niet, of te laat, tot de baas van die federale politie doorgedrongen. Mogelijk is dat het gevolg van het feit dat Koekelberg een aparte residentie heeft, die binnen de politie zelf de 'White House' wordt genoemd. Hij is dus lijfelijk niet aanwezig temidden van zijn mensen, die een groot, nieuw kantoorgebouw betrekken aan de Brusselse Troonstraat.

Koekelberg zit met zijn onmiddellijke staf aan het Queteletplein in Sint-Joost-ten-Node, in wat vroeger het kabinet van staatssecretaris Els Van Weert (Vl.Pro) was. Dat is maar twee kilometer van elkaar verwijderd, maar het symboliseert wel de afstand die er is ontstaan tussen de baas en zijn personeel.

Naar verluidt hebben velen hem herhaaldelijk ingelicht over de groeiende onvrede. Zo is er bij Koekelberg op aangedrongen om zijn secretaresse, Sylvie Ricour, niet tot meter van de nieuwe politieboot te maken, die in april te water werd gelaten. Die eer komt normaal aan de echtgenote van de baas toe. Omdat Koekelberg gescheiden is, kon dat nu niet. Er werd hem ingefluisterd om een geste te doen naar de familie van de vermoorde agente Kitty Van Nieuwenhuysen en de eer aan haar moeder te laten. Het advies werd niet ter harte genomen, Ricour mocht toch de boot dopen. Alleen onder druk van de pers en de publieke opinie zag Koekelberg zich tenslotte gedwongen Ricour en Savonet naar af te sturen.

En nu heeft ook het Comité P zich negatief uitgesproken over de kwestie. Voor alle duidelijkheid: het gaat om drie verschillende rapporten. Een ander betreft het opzijschuiven van de woordvoerster van de federale politie, Els Cleemput, nadat deze te veel kritiek had geuit op Ricour. De vraag is wat er nu met haar gaat gebeuren: kan zij terugkomen?

Het derde rapport behandelt de benoeming van kabinetsmedewerkster Christa Debeck (Open VLD) binnen de Algemene Inspectie. Met deze zaak heeft Koekelberg niets te maken. Het zijn andere hoge pieten binnen de federale politie die hier boter op het hoofd hebben. Debeck legde examen af, slaagde niet, maar het Comité P zou erkennen dat de resultaten in haar voordeel werden vervalst.

Wat erop lijkt te wijzen dat de politiebaas niet alleen staat: aan de top van de federale politie waren wel meer bonzen rond die denken dat ze onaantastbaar zijn. Wie een examenresultaat vervalst - van 'ongeschikt' 'geschikt' maken - moet wel heel zelfverzekerd zijn, in de overtuiging dat hij toch niet 'gepakt' zal worden. Of heel wereldvreemd: niet beseffen dat zoiets een slag in het gezicht is van de honderden agenten aan de basis, die zich voorbereiden op een examen om hogerop te geraken.

Sommigen wijzen erop dat de sfeer aan de politietop nog sterk bepaald wordt door de oude politiecultuur, ondanks de politiehervorming van 2001. Toeval of niet, maar zowel Koekelberg als Van Wymersch en Closet zijn vroegere rijkswachters. In die sfeer van 'ons kent ons' is de afgelopen jaren blijkbaar een en ander toegedekt. Zelfs de eerste klachten hierover bij het Comité P, anderhalf jaar geleden ingediend, bleven tot het voorjaar van 2008 in de schuif liggen.

Hoog tijd dat er eens grondig aan deze boom wordt geschud.


DS, 15-09-2008 (Veerle Beel)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

De val van de architect - Waarom 'brave' politiebaas toch veel vijanden heeft


> Ze noemen hem de 'skieven architek' > 'Koekelberg is geen sjoemelaar' > Fernand kan geen 'neen' zeggen


'Ik heb die rapporten van het comité P niet gelezen. Ik wil ze ook niet lezen. Maar wat ik zeker weet, is dat Fernand Koekelberg geen sjoemelaar is. Hij is naar mijn mening een absoluut integer mens. Als Koekelberg één nadeel heeft, is het zelfs dat hij te toegeeflijk is tegenover anderen. Hij kan geen “neen" zeggen. Ook al zou hij dat soms beter wél doen. Hij zal eerder zichzelf te kort doen dan iemand anders.'

Aan het woord is Brice De Ruyver, de voormalige veiligheidsadviseur van premier Guy Verhofstadt (Open VLD).

De Ruyver werkte jarenlang samen met Fernand Koekelberg - de man die tot nader order toch nog altijd de commissaris-generaal van de federale politie is - en tekende samen met hem de politiehervorming uit.

De rijkswachter Koekelberg werkte op het kabinet van de voormalige minister van Binnenlandse zaken Antoine Duquesne (MR) toen de commissie-Dutroux in de hectische dagen na het fiasco van het Dutroux-onderzoek besloot dat de politie hervormd moest worden.

En de briljante jurist Koekelberg deed wat hem gevraagd werd. Hij werkte keihard en hertekende het politielandschap in 196 politiezones en hervormde de statuten van duizenden agenten. Een titanenwerk, dat geven vriend en vijand toe. Als de burgemeesters vragen hadden over hoe het juist moest met hun agenten, konden ze altijd en op ieder moment van de dag bij Koekelberg terecht.

De man die volgens zijn criticasters 'nog nooit een politiekazerne van binnen had gezien' werd in 2007 als beloning uiteindelijk ook commissaris-generaal van de federale politie. Hij volgde Herman Franssen op, de oude rijkswachtkolonel die volgens een aantal audits 'niet goed communiceerde'.

Maar wat zeker en vast ook meespeelde: de rechtlijnige Herman Franssen had het niet zo begrepen op de pogingen tot politieke inmenging bij zijn politie.

Koekelberg, gepokt en gemazeld op ministeriële kabinetten, had daar minder problemen mee. Hij is (was) vooral ook een consensusfiguur die, ook al omdat hij perfect tweetalig was, bij alle politieke partijen aan beide kanten van de taalgrens goed lag.

En Fernand Koekelberg was dan misschien wel een papieren tijger, ook bij de politieman in de straat en bij de meeste politievakbonden was hij populair. Geen wonder, de man die geen 'neen' kon zeggen, zorgde ervoor dat de duizenden politieagenten van dit land na de hervorming een forse opslag kregen.

Alleen bij één korps zat de frustratie diep. De 1.400 agenten van de voormalige gerechtelijke politie (GPP) voelden zich bij de hervorming zwaar over het hoofd gezien. Ook zij gingen er financieel op vooruit. Maar toch voelde het kleinste van de drie korpsen zich opgeslokt en overgenomen door de rijkswacht. En voelden ze zich benadeeld door Koekelberg.

'De verdiensten van Koekelberg? Ik zou het niet weten', zegt Janpiet Callens, woordvoerder van de vakbond Sypol.be, waar bijna alle ex-GPP'ers lid van zijn. 'Hij is een politieke benoeming. Zijn voorganger Herman Fransen - ook een rijkswachter - was veel rechtvaardiger en rechtlijniger. Fransen was moeilijk te benaderen en niet gevoelig voor politieke druk. Koekelberg zit midden in de politiek. Wij noemen hem de skieven architek van de politiehervorming.'

Het was Sypol.be die eind vorig jaar het verhaal over de 'Tia Hellebaut'-sprong van secretaressen Sylvie Ricour en Anja Savonet naar buiten bracht. 'Onze agenten zijn voor het grootste deel universitairen. De meeste rijkswachters hebben een diploma humaniora. Na de hervorming wilden ze onze mensen eerst twee jaar anciënniteit afnemen. Daarna zijn we van niveau 2+ teruggebracht naar niveau 2. De rijkswachters werden hoger ingeschaald. Bij de GPP'ers zijn daardoor 280 mensen die recht hadden op een benoeming tot commissaris niet benoemd. Dat heeft veel kwaad bloed gezet.

Het Grondwettelijk Hof heeft ons tot drie keer toe gelijk gegeven en toch heeft Koekelberg ons niet gegeven waar we volgens de wet recht op hebben. En dan zie je wat hij met die secretaressen doet. Sylvie Ricour heeft van de politie haar speeltuin gemaakt. Dat is wraakroepend. Het comité P heeft nu eindelijk de conclusie getrokken die wij al lang hebben getrokken.'

Maar de kritiek van Sypol.be gaat nog verder. Volgens hen heerst er aan de top van de politie onder Koekelberg een sfeer van structurele normvervaging en wordt alles aan de top onder mekaar geregeld.

'De politiehervorming is in de eerste plaats marketing en perceptie. De politie heeft enorm veel geld gekregen, maar doet er de verkeerde dingen mee. Ze gaan nu een helikopter van 4 miljoen euro kopen terwijl de wegpolitie nog altijd geen uniform die naam waardig heeft.'

Voor de vakbond moet de hele politietop weg. 'Zet nieuwe, jonge integere politieofficieren in de plaats die niet de mentaliteit van vroeger meetorsen “dat alles gearrangeerd kan worden". En hou de politiek ver weg van de politie.'

Mark Eeckhaut is redacteur binnenland


DS, 17-09-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB