Andere banken, graag!


Groot gelijk van voor het privé-initiatief te zijn, als dat de beste resultaten oplevert. Maar de privé-bankiers van deze wereld lukt het steeds minder om ons daarvan te overtuigen. Blijkbaar kunnen de financiële spelers die vrijheid moeilijk aan.


Die bankiers zijn nog maar eens druk aan het bewijzen dat je ze niet alleen kunt laten. Nu weten ze niet eens meer hoeveel risicokredieten ze hebben uitstaan. Als je als bankier geld in bewaring neemt van klanten die je vertrouwen, vervolgens dat geld uitleent aan mensen van wie je weet dat ze niet kunnen terugbetalen en dan die risico's zodanig verpakt dat geen enkele bankier nog weet hoe groot dat risico is of bij wie het zit… Vele banken hebben de mond vol van duurzaam ondernemen, maar bij hen loopt het al mis met het simpele financiële beheer, laat staan dat ze zelf aan het veel ruimere duurzaam ondernemen zouden toekomen.

Na wanprestaties verliezen bij Citigroup enkele tienduizenden werknemers hun baan. En de grote baas, die moet zijn 'verantwoordelijkheid' nemen en krijgt daarvoor een vertrekvergoeding die op zo'n 95 miljoen dollar wordt geschat. Bij Merrill Lynch zijn de resultaten ook al catastrofaal. De eveneens gebuisde topman krijgt een afzwaaipakketje van 161,5 miljoen dollar en nog drie jaar lang een kantoor mét assistent. Probeer het maar te begrijpen.

Wanneer bij de Franse bank Société Générale een medewerker een verlies maakt van om en bij de vijf miljard euro en blijkt zonder problemen het tienvoudige daarvan te kunnen inzetten op de beurzen zonder dat er ergens alarmbellen rinkelen, dan moeten wij geloven dat dit een 'accident de parcours' is. Zo een tegenvaller kan zelfs de besten overkomen, toch?

Altijd opnieuw doen banken hun uiterste best om anderen te laten opdraaien voor hun stommiteiten. Denk aan de schuldencrises in Mexico, Argentinië, Turkije, Rusland of andere landen, omdat ze al te laks geld geleend krijgen van de banken. Denk aan hoe de wereld vervolgens 'hulpprogramma's' moet ophoesten, niet om die landen en hun zwaar getroffen inwoners te helpen, maar vooral om de banken hun al te laks toegekende geld terug te betalen.

De Internationale Arbeidsorganisatie heeft een schatting gemaakt van wat de jongste 'bancaire grap', de zogenoemde kredietcrisis, aan banen kan kosten. Wereldwijd zou het om vijf miljoen meer werklozen gaan in 2008. Vijf miljoen mensen én hun families die hun inkomen zien wegvallen, meestal zonder enige vorm van compensatie. Want de meeste landen kennen werkloosheidsvergoeding noch enige andere vorm van sociale zekerheid. Is er één bankier die daarvoor rekenschap moet afleggen?

En ook dit keer proberen de banken hun verliezen door te rekenen aan hun klanten. Het hoeft dus niet te verwonderen dat ons vertrouwen in de banken keldert.

Hebben we dan alternatieven? Vroeger wel, nu jammer genoeg niet meer. Want waar zijn onze coöperatieve banken, waar zijn onze overheidsbanken? Die deden het lang niet zo slecht. Het klopt dat ze niet zoveel financiële winst maakten als de privé-banken vandaag. Maar ze waren lang niet verlieslatend en vooral, hun maatschappelijke winst was veel hoger. Iedereen kon bij hen terecht, en we konden ze eigenlijk veel meer vertrouwen, want onze bankiers werden veel minder opgejaagd om op onze kap winst te maken. We waren ook veel meer tevreden over hun dienstverlening. En de werknemers hadden veel minder te klagen over hun werkomstandigheden. Meer zelfs, die banken waren van ons en het zou dus veel makkelijker zijn om hen te beletten dezelfde fratsen uit te halen als de privé-bankiers van vandaag. Het zou ook veel makkelijker zijn om hen te verbieden te investeren in wapenhandel of milieuvernietigende activiteiten en dus gerust te zijn over de financiële producten die ze ons aanbieden. En we zouden als samenleving een stevige hefboom hebben om onze economie, onze huizen, onze publieke gebouwen en onze energievoorziening op het noodzakelijke ecologische spoor te krijgen.

Weten we na zoveel bancaire ellende trouwens nog waarom we zo nodig onze financiële instellingen moesten privatiseren? Omdat we dan een betere dienstverlening zouden krijgen. Daarvoor was schaalvergroting nodig, anders zou het niet lukken. Naar het eerste kunnen we fluiten, zoveel is duidelijk. Wat het tweede betreft, is het merkwaardig om vast te stellen dat er nog altijd veel kleine en succesvolle financiële instellingen actief zijn. En zelfs als er inderdaad schaalvergroting nodig was, was er geen enkele reden waarom onze overheidsbanken of coöperatieve banken niet konden groeien of zo nodig samengaan.

Wie de balans opmaakt - en daarvoor kun je maar beter op jezelf vertrouwen - komt onvermijdelijk tot de vaststelling dat de huidige situatie geen verbetering is. Laten we dus opnieuw investeren in banken waarin we iets te zeggen hebben, in echte publieke banken en coöperatieve banken.

Meer dan één slimme mens heeft al gezegd dat geld te belangrijk is om aan alleen aan bankiers over te laten. Ze hebben nog altijd overschot van gelijk. En als onze 'grootbankiers' roepen dat dit te gek is voor woorden: hoe geloofwaardig zijn zij nog na al die fratsen? Of kijk naar hun daden. Moeten we hen geloven nu ze staatsfondsen uit Azië binnenhalen als redders in nood?

Dirk Barrez is schrijver en journalist.


DS, 17-03-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB