De migrant als Waal

Paul Goossens


Het opiniestuk van N-VA-voorzitter Bart De Wever dat deze week in De Morgen verscheen, zal hem lang achtervolgen. Niet wegens de aanmatigende toon waarmee hij de linkerzijde sommeert om sofort tussen open grenzen en de welvaartsstaat te kiezen, wel omdat de lezer een boeiende inkijk krijgt in de ongerijmdheden en de banaliteit van het weveriaanse intellectueel gesjacher. De tekst grossiert in zoveel halve en hele onwaarheden dat je alleen kunt concluderen dat naar waarheid zoeken de laatste zorg van de schrijver is. Dit is onversneden propaganda die de achterban van de leugen moet overtuigen dat de migrant, en bij uitbreiding de collaborerende linkerzijde, de grootste bedreiging voor zijn pensioen, ziekteverzekering en werkloosheidsuitkering vormt. De migrant als de opdringerige en bedreigende andere en de links-mens als zijn obscure medeplichtige.

De voorbije jaren was De Wever de enige Belgische politicus die erop hamerde dat in de sociale zekerheid de miljarden voor het rapen lagen. Bij herhaling wees hij erop dat hakken in de sociale uitgaven absoluut noodzakelijk was om de begroting uit de rode cijfers te halen. Tegelijkertijd betreurde hij dat de coalitiepartners hem niet volgden en steevast voor de oekazes van vakbonden en ziekenfondsen plooiden. Zo tilde hij er begin 2016 zwaar aan dat langdurig zieken door de sociale partners ontzien werden.

Omdat de feiten hem ongelijk gaven en er ook zonder een kaalslag in de sociale zekerheid uitzicht op een begroting in evenwicht is, wordt vandaag uit een heel andere vaatje getapt. Over saneren wordt niet meer gepraat, des te meer over de migrant. Hij is de tikkende tijdbom onder al het moois van de welvaartsstaat. Uitgerekend de man die tot voor kort de sociale zekerheid als een verspilziek feestje wegzette, dient zich nu aan als de ultieme waarborg dat de gulheid ervan zal blijven. Het is een even onwaarschijnlijke als ongeloofwaardige metamorfose en roept vragen ten gronde op over de consistentie van de N-VA.

In 1995, in de nasleep van het Agusta-schandaal, verbaasde Louis Tobback zichzelf en de opiniepeilers door de electorale meubelen voor de SP.A te redden. Zijn smoel en slogan ‘Uw sociale zekerheid’ redde de Vlaamse sociaaldemocratie van de knock-out. Toen werd het bewijs geleverd dat de Vlaming meer aan die zekerheid is gehecht dan aan nog een nieuwe staatshervorming of godbetert een separatistisch avontuur. Meer dan twintig jaar later is dat inzicht blijkbaar ook bij de top van de N-VA binnen gesijpeld en probeert ze een bij uitstek sociaaldemocratisch kiesthema te kapen.

Voor een neoliberale partij is dit een roekeloze onderneming. Alleen als de partij erin slaagt de Vlaamse kiezer in het apocalyptische visioen van De Wever te doen geloven, is er kans op slagen. De volgende maanden kan Vlaanderen bijgevolg een grootschalige propagandaslag rond het acute gevaar van open grenzen en massaal toestromende migranten verwachten. Allemaal lieden bovendien die hier in de comfortabele hangmat van onze sociale verworvenheden willen komen luieren. De migrant in de rol van de gekleurde Waal.

Dit is geen politieke fictie meer, dit is een hallucinatie en de rationele politiek ver voorbij. Toch kaart De Wever het aan als een plausibel scenario. Feiten en verzinsel worden door elkaar geklutst en de suggestie wordt gewekt dat er een duister complot wordt uitgevoerd. Met de hulp van de ‘migratie-industrie’ en een overdosis morele chantage worden de staatsgrenzen zo poreus gemaakt dat de natiestaat wordt uitgehold. Dit ruikt naar een samenzwering van akelige kosmopolieten en roept herinneringen op aan de extreemrechtse verhalen uit de vorige eeuw over een joodse wereldsamenzwering.

Niemand die het perverse mechanisme van dit soort propagandabedrog grondiger analyseerde dan Hannah Arendt, die in 1933 Duitsland ontvluchtte en zowat tien jaar als rechteloze vluchteling door Europa zwierf. Uitgerekend Arendt en haar The origins of totalitarianism voert De Wever in het slot van zijn column op om zijn punt te maken, namelijk het levensnoodzakelijk bestaan van de natiestaat en gesloten grenzen. ‘Het is het enig werkende mechanisme,’ zo brutaliseert De Wever het denken van Arendt, ‘dat de mensenrechten kan afdwingen.’

Zo ruw en oneerlijk kan politieke propaganda zijn. In tegenstelling tot wat De Wever beweert, houdt Arendt geen pleidooi voor een sterke natiestaat, ze klaagt die juist aan. ‘Ze stelt haar hoop,’ aldus de Nederlandse filosoof Hans Achterhuis, ‘op de integratie van de natiestaat in grotere politieke verbanden, waarin het nationale staatsburgerschap vanzelf minder gewicht zal krijgen.’

The origins rolde in 1951 van de persen. Op dat ogenblik bestond er nog geen Europese Unie en was het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) pas geredigeerd en nog niet operationeel. Vandaag is het dat wel, niet zelden tot ongenoegen van partijvoorzitters en regeringsleiders die het een vervelend carcan voor hun harde migratiepolitiek vinden. De geschriften van Arendt zitten er voor veel tussen dat de onwillige natiestaten zich nu aan fatsoensregels moeten houden en the right to have rights van migranten en illegalen moeten erkennen.


DM, 27-01-2018 (Paul Goossens)