Ze staan er alleen voor

Karel Verhoeven

Het is hartverscheurend wat de Oekraïners overkomt. Dat Rusland zou terugdeinzen voor de totale oorlog, was zinsbegoocheling. Burgers nemen de wapens op tegen het leger van een wereldmacht dat zijn gesofisticeerde oorlogstuig binnenrijdt en -vliegt. Een gruwelijk Syrisch scenario dreigt. Of het wordt een vernederende overgave. De Oekraïners hebben deze oorlog niet uitgelokt. Ze worden verpletterd omdat ze Europese vrijheden nastreven. Ze staan er alleen voor. Militair verroert Europa geen vin.

Uit de vele historische parallellen zijn de Russische invasies in Hongarije (1956) en Tsjechoslovakije (1968) interessant. Vooral het neerslaan van de Hongaarse opstand verliep bloedig voor de burgers die met molotovcocktails zwaarbewapende Russische divisies bekampten. De Hongaren en Tsjechoslovaken smeekten het Westen om hulp. Dat dacht er een seconde aan om met soldaten tussenbeide te komen in de Russische achtertuin. Maar we voelden ons emotioneel en intellectueel verbonden met Praagse fotografen, studenten en journalisten. Hun romanschrijvers en filmmakers werden onze helden. Toen de tanks door Boedapest en Praag reden, voelde het Westen de kaakslag. Onze democratie verkeerde in vechtmodus.

Dat is heel anders nu, in deze tijd zonder grote overtuigingen. De Europese diplomatieke stoet naar Moskou van de voorbije weken past bij die ene overtuiging dat, alle gekheid over Groot-Rusland op een stokje, iedereen uiteindelijk toch voor de economie en het goede leven kiest. Poetin noemt dat Europa’s decadentie. Europa noemt Poetin een gek. Zijn agressie valt anders niet te verklaren. Poetins Rusland daagt het Westen niet uit met een straffere ideologie. Die tijd keert niet weer. De geschiedenis slaat terug door een autocraat een groot leger te laten moderniseren met geld dat ook Europa hem gul betaalde voor zijn gas en olie. Gewillig liet Europa zich er verslaafd aan maken. Het was allemaal handel.

Nu moet het ‘zwakke Westen’, zoals zelfs de BBC het donderdag in zijn avondjournaal benoemde, het monster van de oorlog in de ogen kijken. Dat betekent onvermijdelijk militair flink versterken. Vluchtelingen genereus opvangen, zelfs al neemt de exodus Syrische proporties aan. Op de tanden bijten om de sancties te laten inwerken. Jaren desnoods. Tot de Russische oorlogskas is uitgeput. Het zal uitdraaien op een uitputtingsslag. Een kamp van wilskracht. Wie de grootste overtuiging heeft, kan de pijn het langst verbijten. We staan er goed voor. De vrije wil van een democratie overtreft de dwang van een autocratie. Maar die democratie moet dan wel weer onvoorwaardelijk in zichzelf willen geloven.


DS, 26-02-2022 (Karel Verhoeven)