Verdrag van Kyoto / Doemdenken helpt niet


Vandaag treedt het klimaatverdrag van Kyoto in werking. 126 landen hebben afspraken gemaakt om de uitstoot van broeikasgassen te beperken en zo de opwarming van het klimaat tegen te gaan. De VS, Canada en India doen niet mee. In 2012 loopt het verdrag van Kyoto af. Als het doel gehaald is, is de uitstoot van koolstof in 2012 vijf procent lager dan in 1990. Een veel te kleine stap, vindt de milieubeweging, die met doemscenario's schermt. Milieufilosoof Keulartz denkt dat afspraken maken over een kleine stap beter werkt dan schreeuwen dat de aarde vergaat.


De ark van Noach is een huiveringwekkend beeld. Welke dieren blijven achter? Welke mensen mogen mee? Greenpeace gebruikte het beeld op de tiende VN-klimaatconferentie die een paar maanden geleden in Buenos Aires plaatsvond: de milieubeweging onthulde midden in de stad een ark van 30 meter lang en 7 meter hoog. Dit schip zou in de toekomst milieuvluchtelingen een veilig heenkomen kunnen bieden. ,,Verkeerd'', meent filosoof Jozef Keulartz. ,,Met zo'n apocalyptisch beeld sla je mensen murw. De milieubeweging moet haar filosofie aanpassen en pragmatisch worden.''

Jozef Keulartz komt tot deze conclusie in zijn oratie die hij vrijdag aan de Radboud Universiteit Nijmegen hoopt uit te spreken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Duurzaamheid en Levensbeschouwing.

,,De milieubeweging is altijd sterk geneigd geweest de wereld holistisch te beschouwen'', zegt Keulartz in zijn studeerkamer in Amsterdam, waar portretten van de filosofen Heidegger en Foucault verscholen staan tussen de boeken. ,,Zij hangt sterk aan toekomstvisioenen, aan groene utopieën, waarin telkens weer de gedachte opduikt dat alles met alles samenhangt, dat we de harmonie tussen mens en natuur moeten herstellen, dat de techniek meer ambachtelijk moet worden, dat stad en land een harmonisch verbond moeten aangaan, en de wetenschap drastisch verandert. Zo'n metafysica zou dan de eenheidsstichtende kracht hebben die nodig is om te voorkomen dat de milieucrisis eindigt in de ark van Noach.''

De hang van milieubewegingen naar een overkoepelende filosofie is niet nieuw. Sinds de Grieken systematisch begonnen na te denken, is gepoogd het wezen der dingen samen te brengen onder één noemer. Thales van Milete, de eerste filosoof, beschouwde het water als levensbron waaruit alles voortsproot. Latere filosofen verwierpen dit idee. Niet het water maar de lucht was de bron der dingen. Nee, het vuur. Men zocht en vond telkens een wezensgrond, die de veelheid van de verschijnselen om ons heen onder één noemer wist te brengen.

In de zestiende eeuw, zo betoogt Keulartz in zijn oratie, duikt voor het eerst de twijfel op. Niet bij filosofen maar bij de schilder Albrecht Dürer, die in 1514 zijn beroemde kopergravure Melencolia I maakt. Een boordevol werk met vleermuizen, kubussen, kwadraten, ballen, honden, bellen, zandlopers, ladders, zagen, spijkers, nijptangen. In deze ets zijn de dingen uit hun bezielde verband geslagen, wat de voornaamste figuur op de ets melancholisch maakt. De verscheidenheid is geen zin te geven.

Dit besef is ook langzamerhand tot de filosofie doorgedrongen. Via Kant en Wittgenstein heeft het een voorlopig hoogtepunt bereikt in het postmodernisme van Jean-François Lyotard. Hij verklaarde alle grote verhalen dood. Maar de milieubewegingen hebben aan Lyotard geen boodschap, zij blijven zoeken naar eenheidsstichtende verhalen. Zijn die verhalen utopisch dan dragen ze een sterk holistisch karakter. Zijn ze minder rooskleurig dan slaan ze door en worden apocalyptisch.

,,Vandaar ook'', zegt Keulartz, ,,dat Greenpeace zich wel kon vinden in de rampenfilm 'The Day After Tomorrow' van Roland Emmerich.'' Deze film, waarin Amerika er ouderwets van langs krijgt, gaat over de gevolgen van de opwarming van de aarde. De poolkappen smelten, golfstromen veranderen van richting, warmtetransporten komen tot stilstand, een nieuwe ijstijd breekt aan. En wel onmiddellijk nadat New York is overspoeld door een dertig meter hoge vloedgolf.

Keulartz: ,,Greenpeace vond dat de natuurwetten een beetje waren opgerekt maar dat de film verder een 'ijzingwekkend realistisch beeld' schetste van de gevolgen van de Amerikaanse klimaatpolitiek. Ze weten dat zo'n film een idioot beeld schetst en toch gaan ze erin mee, toch grijpen ze zo'n film aan om weer een doemscenario te presenteren. En daar heeft het publiek er al veel van om de oren gekregen. Over de grondstoffen die in 2000 uitgeput zouden zijn, over de zure regen, over de kwaliteit van het sperma dat zo hard achteruit holt dat zelfs de mens zich binnenkort niet meer voortplant. Al die doemscenario's zijn niet uitgekomen. Maar het gevolg is wel dat het publiek is murw geslagen en het milieubewustzijn verschrompeld is.''

Om opnieuw geloofwaardig te worden, moeten de milieubewegingen zich volgens Keulartz bevrijden van hun hang naar een overkoepelende filosofie. ,,Ze moeten van het metafysisch beeld af dat de mensheid als geheel ergens naartoe op weg is. De holistische beelden dienen vervangen te worden door pluriforme beelden.''

Wanneer geaccepteerd wordt dat er nu eenmaal sprake is van een grote veelheid en verscheidenheid van ethische visies en morele vocabulaires, dan ontstaat er een nieuwe taak voor de milieubeweging: het bevorderen van overleg en samenwerking tussen groepen en gemeenschappen met overtuigingen en opvattingen die niet altijd stroken en soms botsen.

Op dit punt biedt het Kyoto Protocol goede aanknopingspunten, in de vorm van de zogenaamde 'flexibele mechanismen' die niet voor niets ook wel 'coöperatieve instrumenten' genoemd worden. Dit zijn marktmechanismen - dat alleen al is opmerkelijk, omdat milieuverdragen tot nu toe de vrije markt eerder belemmerden dan stimuleerden. Maar deze mechanismen stellen industrielanden in staat een deel van hun reductieverplichtingen via maatregelen in het buitenland na te komen.

,,Als Nederland er niet in slaagt om de CO2-uitstoot hier te verminderen, kunnen wij onze verplichtingen afkopen door in een buitenland duurzame projecten te ontwikkelen, die de uitstoot dáár te verminderen. Het biedt landen die meer emissies reduceren dan waartoe ze verplicht zijn ook de mogelijkheid dit overschot te verkopen aan landen met een tekort. Deze emissiehandel leidt ertoe dat de uitstoot van broeikasgassen daar wordt teruggedrongen waar dat het goedkoopst is.''

Een van de meest veelbelovende flexibele mechanismen is het Clean Development Mechanism (CDM). Dit is het enige mechanisme onder het Kyoto Protocol waarin de ontwikkelingslanden betrokken zijn. CDM-projecten dienen een tweeledig doel: ze moeten niet alleen donorlanden in staat stellen om de 'carbon credits' te verwerven waarmee zij zo goedkoop mogelijk aan hun reductieverplichting kunnen voldoen, maar ze dienen ook tegemoet te komen aan de behoeften op het gebied van duurzame ontwikkeling van het gastland.

Nederland gaat dit ook daadwerkelijk doen door methaangas op te vangen uit twee vuilstortplaatsen in de buurt van de Braziliaanse stad Nova Iguacú. ,,Een prachtig project. Het gas zal niet alleen worden opgevangen, het zal ook nog worden omgezet in energie voor het elektriciteitsnet. Van dit project profiteren de bewoners uit de omgeving van de vuilstortplaatsen, drie bedrijven, en de Nederlandse overheid, die zo een deel van haar emissieverplichtingen kan inlossen. Je zou zo'n project ook een voorbeeld kunnen noemen van filosofisch polderen. En dat is zinniger dan utopisch doormodderen.''

Op vrijdag 18 februari om 15.45 uur houdt Jozef Keulartz zijn oratie als bijzonder hoogleraar Duurzaamheid en Levensbeschouwing in de aula van de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Trouw, Peter Henk Steenhuis, 16-02-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

In de les RZL had u het over een hoop kleine dingen die u bewust doet om de opwarming van de aarde tegen te gaan of te vertragen. Wat zijn die kleine dingen, ben wel geïnteresseerd. En ik dacht ook dat de kraan toedraaien tijdens het tanden poetsen alleen maar hielp tegen de verspilling van water..

dat is eigenlijk ook zo maar indirect hangt dit allemaal samen met het milieu. Meer water verbruiken tijdens het tanden poetsen is meer water dat gezuiverd moet worden en is daardoor meer verbruik bij de waterzuiveringsinstallaties om maar een voorbeeldje te geven.
Barst zal ook nog wel reageren maar aangezien ik hier zelf ook hard mee bezig ben ga ik mijn bijdrage ook al leveren.
Het zit idd in kleine dingen zoals bijv. systematisch het licht uitdoen als je niet meer in die bepaalde kamer moet zijn, als de verwarming opstaat niet alle deuren open laten staan, de ijskast zo weinig mogelijk opendoen en als je het dan toch doet (wat uiteindelijk onvermijdelijk is) zo kort mogelijk, geen bussen haarlak in je haar spuiten om het toch maar in vorm te krijgen, gerecycleerd papier gebruiken, de WC niet doortrekken als je enkel hebt moeten "pissen".
Dit laatste klinkt mss wat "vies" maar als je telkens 10L water gaat verspillen omdat anders je WC wat gaat ruiken ben je verkeerd bezig. Ik vind het daarom ook stom dat zelfs op de urinoirs in scholen staat "Doortrekken"...
Ik kan zo nog wel even blijven doorgaan maar mss nog even iets voor de bezitters van een auto
rijd steeds in een zo hoog mogelijke versnelling zo verbruik je minder benzzine (nog goed voor je portemonnee ook), 110km/u rijden ipv 120 geeft al een benzineverbruikvermindering van 20% ! ! !
Het motto "als je moet remmen ging je te snel" is mss wat extreem maar zeker het toepassen waard ==> als je de lichten nadert als ze op rood staan kan je al vele meters op voorhand je gaspedaal loslaten en als je je wagen dan in versnelling laat staan verbruik je op dat moment NIETS , je moet dit maar eens proberen...

Denk er zelf ook maar eens over na , je zult ongetwijfeld nog vele "trucjes" vinden.

__________________
"De jeugd van tegenwoordig houdt alleen maar van luxe, heeft slechte manieren en veracht de autoriteit.
Zij heeft geen respect voor oudere mensen. De jeugd verpraat de tijd terwijl er gewerkt moet worden, schrokt bij de maaltijden het voedsel naar binnen, legt de benen over elkaar en tiranniseert de ouders..."
- Socrates, 2400 jaar geleden... -

Ons mama heeft op haar WC zo'n drukknop waar je twee keer op moet drukken als je alleen hebt geplast, dan zou je minder water verbruiken. En ik denk dat veel mensen dat thuis wel doen, niet altijd doortrekken als je alleen een plasje moet doen.. Of niet?

En wim hoe komt het dat je daar zo mee bezig bent? Hoe ben je daar bij gekomen wil ik eigenlijk zeggen..

goh gewoon, ben altijd al wel met het milieu en de problematiek er rond bezig geweest. Dat houdt mij , de natuurmens/liefhebber die ik ben, gewoon bezig en ik besef ook volledig dat als je iets wil veranderen je best eerst bij jezelf kan beginnen. En ik lees daar ook wel eens wat over en dan besef je dat het eigenlijk wel erg gesteld is.
Als er niets verandert is binnen 10jaar het broeikaseffect onomkeerbaar en de gevolgen die dat met zich mee zou brengen zijn eigenlijk wel vree groot. Reden genoeg dus om je daar mee bezig te houden zou ik zo zeggen. Trouwens ook één van de redenen waarom ik biologie (en leraar) gekozen heb, omdat dat de enige manier is om de lln daar echt bewust van te maken. Je kan je geen betere positie wensen.
en wouter: is idd niet zo goed voor de motor maar ja in het leven moet je prioriteiten stellen hé
als je nog tips wilt, ik heb er nog wel enkele hoor, had alleen daarstraks niet zo veel tijd.

__________________
"De jeugd van tegenwoordig houdt alleen maar van luxe, heeft slechte manieren en veracht de autoriteit.
Zij heeft geen respect voor oudere mensen. De jeugd verpraat de tijd terwijl er gewerkt moet worden, schrokt bij de maaltijden het voedsel naar binnen, legt de benen over elkaar en tiranniseert de ouders..."
- Socrates, 2400 jaar geleden... -

Ja zeg maar hoor als je tijd hebt! Ben wel geïnteresseerd. Heb juist op het nieuws dat gezin gezien die maar 8 euro per maand betalen voor electriciteit.. Er zit wel een investering van zonnepanelen en aardgas achter maar is wel interessant als je kosten en de natuur kan helpen door kleine dingen!

niet goed voor de motor

Zit idd veelal in de 'kleine' dingen, van oog hebben voor het uitschakelen van 'stand-bytoestanden' (ook opletten bij aankoop) tot het zoveel mogelijk vermijden van vliegtuigtoestanden bij vakantie (enorm belastend voor milieu, daar mag je al een pak kilometers per jaar met de auto voor afleggen, wordt echter zelden of nooit vermeld in analyses - 'goede' lobbying van de toerismesector??)...

Gaat niet alleen om kleine dingen, maar soms ook wel over zaken die 'in je vel snijden', bv. op het moment dat je zogezegd 'al je centen nodig hebt' bij de aankoop en renovatie van een woning: leidingen leggen voor zonneboiler en voor zonnepanelen op het dak zijn bv. van die zaken die een meerkost uitmaken, maar die in de toekomst ongetwijfeld zullen en kunnen renderen (maar die op het moment zelf wel niet zo evident zijn!). Andere zaken zijn het oog hebben voor een waterput (zo moet je voor je auto of voor je bloemetjes alvast geen kraantjeswater meer verspillen, maar ik denk er inmiddels ook aan om het ganse gelijkvloers te voorzien met dit water) en een verwarmingsinstallatie op aardgas die niet hoger stookt dan 50 graden (echter, ook in dit laatste geval extra investeringen, bv. in grotere verwarmingselementen).

Vaak is het ook een kwestie van 'een beetje nadenken', bv. bij de keuze voor renovatie in plaats van het bouwen van een nieuwe woonst (waarbij het eerste allesbehalve automatisch goedkoper uitvalt dan het tweede, ik hoor mijn aannemer nog stilletjes zeggen tegen een van zijn 'mannen': "ze hadden hier beter heel den boel platgesmeten"), in functie van het milieu - hoeft het gezegd - uiteraard een veel betere optie...

Tegelijk wil ik hier op deze plaats zeker niet te beroerd zijn om toe te geven dat ik allesbehalve voor verbetering vatbaar zou zijn op milieuvlak: ik heb een wagen die gemiddeld een liter of negen 'slikt' (weliswaar 'naft', geen diesel), en het aantal kubieke meters dat ik moet verwarmen om alleen al mijn living warm te krijgen, is zeker niet van de minste... Daarbij behoor ik ook nog eens tot de categorie van nieuwe 'rokerszondaars', ook al niet direct een pluspunt voor het milieu... Tegelijk overweeg ik niet onmiddellijk een overstap naar makrobiotische toestanden (ik eet veel te graag vlees), en ben ik vooralsnog niet gewonnen voor een switch naar allerhande bioproducten...

Maar wat niet is, kan natuurlijk nog komen... Ik heb - ooit eens, in de begindagen van dit forum - een soort van test gepost om de belasting op het milieu te 'meten'. Allicht niet onfeilbaar, maar als indicator vast geen slecht instrument. Toegegeven: ik moet zeker niet gaan 'stoefen' met mijn resultaat... Zie:
http://www.ecoscore.be/nl/scan.asp

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Dat van die standby-modus wou ik ook nog zeggen, bij de standby-modus wordt nog steeds zeer veel energie verbruikt, je kan beter de toestellen gewoon afzetten. Dan duurt het wel wat langer voor ze terug opgestart zijn maar ik denk niet dat dat het probleem zal zijn.
Ik heb idd ook al lang voor mezelf besloten om later zoveel mogelijk op zonne-energie te werken en ook een waterput te "graven". Wij hebben thuis al heel mijn leven zo'n put en dat water smaakt ook gewoon stukken beter.

Dat van die vliegtuig-toestanden wist ik nog niet, niet dat ik snel geneigd ben om ver op reis te gaan, de Ardennen zijn ook mooi :-)

nog enkele tips voor de liefhebbers
- Geen koekjes, wafels ofzo die apart verpakt zijn kopen.
- recycleren !
- nog veel tips ivm auto rijden --> met je raam open of een fietsenrek op het dak verbruik je al gauw meer dan 10% extra energie. zo weinig mogelijk gewicht in je auto, carpoolen wanneer mogelijk natuurlijk.
- gebruikte "mislukte" print-outs als kladpapier gebruiken.
ben er zeker van dat ik er nog meer weet maar ik doe veel van die dingen al zonder bij na te denken en voor mij zijn de meeste ook vanzelfsprekend dus ik kan nu precies niet veel meer vinden.

Een kort surftochtje op het net kan je ongetwijfeld nog massa's tips opleveren dus...

__________________
"De jeugd van tegenwoordig houdt alleen maar van luxe, heeft slechte manieren en veracht de autoriteit.
Zij heeft geen respect voor oudere mensen. De jeugd verpraat de tijd terwijl er gewerkt moet worden, schrokt bij de maaltijden het voedsel naar binnen, legt de benen over elkaar en tiranniseert de ouders..."
- Socrates, 2400 jaar geleden... -

Je monitor van je computer afzetten zal het energieverbruik al een pak doen dalen. Wij hebben dat bij Informatica vorig jaar eens berekend hoeveel electriciteit een computer (monitor en randapparaten inbegrepen) verbruikt.

Persoonlijk zet ik mijn computer nooit af, die draait letterlijk altijd, op wat reboots na... anders is dat te nadelig voor mijn HD's, dus ik dacht dat mijn energieverbruik een pak hoger zou liggen dan bij de anderen die hun pc'tje een 3 of 4tal uur per dag laten draaien.

Blijkt dus niet waar te zijn, als je je monitor altijd afzet als je niet achter je pc zit, dan is dat meerverbruik te verwaarlozen. Toch zeker niet de moeite om je pc voor af te zetten...

__________________
'I have never let my schooling interfere with my education.'
-- Mark Twain