Lijk weg, lijk terug, lijk weer weg


Vlaamse begrafenisondernemers lappen de wet aan hun laars. Ze vervoeren lijken zonder machtiging over de gemeentegrenzen. Sommige gemeenten laten het al weggebrachte lijk toch weer terugkomen.


ALS de materie niet zo delicaat zou zijn, zou het een scène in een film van de Franse komiek Louis de Funès kunnen zijn.

Een begrafenisondernemer uit de gemeente A krijgt van de familie de opdracht om de crematie voor te bereiden van de overledene. Het lichaam bevindt zich echter in de gemeente B, waar de overledene is gestorven in een rusthuis, ziekenhuis of gewoon op zijn werkplek. Het overlijden vond op vrijdagmiddag plaats.

De begrafenisondernemer besluit om het lichaam al over te brengen naar de woonplaats van de overledene, opdat de familie daar afscheid zou kunnen nemen, en niet de verplaatsing moet maken naar de andere gemeente.

Als de begrafenisondernemer op maandag echter in de gemeente A de documenten van het overlijden wil ophalen, krijgt hij te horen dat hij met het lijk moet terugkomen. Aangezien het om een crematie gaat, moet een door de gemeente A aangestelde wetsdokter het lichaam nog eens zien, zelfs nadat een eerste geneesheer het overlijden heeft vastgesteld. Pas dan kunnen de officiële documenten worden opgemaakt. De lijkwagen rijdt met de dode opnieuw naar de plaats van overlijden, waar de wetsdokter soms niet meer doet dan in de geopende deur van de lijkwagen kijken.

Bruno Quirijnen, ondervoorzitter van de Vlaamse Autonome Raad voor het Uitvaartwezen (VARU) noemt het niet eens een uitzonderlijk scenario. ,,Pure Kafka. Het is een verbod dat niet meer van deze tijd is. Het dateert uit de periode dat haast iedereen nog stierf in de gemeente waar hij woont. Door de mobiliteit is dat vandaag niet meer het geval.''

In één en dezelfde gemeente leidt dat volgens Quirijnen overigens tot verschillende situaties. ,,Overlijdt de persoon in een woning of op een werkplek, dan kunnen we hem wel meenemen naar zijn thuisgemeente. Gebeurt dat in een ziekenhuis, dan kan het weer niet. In andere situaties ligt dat ziekenhuis net op de gemeentegrens, en staat men het transport wel oogluikend toe naar de overkant van de straat.''

Het zo snel mogelijk overbrengen van het stoffelijk overschot heeft volgens Quirijnen diverse redenen. ,,De familie wil het lichaam zo snel mogelijk groeten. Wij willen vermijden dat ze daar bijvoorbeeld vanuit Schilde naar het ziekenhuis in Gent moeten. Diverse gemeenten hebben ook geen funerarium om de overledene op te baren. We moeten het stoffelijk overschot dus wel meenemen, we kunnen het toch niet op het politiekantoor afgeven, tot de gemeente de toelating voor het vervoer heeft afgeleverd?''

De Vlaamse regering zag het gelijk van de uitvaartsector en stelde in een decreet dat een overledene vrij vervoerd kon worden vanaf het ogenblik dat een geneesheer het overleden heeft vastgesteld, en er geen bezwaar voor de volksgezondheid was.

De Raad van State vernietigde echter die beslissing met het argument dat Vlaanderen niet bevoegd was. Omdat in het dossier ook ambtenaren van de Burgerlijke Stand waren betrokken, was volgens de Raad van State het Burgerlijk Wetboek van toepassing, en ging het om een federale materie.

Diezelfde Raad van State kruiste echter opnieuw het pad van de begrafenisondernemers toen de commissie Justitie op voorzet van kamerlid Liesbeth Van der Auwera (CD&V) de betrokken wetsartikelen 77 en 78 wou aanpassen. Quirijnen: ,,Dit is nu echt een Belgische situatie. Enerzijds is Vlaanderen bevoegd voor de lijkbezorging, anderzijds is Vlaanderen dan weer niet bevoegd voor het vervoer van overledenen.''

De Vlaamse Autonome Raad voor het Uitvaartswezen stelt dat de Vlaamse overheid het dossier nu opnieuw moet activeren, en heeft daarover een brief gestuurd aan minister-president Yves Leterme (CD&V) en minister van Binnenlandse Aangelegenheden Marino Keulen (VLD).

Raakt de zaak op Vlaams niveau opgelost, blijven de begrafenisondernemers wel met Brussel en Wallonië zitten. Voor een overlijden daar is de Vlaamse overheid niet bevoegd.


DS, 06-07-2006 (Guy Fransen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB