Waarom de Rode Duivels niet meer kunnen voetballen - De minister moet ingrijpen


Het Belgische voetbal beleefde in de jaren zeventig en tachtig gouden tijden. De Rode Duivels pakten brons (in 1972) en zilver (in 1980) op het EK en bereikten in Mexico (1986) de halve finales van de wereldbeker. Nu worden ze in een oefenwedstrijd afgetroefd door - godbetert - Egypte. Wat is er toch aan de hand?


WLODEK Lubanski, Gregor Lato, Preben Larsen, Rob Rensenbrink, Ralf Edström, Ulrich Le Fèvre, Jean-Pierre Papin, Arie Haan. Onze clubs hadden Europese kanjers op hun (zwarte) loonlijst staan. Zij werden gekoppeld aan twee lichtingen Belgische topspelers als Paul Van Himst, Raoul Lambert, Jan Ceulemans, Eric Gerets, Wilfried Van Moer en doelmannen als Christian Piot, Jean-Marie Pfaff en Michel Preud'homme, die tot de besten van de wereld mochten worden gerekend.

De successen aan de zijde van de buitenlanders op clubniveau bezorgden de spelers het vertrouwen en de professionaliteit om ook op eigen benen de wereld te verbazen. In Mexico 1970 won heimwee het nog van ambitie, maar kort nadien veroverden ook de Rode Duivels Europa.

Dat was in ruime mate het werk van twee tactische grootmeesters op de bank. Eerst was er Raymond Goethals, die van verdedigen een kunst maakte. De derde plaats op het EK in eigen land was niet eens zijn chef-d'oeuvre. Dat kwam er in de aanloop naar het WK '74, toen zijn Belgische ploeg het Oranje van Johan Cruijff twee keer in bedwang hield. Zonder een onterecht afgekeurd doelpunt van Jan Verheyen had niet de beste ploeg van de wereld, maar wel het Belgische elftal naar de wereldbeker in Duitsland gemogen.

Na Goethals kwam Guy Thys. Ook hij offreerde uitgekookt voetbal. Tactisch waren de Belgen hun tijd vooruit en ook op het vlak van discipline, organisatie en fysieke kracht stonden ze verder dan de meeste andere landen.

Maar het Belgische voetbal betaalde een zware prijs voor zijn successen en vooral voor de manier waarop die tot stand kwamen. De buitenlandse toppers namen de wijk naar het zuiden, toen midden de jaren tachtig een zwartgeldcircuit werd blootgelegd in het voetbal. De nationale ploeg kreeg het steeds moeilijker met haar behoudende aanpak.

Het voetbal veranderde immers begin jaren negentig. Johan Cruijff bij Barcelona en Arrigo Sacchi bij AC Milan wezen de weg met avontuurlijk voetbal. De wereldvoetbalbond Fifa deed er een schepje bovenop door de spelregels aan te passen in het voordeel van de ploeg die voor de aanval kiest.

De eerste die dat in ons land inzag, was Walter Meeuws. Als libero van de Rode Duivels was hij op het veld de bouwheer van het Belgische catenaccio. Maar Meeuws speelde in de herfst van zijn carrière een tijdlang bij Ajax en raakte onder de indruk en de invloed van de theorieën van Johan Cruijff.

In een zeldzaam moment van durf en vernieuwingsdrang werd de jonge Meeuws tot bondscoach gebombardeerd. Dat zinde de oude garde binnen de bond niet en Meeuws werd na zes interlands (twee overwinningen, drie gelijke spelen, één nederlaag, wat zouden we daar nu onwaarschijnlijk blij mee zijn) afgevoerd. Met Guy Thys speelde België daarna weer op veilig.

De roep was de voorbije dagen opnieuw te horen. Anderlecht in de Champions League en de Rode Duivels moeten het weer ,,op zijn Belgisch aanpakken''. Het lukt echter niet meer. ,,Wij kunnen niet meer verdedigen'', heet het dan. Onzin. Het probleem is dat het voetbal de voorbije tien jaar danig geëvolueerd is. De versplintering van Europa maakte de concurrentie veel groter en intussen beheerst ieder team de Belgische waarden. Tot overmaat van ramp kunnen onze tegenstanders bovendien aardig voetballen.

In België ging tien jaar verloren. Na het Bosman-arrest van december 1995 oordeelden veel clubs dat jeugdopleiding geen zin meer had. De jeugd werd verwaarloosd. We waren bovendien het enige Europese land dat zijn deuren wagenwijd openzette voor buitenlanders. In de ons omringende landen werden beperkende maatregelen ingebouwd, zodat alleen vreemde spelers die een meerwaarde betekenen speelgerechtigd werden.

Het gevolg is dat we nu iedere interland, zelfs tegen bescheiden voetballanden als Litouwen en Egypte, technisch tekortschieten. Belgische voetballers hebben een haat-liefdeverhouding met de bal.

Enkele jaren geleden sijpelde zelfs bij de voetbalbond het besef door dat het zo niet verder kon en werd er werk gemaakt van een jeugdplan. Niet iedereen is overtuigd dat alles zo veel beter is, maar er is in ieder geval een belangrijke stap in de goede richting gezet. Straks komt er in Tubeke ook een nationaal trainingscentrum. Maar het duurt nog jaren vooraleer het resultaat van de nieuwe aanpak zichtbaar wordt.

Het werk van de bond kan pas vruchten afwerpen als er aan de basis anders gewerkt en gedacht wordt. Er is een serieuze mentaliteitswijziging nodig bij jeugdtrainers en ouders. De technische spelertjes moeten de voorkeur krijgen op sterke, grote jongens die een wedstrijd kunnen winnen, maar over enkele jaren door de mand vallen. Zolang bij de jeugd het resultaat belangrijker is dan de opleiding, moeten we niet op beterschap bij de Rode Duivels hopen.

Vooral niet als onze competitie geen beter niveau krijgt. Iedereen is ervan overtuigd dat structurele maatregelen zich opdringen, maar in de bond primeert het eigenbelang en kan er geen akkoord gevonden worden voor ingrijpende wijzigingen. Er is maar één mogelijkheid om de patsituatie te doorbreken: de overheid moet ingrijpen.

De politiek heeft in dit land de sport altijd aan zijn lot overgelaten. Dat kan niet langer, daarvoor is de sport in het algemeen en het voetbal in het bijzonder maatschappelijk te belangrijk.

Het voetbal moet de mogelijkheid krijgen om de eigen jeugd te beschermen. Profvoetballer is de enige beroepsleiding waarin de gemeenschap niet of nauwelijks bijdraagt. De ministers van sport moeten bovendien, zoals in Engeland, de bond onder druk zetten om een commissie van onafhankelijke experts aan te stellen om het voetbalbestel aan te passen aan de 21ste eeuw. Voetbal is immers niet van de bond, maar van ons allemaal.

François Colin is sportredacteur. Elke dag beantwoordt de redactie een actuele vraag.

11/02/2005 François Colin

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB