Nederlands 'nee' geeft beulszwaard aan Tony Blair


De Britten kijken vandaag met extra belangstelling naar Nederland: verwerpen wij de Europese Grondwet, dan kon het definitieve doodsbericht wel eens uit Londen komen.


Komt er in Groot-Brittannie nu een referendum over het Europees grondwettelijk verdrag of niet? Premier Tony Blair piekert zich suf. Organiseert hij een volksraadpleging, dan riskeert hij een politieke nederlaag. Doet hij dat niet, dan lijdt hij eveneens politieke schade en is hij bovendien degene die de Europese Grondwet dood verklaart.

Blair, op vakantie in Toscane, vroeg na het Franse nee vast om 'een periode van reflectie'. Al langer twijfelt hij openlijk over de vraag of hij het ratificatieproces in de vorm van een referendum wil gieten. Hij wil wachten met een besluit tot na het Nederlandse referendum en eigenlijk tot na de top van staatshoofden en regeringsleiders op 16 en 17 juni.

Blair loopt niet alleen in eigen land op eieren. Op 1 juli neemt hij het EU-voorzitterschap over van Luxemburg. Een voorzitter die net de stekker uit de zwaarbevochten Europese Grondwet heeft getrokken? Die zal waarschijnlijk weinig goeds kunnen doen bij de anderen rond de tafel.

Het tekent de wankele positie van de Europese Grondwet. Het nee-kamp memoreert enthousiast dat formeel alle 25 landen van de EU met de grondwet moeten instemmen. Dat is nu al niet het geval, dus is de grondwet nu al zo dood als een pier.

Maar zo is het ja-kamp niet getrouwd. Je weet pas wat de bevolking van de EU van de grondwet vindt als ze zich in zijn geheel heeft uitgesproken, vinden de voorstanders. En al negen landen, goed voor 49 procent van de bevolking, hebben de grondwet geratificeerd. Bovendien, zo is de redenering, is het heel verstandig om in de nee-landen nog eens een nieuw referendum te organiseren, omdat het Franse nee vooral op binnenlandse ontevredenheid zou berusten.

Zeker in het geval dat de Nederlanders vandaag nee stemmen, ligt de sleutel bij Groot-Brittannië. Stel dat Blair besluit om geen referendum te houden. Dan gaat de argumentatie van het ja-kamp niet meer op. Dan zal een deel van de EU-bevolking, de Britten, zich niet uitspreken over de Europese Grondwet en stokt het ratificatieproces. In dat geval is de Europese Grondwet werkelijk dood.

Voorlopig heeft Blair echter nog geen beslissing genomen en dat betekent dat de bal in eerste instantie bij de Europese Raad ligt. Op hun topbijeenkomst over twee weken ontkomen de leiders van de landen van de EU er niet aan: ze moeten wel een standpunt innemen over het al of niet doorgaan van het ratificatieproces.

Maar zo verrassend zal dat niet zijn. Hoewel Chirac en misschien ook Balkenende namens hun volk een nee-stem moeten vertegenwoordigen, zijn de leiders in hun gezamenlijke hoedanigheid van de Europese Raad nog altijd een groot voorstander van de Europese Grondwet.

De Luxemburgse premier Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Raad, liep zondagavond al op deze positie vooruit. Of de Europese Grondwet nog leeft, werd hem gevraagd. ,,Ik ben geen dokter'', antwoordde hij droogjes, maar hij laat het verdrag niet zomaar stikken. Mede omdat een stop van het ratificatieproces een belediging zou zijn voor de negen landen die al wel voor de Europese Grondwet stemden. De energie die ze daarin hebben gestoken zou anders niet alleen zijn verspild, maar ook nog eens veronachtzaamd.


Trouw, 01-06-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB