Een jaar overdoen in het basisonderwijs leidt niet tot betere schoolprestaties. Dat blijkt uit een studie van de KU Leuven in opdracht van het departement Onderwijs. Alleen tijdens het bisjaar zelf worden de cijfers tijdelijk beter.



In het schooljaar 2009-2010 moest 2,68 procent van de leerlingen in het basisonderwijs hun jaar opnieuw doen. In het secundaire onderwijs bedroeg dat cijfer 5,33 procent. Maar liefst 1 op de 3 Vlaamse leerlingen in het tweede middelbaar had hierdoor al een of meerdere jaren achterstand. In vergelijking met andere Europese landen is het aantal zittenblijvers in Vlaanderen hoog.

Volgens de onderzoekers is dit hoge percentage vooral te wijten aan het feit dat Vlaamse scholen zittenblijven zinvol vinden om zwakke leerlingen meer tijd te geven om de leerstof te verwerken. Zittenblijven als remedie is volgens de vorsers geen goede keuze. De prestaties van de leerling verbeteren niet, met uitzondering van het bisjaar.

“Eigenlijk is zittenblijven een vorm van falen”, aldus Goedroen Juchtmans van de KUL. “Nu wordt vooral naar het falen van de leerling gekeken, kijken vanuit het standpunt van de leerling zelf en hoe die kan groeien, leidt wellicht tot betere prestaties.”

In andere Europese landen zoals Noorwegen en IJsland gaan leerlingen automatisch over naar het volgende schooljaar. Het onderwijs is er daardoor minder gericht op het “sorteren” van leerlingen. Het gaat vaak om onderwijssystemen waar alle leerlingen hetzelfde programma volgen tot 15 à 16 jaar en waar in de klas via differentiatie ingespeeld wordt op de specifieke leerbehoeften van zwakker presterende leerlingen.

Daarnaast is er vaak ook een ruimere visie op het begrip leren. In Zweden bijvoorbeeld wordt niet alleen naar de traditionele schoolse prestaties zoals wiskunde en talen gekeken, ze hebben er ook oog voor sociale, creatieve en sportieve vaardigheden.

VRT Deredactie.be di 28/02/2012 - 07:48

Hierbij wordt aangetoond, en ik deel dit standpunt, dat zittenblijven geen oplossing biedt alsook geen meerwaarde voor de leerling.
De marginalisering die een zittenblijver als een stempel op zich gedrukt krijgt weegt vaak zwaarder door dan het nut van de leerstof langer te kunnen verwerken.
Een herziening van ons onderwijssysteem zou niet langer een taboe mogen zijn en we moeten kunnen toegeven dat bijvoorbeeld het Scandinavisch model beter geschikt is voor het kind in kwestie.

Met deze studie wordt aangetoond dat zittenblijven geen oplossing is voor de leerling. Het is logisch dat het kind dat extra jaar betere punten haalt, aangezien hij/zij dit jaar al voor de tweede keer doet. Dit is zeker geen oplossing op lange termijn, als een leerling in een bepaald jaar in de problemen komt, zal dit risico in de volgende jaren enkel groter worden. En een leerling elk jaar laten zitten is zeker geen optie.
Het systeem van Zweden, Noorwegen en Ijsland is zeker iets dat we eens beter moeten bekijken. Hier is er aandacht voor elke leerling en voor zijn/haar kunnen (differentiatie). Het is ook zeker een goede zaak om ook creatieve, sociale en sportieve vaardigheden te beoordelen. School draait immers om meer dan kennis verwerven, school draagt bij tot de totale ontwikkeling van de leerlingen.

Net zoals Peter en Eline ben ik ook van mening dat zittenblijven geen zin heeft. Ik ben er van overtuigd dat kinderen door het zittenblijven in een negatieve spiraal terecht komen ondanks het dat ze in het bisjaar wel goede punten zullen halen. Kinderen hebben, zeker in de lagere school, nood aan een vaste klasgroep die ook hun vriendjes zijn. Als een kind blijft zitten loopt het altijd achter op zijn vriendjes, zeker wanneer dit gebeurd in een van de laatste jaren van de lagere school.
Daarom pleit ik er ook voor dat de methode van het Zweedse onderwijs die ook aandacht besteed aan sociale, creatieve en sportieve vaardigheden eens grondig bekeken wordt met het doel deze manier van lesgeven te integreren in ons onderwijs. Want in het dagelijkse leven zijn kinderen met alleen kennis niets. De school moet proberen alle vaardigheden die nodig zijn in het dagelijkse leven, om kinderen weerbaarder te maken, te trainen.

Uit mijn persoonlijke ervaring kan ik zeggen dat ik ook geen voorstander ben van jongeren hun jaar te laten overdoen. (Ikzelf heb het vierde middelbaar overgedaan). Natuurlijk weet ik dan niet hoe het juist zit met leerlingen die in het basis onderwijs moeten dubbelen maar ikzelf heb weinig of geen positieve elementen overgehouden aan het gedubbeld jaar. In mijn geval studeerde ik net minder in plaats van meer. De school heeft bij mij absoluut niet bereikt wat ze voor ogen had. Een leerling laten overgaan mits extra maatregelen lijkt ook mij een betere werkwijze.
Al moeten we er wel op letten dat het niveau van de klas niet daalt hierdoor.