Een venijnige ruzie is uitgebroken tussen de Amerikaanse regering en de Verenigde Naties, over een toespraak van de tweede man van de VN. Plaatsvervangend secretaris-generaal Malloch Brown hekelde in een rede de Amerikaanse houding tegenover de organisatie.
De Amerikaanse VN-ambassadeur, John Bolton, noemt de zaak „heel, heel ernstig” en heeft VN-chef Kofi Annan gebeld met het dringende verzoek „persoonlijk en publiekelijk” afstand te nemen van de kritische woorden van zijn rechterhand. Annan heeft dat geweigerd.
De Brit Mark Malloch Brown, die zijn toespraak dinsdag hield voor een conferentie over internationaal leiderschap in New York, trad vorig jaar aan om Annan te helpen orde op zaken te stellen in de door crises geteisterde VN-organisatie. Hij zei in zijn rede dat er in Amerika veel onbegrip over de VN bestaat en dat de organisatie veel meer doet dan haar critici willen erkennen.
Zo voert ze nu achttien vredesmissies uit, waarvoor ze onvoldoende erkenning zou krijgen. Hij verweet de Amerikaanse regering dat die op allerlei gebied wel samenwerkt met de Verenigde Naties, maar niet voor haar opkomt als ze onder vuur ligt van anti-VN-gezinden.
De meningsvorming over de VN wordt in Amerika „overgelaten aan haar grootste tegenstanders zoals Rush Limbaugh (de rechtse radiopresentator, red.) en Fox News”. Binnen de VN zouden de Amerikanen steeds volledig hun zin willen krijgen en te weinig bereid zijn naar compromissen te zoeken – volgens waarnemers een nauwelijks verhulde kritiek op de stijl van Bolton.
Malloch Brown riep de VS op om meer betrokkenheid te tonen bij de VN, die niet zonder Amerikaans leiderschap kunnen. Hij omschreef zijn toespraak zelf als „oprechte en constructieve kritiek”.
Maar zo werd het niet opgevat door Bolton, die hem een „neerbuigende, laatdunkende toon” verweet. „Helaas was dit kritiek op het Amerikaanse volk door een internationale ambtenaar, en dat is onwettig.” Volgens Bolton mag de speech gericht zijn tegen de VS, maar zullen de Verenigde Naties er het slachtoffer van worden.
Het conflict speelt tegen de achtergrond van al maanden durende onzekerheid over de financiering van de VN. Omdat veel derdewereldlanden belangrijke voorstellen voor hervorming van de VN afwijzen, dreigen de VS en Japan, de grootste financiers, hun betalingen op te schorten. Volgens Malloch Brown kan de impasse niet doorbroken worden omdat veel landen de bedoelingen van de VS wantrouwen.
Malloch Brown, ex-journalist bij The Economist en ex-directeur van de VN-ontwikkelingsorganisatie, speelde een hoofdrol bij het aftreden van oud-premier Lubbers als Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, na klachten over ongewenste intimiteiten. (AP, Reuters)


Toespraak Malloch Brown: nrc.nl/weblog/wereld
Bron: http://www.nrc.nl