"Onderwijs in joodse scholen vaak niet in orde"

De Vlaamse onderwijsinspectie erkent dat de onderwijsmethode van een groot aantal joodse scholen in Antwerpen niet in orde is. Uit een "Koppen"-reportage op Eén bleek dat de schoolboeken gecensureerd worden. Door de vele schrappingen in de boeken zouden de leerlingen de eindtermen die de Vlaamse overheid vooropstelt, niet meer halen.

In Antwerpen zijn er 14 scholen die gesubsidieerd worden door de Vlaamse overheid. Zij moeten dus werken volgens de richtlijnen en de eindtermen die de overheid opstelt. In totaal zitten er zo'n 2.600 leerlingen in de 14 gesubsidieerde scholen.

In de "Koppen"-reportage klagen 3 leerkrachten van de Jesode Hatora-school aan dat de school alsmaar meer radicaliseert. Zo mag er niet gepraat worden over andere godsdiensten of de evolutieleer. Dat zijn nochtans essentiële onderdelen die leerlingen moeten beheersen, willen ze de eindtermen halen die de Vlaamse overheid opstelt.

Eindtermen zijn minimumdoelen op vlak van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes die de overheid als noodzakelijk en bereikbaar acht voor een bepaalde leerlingenpopulatie. De overheid controleert de scholen ook dat ze de juiste methode gebruiken om erop toe te zien dat leerlingen die eindtermen ook halen.

Censuur van handboeken
Sommige joodse scholen censureren de handboeken die gebruikt worden in het onderwijs. "Er is een lijst met alle censuurafspraken per handboek en per vak die de censuurcommissie ons geeft in het begin van het jaar", zegt ex-leerkracht Hilde Wynen van Jesode Hatora.


"Bijvoorbeeld bij het schooltaalwoordenboek zie je dat het woordje liefde moet worden zwart gemaakt. Hier staat dat het woord meisje moet worden vervangen door werk. Verliefdheid moest worden vervangen door geluk."

"Voor mijn eigen boek van Spaans moest ik bijvoorbeeld op tekeningen blote benen (foto) of een omhelzing zwart maken. Uit het handboek geschiedenis zijn enkele delen uitgescheurd zoals de prehistorie, de Egyptische kunst en Egyptische godsdienst, de evolutie van de mens. De censuur is echt op alle niveaus voelbaar."

Volgens recent gepensioneerd leraar Bruno Bosschaert heeft de censuurcommissie niet altijd bestaan en is ze zeker niet altijd zo streng geweest. "Het waren volgens mij enkele moeders van leerlingen die ooit bij elkaar zijn gekomen - al dan niet in opdracht van de school - om bepaalde dingen na te kijken en na te lezen. Dat is uitgemond in een echte censuurcommissie."

"We kunnen niet anders dan censureren"
De directie van Jesode Hatora wilde zelf niet reageren voor de camera. Oud-directeur Freddy Hofman (rechts op foto in tekst) zegt dat de school geen andere keuze heeft dan de boeken te censureren. "Wij moeten ons behelpen met de boeken die bestaan. Dat zijn boeken van uitgeverijen die door alle scholen gebruikt worden en die moeten wij noodgedwongen op een aantal dingen aanpassen. Dat noemt men dan censuur, maar inhoudelijk wordt dat niet aangepast."


Over het uitscheuren van hoofdstukken in de geschiedenisboeken zegt Jacky Belz (links op foto in tekst) van de inrichtende macht van de school dat de leerstof uit de ontbrekende delen wel gegeven worden in "de les joodse godsdienst. Daarin wordt onze godsdienstvisie over heel deze materie aan onze kinderen uitgelegd."

Ondanks de schriftelijke bewijzen zegt de school dat "er nooit een probleem is geweest met woorden als liefde of verliefdheid". Hofman stelt dat de woorden misschien wel geschrapt zijn uit boeken uit de lagere school, of op initiatief van de leerkracht zelf als het boeken uit het secundair betreft. Dat de schrappingen gebeuren op bevel van de censuurcommissie: "ik kan het me niet voorstellen", aldus Hofman.

"Eindtermen worden niet gehaald"
Door de censuur is het moeilijk om nog de eindtermen te halen, dat stelt een leerkracht die nog werkt in de Jesode Hatora-school. "Volgens de leerplannen moet je de jeugd klaarstomen voor de maatschappij", getuigt de leerkracht anoniem. "Ze moeten zelfdenkend zijn, zelfredzaam zijn en eigenlijk alles wat naar die dingen neigt, werd eerder afgeknot. Het waren dingen die we niet mochten bereiken."


Ook de Vlaamse schoolinspectie stelt dat enkele joodse scholen door de censuur de eindtermen niet meer halen. "Wij waren van de censuur op de hoogte en dat heeft er ook toe geleid dat de inspectie een negatief advies heeft gegeven aan twee scholen", zegt Jean-Louis Leroy van de Vlaamse onderwijsinspectie. "Eén school is dan een privéschool geworden en de andere school is met een andere vzw opnieuw gestart."

Ex-leerkracht Hilde Wynen zegt dat ze tijdens de 10 jaar dat ze in Jesode Hatora gewerkt heeft, nooit een inspecteur van de Vlaamse overheid heeft gezien. Leroy stelt dat de school wel doorgelicht is in 2001 en dat de school toen een gunstig advies heeft gekregen voor 1 jaar. Normaliter moet de inspectie het jaar erop terugkeren naar de school voor een nieuwe inspectie. Leroy laat in een interview in "De ochtend" op Radio 1 in het midden of dat in 2002 ook gebeurd is.

"Er zijn wel regelmatig inspecties in die scholen. Die doorlichtingen staan ook op internet. De inspectie geeft een advies over de erkenning en bijhorende subsidies, maar het is de minister die beslist om een school te sluiten", zegt Leroy. Leroy stelt ook dat het geen eenvoudige keuze is om een school te sluiten.

"Als een school wordt gesloten, zijn de leerlingen daar het slachtoffer van. Maar als de scholen open blijven, kunnen wij daarnaartoe blijven gaan met inspecteurs. Vroeger moesten we de scholen allemaal gelijk behandelen, nu kunnen we sneller naar die scholen teruggaan en op die scholen een scherper toezicht houden, maar het heeft ook te maken met religieuze en culturele overtuiging van een groep die van oudsher al altijd op zichzelf besloten is. De maatschappij moet zich afvragen wat ze daarmee wil doen. Trekken we onze centen terug en zeggen we: doe maar wat je wil in privéonderwijs of zeggen we: we gaan daar toch blijven en een oogje op houden om de leerlingen ook leerkansen te geven in het leven."

Bron: http://www.deredactie.be/cm/vrtnieu...8_Joodsescholen
vr 18/03/2011 - 14:03

Eigen mening: Deze scholen worden gesubsidieerd door de Vlaamse overheid. Dan lijkt het mij voor de hand liggend dat deze scholen ook de vooropgestelde richtlijnen en de eindtermen volgen en respecteren.
De censuur van de handboeken is bovendien echt wel verregaand. Wat trachten ze hiermee in feite te bereiken? Door 'blote benen' zwart de maken gaan de leerlingen hier in kwestie niet aan 'denken'? Dit zou wel eens een averechts effect kunnen hebben. Het erge aan al dit censureren is het feit dat de eindtermen ook helemaal niet kunnen behaald worden.
Het sluiten van deze scholen steun ik helemaal niet, aangezien de leerlingen, maar ook de leerkrachten hier het slachtoffer van zullen zijn.

Dat een joodse school andere waarden en normen kent dan pakweg een katholieke school, is niet meer dan logisch. Maar, deze censuur is zoals Jasper al aanhaalt, wel erg verregaand. Te verregaand als je het mij vraagt. Vooral omdat deze censuur niet overeenstemt met de werkelijkheid. Als je over straat loopt, zie je toch immers ook wel eens een knuffelend koppeltje of een stel blote knieën? Moeten we daarvoor dan onze ogen sluiten? Deze censuur leidt tot de creatie van wereldvreemde in plaats van geëmancipeerde burgers in de maatschappij. En dat mogen we naar mijn mening niet toelaten. Toch zeker niet in door de overheid gesubsidieerde scholen. Want, op deze manier kunnen de eindtermen toch onmogelijk gehaald worden?! Of wat dacht je soms van een vakoverschrijdende eindterm als 'De leerlingen kunnen zich uiten over en gaan respectvol om met vriendschap, verliefdheid, seksuele identiteit en geaardheid, seksuele gevoelens en gedrag'?

Ik ben het volledig eens met de mening van Leen en Jasper. Vooral voor de scholen die subsidies krijgen van de Vlaamse overheid, vind ik het niet meer dan juist dat ze zich gedragen naar de regels die er voor hen werden opgesteld. Daarnaast moeten leerlingen net een breder kijk krijgen op de maatschappij, want enkel op die manier wordt het mogelijk om hen een kritische ingesteldheid aan te leren.

Vervolgens heb ik er begrip voor dat een andere godsdienst ook andere visies heeft, maar het is net de taak van de school om leerlingen vanuit verschillende hoeken naar de maatschappij te leren kijken, omdat ze daar thuis vaak de kans niet toe krijgen. Door bijvoorbeeld bladzijden uit de geschiedenisboeken te scheuren en hen daarna over de ontbrekende delen les te geven in de les joodse godsdienst is de kans op manipulatie van de informatie groter. Bij geschiedenis is het meestal de bedoeling om feiten weer te geven en ik twijfel er sterk aan dat dat het doel is van de lessen.

Ik vind het dus belangrijk dat leerlingen een correct beeld krijgen zonder hiaten over het huidige leven en dat van vroeger.

Hier ben ik het volledig mee eens.

Bij hun ligt de nadruk op de godsdienst en wordt dagelijks met het licht daar op les gegeven. Dat er niet gepraat mag worden over de evolutieleer ligt ook in die lijn en dat vind ik wel jammer, maar het is nu eenmaal hun geloof. Ik vind dat we daar met respect moeten omgaan, ook al vinden we het zelf niet oké.
De Jodenbuurt is in ieder geval al wel een deel dat zich op zich op alle vlakken afschermt van de maatschappij door alles van eigen makelij te hebben zoals een school, bakker, kapper, klerenwinkel,…maar dat is een keuze die je maakt.
Een kennis van mij geeft zelf les in het lager onderwijs in de Jodenschool en zegt dat het inderdaad soms moeilijk is als je zelf het geloof niet hebt. Het is er gewoon op een andere manier les geven.
Er zijn vaak erg radicalere leraren bij die wel willen dat alles gedaan wordt zoals in het boekje en dat kan wel eens botsen met de mening van mensen die uit het Katholiek onderwijs komen.
Ik denk dat het niet de juiste oplossing is om deze scholen ook daadwerkelijk te sluiten. Er is nu eenmaal een groot deel van de Antwerpse bevolking die Joods is.

Maar anderzijds is er recent nog een school gesloten omdat het een te zwarte school was. Ik denk dat er ergens een duidelijkere lijn getrokken moet worden, want waar ligt de grens? Wanneer sluit je een school en wanneer niet? Misschien werden de eindtermen daar wel gehaald en voelden de leerlingen zich wel erg goed in de school. Dat de eindtermen niet gehaald worden in deze Joodse scholen verbaasd me niet erg. Ik volg wel de mening van de mensen hierboven, als ze subsidies krijgen van de overheid zouden ze de eindtermen wel moeten halen. Al denk ik ook niet dat alle Katholieke scholen de eindtermen halen. Het zou misschien beter zijn als er meer uitwisseling zou zijn tussen Katholieke en Jodenscholen, zo leren ze respect hebben voor elkaar en elkaar ook begrijpen.
Misschien nog een ideetje voor in de toekomst.