’Vliegen wordt gewoon te duur’


Door torenhoge brandstofprijzen en een dalend aantal passagiers, kelderen de winsten van Europese vliegtuigmaatschappijen zoals Air France-KLM. Dat noopt tot overnames en bezuinigingen.


De uitspraken zijn niet mals. De luchtvaartindustrie maakt de grootste crisis aller tijden door, zei recent topman Giovanni Bisignani van de International Air Transport Association (IATA), waarbij de meeste lijndienstmaatschappijen zijn aangesloten. Ook de topman van British Airways (BA) wond er vorige week geen doekjes om. Volgens hem zijn de marktomstandigheden in de luchtvaartindustrie nog nooit zo slecht geweest. Cijfers van Europese luchtvaartmaatschappijen, veelal nog slechter dan analisten hadden verwacht, onderstrepen die zorgen.

Air France-KLM maakte gisteren alarmerende cijfers bekend. De winst daalt dit jaar met de helft en het bedrijf moet 190 miljoen euro extra besparen. De gestegen brandstofprijzen zijn de belangrijkste oorzaak. Het Frans-Nederlandse concern zag het afgelopen kwartaal zijn energierekening met 24 procent stijgen. BA is er nog slechter aan toe. De winst daalde met 88 procent. Eerder maakte prijsvechter EasyJet bekend dat de winst naar verwachting met 40 procent afneemt. Concurrent Ryanair heeft een verwachte winstdaling van 85 procent.

Als de olieprijs – nu 120 dollar per vat – op gemiddeld 106,5 dollar blijft steken in 2008, komt het verlies voor de vliegtuigindustrie uit op 2,3 miljard dollar, schat Bisignani. „De Europese prijsvechters, die jarenlang hun winsten spectaculair zagen toenemen, zijn nu de eerste die in het rood duikelen”, zegt Jaap de Wit, hoogleraar vervoerseconomie aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). „Zij hebben veel last van een afname van het aantal passagiers.” Want door de sterk gestegen brandstofprijzen kunnen de goedkope maatschappijen passagiers geen stunttarieven meer bieden.

Maar ook de grote Europese vliegtuigmaatschappijen kampen met enorme verliezen. Om het hoofd boven water te houden, zien sommige van hen schaalvergroting als oplossing. Zo kondigde British Airways afgelopen week aan te overleggen met het Spaanse Iberia over een eventuele fusie. Na Air France-KLM en het Duitse Lufthansa, dat eerder Swiss overnam, zouden Iberia en BA de derde vliegtuigmaatschappij in Europa worden. „De nieuwe consolidatieslag leidt tot faillissementen voor kleinere maatschappijen”, meent De Wit. Het zou de hoogleraar dan ook niet verbazen als Alitalia dit najaar de stekker eruit trekt. Austrian Airlines is ook zo’n kleine maatschappij die een faillissement boven het hoofd hangt. Daarom kondigde de Oostenrijkse regering, in een reddingspoging, gisteren aan dat Austrian Airlines voor een deel geprivatiseerd mag worden. Zo hoopt de verlieslijdende maatschappij vers kapitaal op te halen. Het Duitse Lufthansa toonde eerder al interesse.

De overnametrend, en daarmee het verdwijnen van kleine vliegtuigmaatschappijen, waait over uit de VS. Dit voorjaar kondigden Delta en Northwest al aan te fuseren. En het zijn ook de kleine maatschappijen in de VS die het ontgelden. Zo gingen dit voorjaar kleine vliegers Aloha, Skybus, ATA en Frontier failliet. Met als gevolg dat 39 procent van de werknemers in de industrie het veld moest ruimen, en de lonen met 30 procent kelderden. De Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen zijn radeloos. Niet voor niets vroegen twaalf van hen het Amerikaanse Congres om een eventuele speculatie op de olieprijsstijging een halt toe te roepen. De Wit: „Het is maar zeer de vraag of speculatie de oorzaak is van de hoge olieprijs. De oproep onderstreept slechts de crisis.”

De consument, die de stijgende brandstofprijs in zijn portemonnee voelt, moet zijn vlieggedrag aanpassen, zegt De Wit. „Even op en neer voor een avondje Praag zit er in de toekomst niet meer in. En voor het tweede huisje in Frankrijk pakken we niet meer het vliegtuig. Daarvoor wordt vliegen simpelweg te duur.” Ook het vrachtvervoer, dat in juni voor het eerst in drie jaar afnam, verandert. „Asperges uit Peru tijdens de wintermaanden zullen hier niet meer zo goedkoop zijn.”


Trouw, 06-08-2008 (Janne Chaudron)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB