Wat je moet weten over jodiumtabletten

Vanaf vandaag kan elke Belg in de apotheek jodiumpillen afhalen om zich te beschermen in het geval van een kernramp. Maar waarom moeten we die pillen eigenlijk nemen? En is het wel nuttig voor iedereen?

Waarom moeten we jodiumtabletten nemen bij een kernramp?
Jodiumpillen moeten het risico op kanker bij een nucleair ongeval verhinderen. Bij een kernramp komt radioactief jodium vrij dat via de lucht of via ons voedsel in het lichaam kan terechtkomen en vervolgens door onze schildklier, die (natuurlijk) jodium nodig heeft om goed te functioneren, wordt opgenomen. Om het risico op kanker te vermijden, moeten jodiumtabletten ingenomen worden zodat de schildklier verzadigd raakt met niet-radioactief jodium waardoor het radioactief jodium geen kans meer maakt. Het teveel aan jodium (niet-radioactief en radioactief) plas je uit.
Wie moet jodiumtabletten innemen?
Hoe jonger je bent, hoe kwetsbaarder je bent voor de gevolgen van radioactief jodium. In heel België krijgen families met kinderen en jongeren tot 18 jaar, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven het advies om een doosje jodiumtabletten af te halen. Volwassenen ouder dan 40 vragen best eerst raad aan hun huisarts over jodiumtabletten.

Waarom krijgen 40-plussers in Nederland geen jodiumtabletten?
Voor deze leeftijdscategorie is het innemen van jodiumtabletten minder aangewezen, omdat het risico op schildklierkanker verkleint naarmate je ouder wordt en bij personen ouder dan 40 de werking van de schildklier vaak ontregeld is, zeker in regio's die arm zijn aan jodium, zoals België. Het risico op ongewenste bijwerkingen als je jodiumtabletten neemt is dan hoger. Wanneer de werking van de schildklier erg ontregeld is, kunnen de nadelen van het nemen van jodiumtabletten (ongewenste bijwerkingen zoals hartproblemen groter zijn dan de voordelen (schildklierkanker vermijden). 40-plussers kunnen dus verkiezen om geen jodiumtabletten in te nemen, tenzij er een risico is op zeer hoge dosissen. Tenslotte kan het bij het vrijkomen van erg hoge concentraties radioactief jodium nog altijd interessanter zijn om die pillen toch te nemen
Hoeveel jodiumtabletten moet je innemen?
Afhankelijk van je leeftijd, moet je een andere dosis innemen. De bijsluiter geeft je meer informatie over hoe je die het best inneemt, en in welke gevallen het afgeraden is om jodium in te nemen. De aanbevolen dosis mag niet overschreden worden. Normaal zal je slechts één dosis moeten innemen. Jodiumtabletten hebben een beschermend effect met een duurtijd van minimaal 24 uur, Joe moet dan wel binnen blijven. Je kan de jodiumtabletten best eerst oplossen in een kleine hoeveelheid water en daarna toevoegen aan een grotere hoeveelheid drank.

Moeten we ons dan nergens zorgen meer over maken als we jodiumtabletten innemen?
Toch wel. Jodiumtabletten bieden geen bescherming tegen andere radioactieve stoffen die bij een nucleair ongeval vrijkomen. De beste voorzorgsmaatregel tegen die andere gevaren is schuilen. Schuilen is steeds de beste bescherming tegen radioactief jodium en andere stoffen, ongeacht je leeftijd.
Wat met de jodiumtabletten die je al in huis hebt?
Als je de jodiumtabletten correct bewaart (zie bijsluiter), blijft hun goede werking lange tijd behouden. Op de verpakking van de jodiumtabletten staat de productiedatum, niet de vervaldatum. Jodiumtabletten die in 2011 werden uitgedeeld, met als fabricatiedatum 2010 (lotnummers: 0L084A - 0L085A - 0L086A - 0L087A - 0L148A - 0L149A - 0L150A - 0L151A) blijven minstens tot eind 2020 bruikbaar. Ervaring en regelmatige analyses tonen aan dat jodiumtabletten tot 10 jaar houdbaar zijn als je ze op een correcte manier bewaart. Na deze vervaldatum analyseert het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid de stalen om te bepalen of ze nog doeltreffend zijn. Woon je binnen een zone van 20 km rond een nucleaire installatie (10 km voor IRE Fleurus) en beschik je al over jodiumtabletten met één van deze voorgenoemde lotnummers? Dan hoef je niet naar de apotheek te gaan om je doosje te ruilen of terug te geven. Je tabletten blijven bruikbaar.
Mogen jodiumtabletten preventief worden ingenomen?
Absoluut niet. De preventieve inname van jodiumtabletten valt manifest af te raden. Deze tabletten mogen slechts worden ingenomen na een aanbeveling van de bevoegde instanties.

Eigen mening: Iedereen weet wel dat je jodiumtabletten kan gaan halen en dat je deze moet innemen bij een nucleaire ramp maar waarom moet je dit doen, op welk moment moet je ze juist innemen en wat doen deze tabletten? Ik snap niet goed waarom mensen dit zouden innemen, als je de werking ervan niet kent. Dit soort artikels zou volgens mij vaker moeten verschijnen om de bevolking op de hoogte te brengen van deze zaken maar ook wij als leerkrachten hebben hierin een grote rol. Als leerkracht biologie vind ik het belangrijk dat wij deze zaken ook zeker tijdens de lessen meegeven aan de leerlingen. De leerlingen vragen zich vaak af waarom ze bepaalde stukken leerstof moeten kennen maar door deze leerstof te linken aan zaken die ze effectief kunnen meemaken wordt de leerstof concreter en interessanter voor hun. Dit is natuurlijk niet bij elk vak mogelijk maar biologie is hier zeker geschikt voor.