En zo de gevreesde zeespiegelstijging af te wenden of in ieder geval uit te stellen.

De gletsjers op Groenland en Antarctica hebben het moeilijk. Het is toe te schrijven aan twee processen. Allereerst de opwarming van de atmosfeer: deze zorgt ervoor dat de bovenzijde van de gletsjers smelt. Een groot deel van dat smeltwater weet zijn weg te vinden naar de oceaan en zo verliest de machtige ijskap waar het ooit deel van uitmaakte, massa. Maar misschien nog wel veel verontrustender is dat diezelfde gletsjers nabij de kust ook van onderaf worden ‘aangevallen’. En wel door opwarmend oceaanwater. Dat water knabbelt aan de onderzijde van ijsplaten: de op het water rustende gletsjertongen. Het resultaat: ook die gletsjertongen verliezen massa en kunnen minder tegenwicht geven aan de gletsjers erachter. Hierdoor gaan die gletsjers sneller stromen, waardoor er nóg meer ijs in de oceaan verdwijnt en de ijskappen versneld een flinke bijdrage aan de zeespiegelstijging leveren.

Zeespiegelstijging
Het is een verontrustend probleem. De ijskappen van Groenland en Antarctica zijn namelijk enorm en hebben de potentie om nog deze eeuw tot zeespiegelstijgingen van wel 90 centimeter te leiden. Het behoeft geen uitleg dat een dergelijke stijging van de zeespiegel een reële bedreiging is voor menig kustgebied. Maar ja, wat doe je eraan?

Andere aanpak
Tot op heden was het antwoord op die vraag eigenlijk altijd simpel: we moeten onze uitstoot terugdringen en zo de opwarming van de aarde en dus het smelten van de ijskappen en het stijgen van de zeespiegel voorkomen. Maar dat is niet genoeg, zo stellen onderzoekers in een opiniestuk dat onlangs in het blad Nature is verschenen. Want zelfs als we onze uitstoot op korte termijn sterk weten terug te dringen – iets wat nog niet direct aannemelijk is als je denkt aan de weifelende politici op klimaattoppen – zal het nog wel even duren voor het klimaat weer stabiel is. In andere woorden: een deel van deze ijskappen zal hoe dan ook gaan smelten. Maar dat is geen vrijbrief om dan maar achterover te leunen. Want, zo stellen de onderzoekers, het moet in theorie mogelijk zijn om de snelste gletsjers fysiek een halt toe te roepen. Bijvoorbeeld door het bouwen van een enorme muur die de gletsjertong tegen het opwarmende oceaanwater beschermt.

Een muur
In hun opiniestuk geven de onderzoekers aan dat de bouw van een enorme muur bijvoorbeeld de redding kan blijken van de Jakobshavn-gletsjer (Groenland). Dit is één van de snelste gletsjers op aarde die bovendien een grotere bijdrage levert aan zeespiegelstijging dan elke andere gletsjer op het noordelijk halfrond. Deze gletsjer komt uit in een baai en de onderzoekers stellen voor om in die baai, op kleine afstand van het puntje van de gletsjertong een muur op te trekken. Die vijf kilometer lange muur zou kunnen worden opgebouwd uit lokaal voorhanden zijnde kiezels en zand en vervolgens – om erosie tegen te gaan – kunnen worden verstevigd met cement. Het idee is dat zo’n hoge muur ervoor zorgt dat er minder warm oceaanwater de baai instroomt, waardoor de onderzijde van de gletsjer het minder te verduren krijgt. Bovendien zou op het relatief koude water in de baai gemakkelijker zee-ijs kunnen ontstaan en zullen van de Jakobshavn-gletsjer losgekomen ijsbergen geen kant op kunnen en tegenwicht blijven geven aan de gletsjer.
Eilandjes
Naast een muur zouden we ook kunnen kiezen voor de aanleg van kunstmatige eilandjes direct voor de gletsjertong. Deze eilandjes zouden tot wel 300 meter hoog moeten worden en zorgen er als het ware voor dat de gletsjertong klem komt te zitten tussen deze eilandjes en de kust. Gehoopt wordt dat de gletsjertong dan minder snel uiteenvalt (zie kader) en dus onverminderd tegenwicht blijft geven aan de achterliggende gletsjers. Eventueel kunnen deze eilandjes ook in combinatie met een gletsjermuur worden ingezet.

Waterlaagje
En dan is er nog een derde optie die ertoe kan leiden dat gletsjers het wat rustiger aan gaan doen. Deze richt zich op het water dat zich tussen de op het land gelegen gletsjers en hun ondergrond bevindt. Wanneer gletsjers zich verplaatsen, ontstaat er frictie tussen die gletsjers en hun ondergrond en daarbij ontstaat warmte. Die warmte zorgt ervoor dat de onderzijde van de gletsjers smelt en zo komt er tussen de gletsjer en ondergrond een dun laagje water te staan. Dat water doet dienst als een soort ‘smeermiddel’ en zorgt ervoor dat de gletsjer gemakkelijker gaat glijden. En dat willen we natuurlijk eigenlijk niet. Daarom stellen de onderzoekers voor om dat water weg te pompen of ervoor te zorgen dat het weer bevriest.

Haalbaar?
Het zijn stuk voor stuk ambitieuze plannen. Maar ze zijn zeker niet onhaalbaar. Sterker nog: de mensheid heeft misschien al wel voor hetere vuren gestaan, zo betogen de onderzoekers. Zo wijzen ze erop dat voor het bouwen van een muur voor de Jakobshavn-gletsjer tien keer minder materiaal verplaatst hoeft te worden dan voor de aanleg van het Suez-kanaal nodig was. En met de aanleg van kunstmatige eilanden hebben we ook ervaring. Net als met het wegpompen van water onder gletsjers: dat hebben de Noren al wel eens gedaan ten behoeve van een waterkrachtcentrale. Zou het dan een gelopen race zijn? Dat willen de onderzoekers ook weer niet beweren. We moeten tenslotte niet vergeten dat de werkzaamheden zich af zouden spelen rond veranderlijke ijsplaten, waar zee-ijs ontzettend in de weg kan zitten en het weer extreem kan zijn. Bovendien moet je ook bedenken dat de ijsstromen op Antarctica veel omvangrijker – soms wel 100 kilometer breed – zijn en dat het dus behoorlijke bouwprojecten kunnen worden.

Het kostenplaatje
En dat brengt ons dan direct bij de volgende vraag: wat mag dat kosten? In een dergelijk project kunnen al snel miljarden dollars gaan zitten. Maar, zo benadrukken de onderzoekers, daarmee voorkomen we op korte termijn een behoorlijke zeespiegelstijging die anders vereist dat we jaarlijks voor tientallen miljarden dollars aan kustverdediging en onderhoud daarvan uitgeven.

Symptoombestrijding
De onderzoekers zijn de eersten om toe te geven dat hun idee een typisch gevalletje van symptoombestrijding is. Het neemt de noodzaak om onze uitstoot terug te dringen dus niet weg. Sterker nog: het uiteindelijke lot van de ijskappen valt of staat met het terugdringen van de uitstoot, aldus onderzoeker Michael Wolovick. “Glaciale geo-engineering zal de ijskappen op lange termijn niet kunnen redden als het klimaat blijft opwarmen. Op de lange termijn zijn er twee mogelijke wegen die glaciale geo-engineering kan inslaan: aan de ene kant kan het een oplossing zijn die de ijskappen in stand houdt tot het klimaat zodanig is afgekoeld dat zij (de ijskappen, red.) zichzelf weer in leven kunnen houden. Aan de andere kant kan het een gecontroleerde ineenstorting zijn, bedoeld om de snelheid waarmee de zeespiegel stijgt laag te houden terwijl we de ijskap langzaam laten wegkwijnen. Als we te veel koolstof in de atmosfeer pompen, dan is glaciale geo-engineering op lange termijn alleen nuttig voor het orchestreren van een gecontroleerde ineenstorting.”

De woorden van Wolovick liegen er niet om. Hoewel de meesten niet heel enthousiast zullen zijn over het ingrijpen in het lot van de machtige Groenlandse en Antarctische gletsjers, kan het wel eens domweg noodzakelijk zijn. Want het verdwijnen van die gletsjers is geen toekomstmuziek; het gebeurt nu al. En de zeespiegel stijgt ook al. Sterker nog: hij is versneld aan het stijgen. En die ontwikkelingen rechtvaardigen het om nog eens goed naar onze opties te kijken, zo vindt Wolovick. “Klimaatverandering is geen onvermijdelijke apocalyps, klimaatverandering is een set oplosbare problemen (…) een uitdaging die onze soort het hoofd kan en zal bieden.”

Bron: Scientias
https://www.scientias.nl/wetenschap...-te-beschermen/

Eigen mening:
De titel deed mij, raar maar waar, meteen denken aan een van Trumps bekendste uitspraken... Let's build a wall... En we laten de pinguïns ervoor betalen? Dit lijkt mij enigszins niet haalbaar en uiterst onmogelijk. Nu moet er wel degelijk een oplossing te vinden zijn maar ik vrees dat deze "muur" het niet zal worden. Hoe? Tot op heden was het antwoord op die vraag eigenlijk altijd al 'simpel': we moeten onze uitstoot terugdringen en zo de opwarming van de aarde en dus het smelten van de ijskappen en het stijgen van de zeespiegel voorkomen. Ecologischer leven, elektrische wagens enz... Maar een muur zal er niet een van zijn.