Ik, Frank van de Lidl


'Arbeiders zijn goedkoper dan bakplaten', kreeg de Duitse onderzoeksjournalist Günter Wallraff (65) tijdens zijn laatste undercoverreportage te horen. Wallraff ging dit voorjaar een maand werken als arbeider in de industriële bakkerij Weinzheimer in de Duitse deelstaat Rijnland-Palts. Weinzheimer levert voorgebakken broodjes, exclusief voor de supermarktgigant Lidl. Wallraffs reportage verscheen deze week in Die Zeit, later dit jaar volgt het boek Aus der schonen neuen Arbeitswelt, een verwijzing naar Aldous Huxleys Brave New World.


Op een dag krijgt Wallraff een telefoontje van een werknemer van Weinzheimer, die een stoet van misbruiken meldt. Wallraff neemt de identiteit over van zijn vriend 'Frank K.' en meldt zich als werknemer aan bij de fabriek. Omdat die vooral sterke jongelui van 20 tot 30 wil - half zo oud als Wallraff - liegt hij dat 51 is en al de Iron Man-triatlon heeft gelopen. Bovendien wil hij wel enkele dagen gratis werken, om het te proberen. Hij mag prompt de volgende dag beginnen, als inpakker van voorgebakken broodjes, zonder contract. Werknemers bij Weinzheimer verdienen 7,6 euro bruto per uur, minder dan 6 euro netto.

'Al snel maak ik kennis met de afdelingschef', schrijft Wallraff. 'Er zijn weer eens stapels met broodjes onder de lopende band beland. Die moeten worden opgeraapt. Vanaf de grond tot de onderkant van de band is een ruimte van 60 centimeter, niet veel voor een volwassen man. De chef gelast mij niettemin onder de lopende band te kruipen. 'Maar dat is toch gevaarlijk. Kunnen we niet eerst de band even stilzetten?' zeg ik. De chef: 'Doet u altijd zo moeilijk? Let op, ik doe het nu één keer voor.'

'De chef is behoorlijk gezet. Nauwelijks is hij onder de band gekropen of hij raakt met zijn stofjas klem tussen de ketting en de tandwieltjes van de lopende band. Hij wordt meegesleurd. Met een stap ben ik bij hem, trek met volle kracht aan zijn stofjas en bevrijd hem uit zijn benarde positie. De chef, van schrik wit weggetrokken, zegt geen dankuwel, daar is hij kennelijk te trots voor. De met olie besmeurde jas gooit hij in een afvalton. Ik pak de gescheurde jas er later weer uit, als souvenir.'

Wallraffs reportage is zuivere Dickens, maar dan vandaag, in het welstellende Duitsland met zijn beroemde sociale Rijnlandmodel. De eigenaar van de fabriek, Bernd Westerhorstmann, is een dierenbeul en een schurk die de werknemers in het oog houdt met videocamera's, waarmee hij via het internet zelfs van de overkant van de wereld nog een oogje in het zeil kan houden. Werknemers die voor minimale rechten opkomen, worden ontslagen of buitengepest. De lopende band raakt voortdurend klem omdat de bakplaten van slechte kwaliteit zijn. Een bakplaat kost 70 euro. Wanneer Wallraff de afdelingschef vraagt waarom er geen nieuwe worden gekocht, antwoordt die: 'Jullie zijn goedkoper dan bakplaten.'

Op zijn eerste dag loopt Wallraff al brandwonden op, later brengt een breuk in de lopende band hem een snijwonde toe. Veel broodjes moeten worden afgekeurd omdat er schimmel op staat - volgens de fabriek de schuld van de arbeiders, maar Wallraff vindt overal onder de lopende band woekerende schimmel. Het is goedkoper de band draaiende te houden en soms slechte broodjes te produceren, dan de band stil te leggen en te poetsen.

Wallraff beperkt zich niet tot dat soort microwaarnemingen. De problemen van Weinzheimer, zo stelt hij vast, komen ook voort uit het feit dat het bedrijf exclusief levert aan de goedkope supermarktketen Lidl, die 'boetes' kan uitdelen voor te laat geleverde paletten. Lidl verkoopt een zak met tien 'Ital d'Oro'-ciabattabroodjes - niet uit Italië, maar uit Rijnland-Palts - voor 1,05 euro. Wallraff wijst ook de consumenten op hun verantwoordelijkheid: is een supergoedkoop broodje de misbruiken in het productieproces waard? De arbeiders van Weinzheimer mogen overigens elke avond een zaak broodjes gratis mee naar huis nemen, maar de meesten doen het niet, wegens de slechte kwaliteit.

Nog algemener stelt Wallraff de vraag naar de economische context, waarin West-Europa moet concurreren met bedrijven in China en India, waar nog grotere misbruiken bestaan.

Met zijn reportage toont Wallraff alweer zijn grote klasse als undercoverjournalist, ruim twintig jaar na zijn ophefmakende boek Ik, Ali, waarin hij vermomd als Turkse arbeider de misbruiken van de Duitse grootindustrie blootlegde. Het idee om undercoverjournalist te worden, kreeg hij al veel eerder, toen hij in de jaren zestig weigerde aan zijn dienstplicht te voldoen. Omdat het Duitse leger geen blijf met hem wist, werd Wallraff opgesloten in een psychiatrisch ziekenhuis. Hij begon meteen een dagboek te schrijven, als niet-gestoorde in een gestoorde omgeving.

Bij Lidl-België was gisteren overigens niemand bereikbaar voor commentaar. Maar volgens Ivan Sabbe, ex-topman van Lidl en nu co-voorzitter van Lijst Dedecker, worden onze broodjes dagvers geproduceerd in België. Misschien moet er toch maar eens iemand een snor opkleven en gaan kijken?


DS, 11-05-2008 (Jorn De Cock)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Eigenlijk is dit toch logisch?
Je kan nooit zo'n goedkope producten aanbieden als Lidl of Aldi zonder ergens op te bezuinigen en dus op een vrij immorele manier goederen te produceren? Is het niet bezuinigen op maatregelen om het milieu te ontzien dan is het wel bezuinigen op het productieproces door arbeiders te onderbetalen of de kwaliteit van de producten te verminderen.
Ik koop bewust niet bij supergoedkope winkels (niet omdat ik een snob ben, maar uit principe) en mijn voornemen is met dit artikel weeral bevestigd.

__________________
"De jeugd van tegenwoordig houdt alleen maar van luxe, heeft slechte manieren en veracht de autoriteit.
Zij heeft geen respect voor oudere mensen. De jeugd verpraat de tijd terwijl er gewerkt moet worden, schrokt bij de maaltijden het voedsel naar binnen, legt de benen over elkaar en tiranniseert de ouders..."
- Socrates, 2400 jaar geleden... -

Dat is idd de kern van de zaak...
Geldt ook voor producten waarvan je denkt: "Allez, ge verstaat niet dat ze 't voor die prijs kunnen maken!"
Op dat moment weet je eigenlijk al dat er iets van eco(-nom/-log)ische uitbuiting/misbruik aan de knikker zit...

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Het 'enige' probleem is dat de mensen die wel altijd in zo'n winkels winkelen dit artikel of het boek waarschijnlijk niet gaan lezen
Hoewel, met de naam van hun favoriete supermarkt 'Lidl' in de kop is er misschien nog hoop...

__________________
"De jeugd van tegenwoordig houdt alleen maar van luxe, heeft slechte manieren en veracht de autoriteit.
Zij heeft geen respect voor oudere mensen. De jeugd verpraat de tijd terwijl er gewerkt moet worden, schrokt bij de maaltijden het voedsel naar binnen, legt de benen over elkaar en tiranniseert de ouders..."
- Socrates, 2400 jaar geleden... -

Marketingkosten liggen heel laag bij deze producten en liggen voor een groot deel mede aan de basis van de lage prijs ervan.
Thing is, bijvoorbeeld, de chocolade van Aldi, komt enkel en alleen uit de fabriek van chocolaterie Jacques. De iced tea komt van bij Lipton, de snoep komt van bij Lami-Lutti. Een voor een gerenomeerde bedrijven die ook voor unilever produceren (trouwens ook niet de meest heilige boontjes), zij het een lichtjes aangepast productieproces en andere verpakkingen voor de low-cost distributeur. Kijk naar de Leo/olé en de Fake-bounty's. Het enige verschil is de verpakking en de verhoudingen van sommige ingrediënten. Voor de rest mag je er gerust van zijn dat dit van net dezelfde band komt gerold. Zelfs Nestlé doet mee

Heb je daar ook een bron voor Wouter?
Want wat je nu zegt, zijn zaken die je niet terugvindt in de promofolders die je wekelijks in de bus krijgt...
En euhm, spreekt bovengenoemd artikel jouw argument niet tegen? Een fabriek die zich louter en alleen bezighoudt met broodjes bakken voor Lidl? Het kan zijn dat ik er over gelezen heb, maar ik ben in het artikel geen 'grote' merknaam tegen gekomen.
Wat ik ooit wel eens ben tegengekomen op het internet is volgende website:
http://www.pesticide.be/pages/pagen...tri=districhain

Denk je dat het toevallig is dat Lidl en Aldi helemaal onderaan staan (met zo goed als geen punten) als het gaat over slogans als 'Pesticiden uit de rekken!', 'Naar een residuvrije omgeving!' en 'Meer bio in ons winkelkarretje!'?
Hier nog een klein stukje van dezelfde site:


Het klopt wel dat één van de redenen van de lage prijs in Lidl en Aldi bijv. de inrichting van de winkel is. Die is tot een minimum gehouden en slorpt daardoor veel minder van het budget op dan bij pakweg Carrefour. Anderzijds is het ook zo dat één Aldi-winkel gemiddeld 3 man personeel heeft.
Zoek maar eens naar de zoekterm 'Aldi' alleen nog maar op het forum hier, enkele knipsels uit die artikels:



En het artikel dat ik hier enkele weken geleden postte over de fietsen in supermarktketens:

__________________
"De jeugd van tegenwoordig houdt alleen maar van luxe, heeft slechte manieren en veracht de autoriteit.
Zij heeft geen respect voor oudere mensen. De jeugd verpraat de tijd terwijl er gewerkt moet worden, schrokt bij de maaltijden het voedsel naar binnen, legt de benen over elkaar en tiranniseert de ouders..."
- Socrates, 2400 jaar geleden... -

Ik vind het schrijnend dat zulke dingen gebeuren. En pleit dan ook zoals zo vaak voor meer en betere overheidscontroles. Wanneer ik echter heel de discutie rond goedkope Aldi, Lidl producten lees denk ik daar zo het mijne van. Volgens mij gebeuren (hoewel we het als consument graag vergeten) in de meeste tot haast alle voedingsfabrieken wel eens dingen die niet door de beugel kunnen vandaar mijn pleidooi voor meer controle. Dat deze misbruiken groter zouden zijn bij goedkopere ketens daar durf ik me niet over uitspreken. Wel wil ik enkele “feiten” toevoegen aan de discutie.

Op nieuws sites waar ruimte is voor mensen om commentaren te posten heb ik verschillende reacties gelezen van mensen onder andere uit een diepvriesgroenten fabriek. Deze vertelden dat hun bedrijf voor zowel merken als distributie merken leverde. Steeds kwamen de producten van dezelfde band de kwaliteit was echter wel verschillend. De gekende merken gingen steeds voor eerste keuze en ra ra Aldi ging voor tweede keuze en wat blijkt vele huismarkten van supermarkten bv. NR 1 (GB Carrefour) kiezen voor derde of vierde kwaliteit. Het huismerk van Colryt stond het laagst in het rijtje deze namen genoegen met 5 de kwaliteit. Ik denk dus dat we onze pijlen dus zeker niet enkel op Aldi en Lidl moeten richten maar ook de huismerken van andere winkelketens eens mogen bekijken.

Verder herinner ik me vaag een periode uit mijn kindertijd waarin iedereen gechoqueerd was na het zien van een Engels reportage over misbruiken in de voedingsindustrie. Ik weet dat onder andere het gekende Lipton daar toen heel negatief uitkwam.

Tot slot wil ik ook nog melding maken van een aantal economische feiten die de prijs drukken.

De merken van Aldi en Lidl doen niet aan innovatie (geen budget voor nodig dus). Ook is het aanbod van deze ketens beperkt ze bieden enkel courante veel gevraagde producten aan. Ze bieden geen 5 soorten choco en 10 soorten brood aan in tegenstelling tot ander supermarkten die dat wel doen. Ook dit zal hen besparingspotentieel bieden. Verder wil ik ook nog eens wijzen op het feit dat veel van de fabrieken voor deze ketens waarschijnlijk in Oost Duitsland zullen staan. Ondanks het feit dat Duitsland al lang terug één is toch bestaat er nog steeds een grote loonkloof tussen Oost en West Duitsland. De arbeidsvoorwaarden in de Lidl fabriek (waar ik het zeker niet mee eens ben) zullen misschien wel in de meeste Oost Duitse fabrieken gelden en niet enkel in Lidl of Aldi fabrieken.

Ik denk dat deze nieuwe gegevens opnieuw stof tot discutie kunnen geven.