Het klimaat als wapen


De emotionele toon van voor- en tegenstanders in het klimaatdebat strooit burgers zand in de ogen. Louise O. Fresco vraagt een zo objectief mogelijke beoordeling van alle maatregelen en keuzes.


Er is iets aan de hand met het klimaat. Of beter gezegd, met de perceptie van het klimaat. Of nog preciezer: door mensen geïnduceerde klimaatverandering. Aan ‘het klimaat’ worden enerzijds talloze problemen toegeschreven: hongersnoden in Afrika, de toename van teken, nare ziektes en invasieve soorten, en de aantasting van koralen. Anderzijds is het klimaat de toetssteen van politiek correct denken. Bijna alles is tegenwoordig ‘klimaat’ en wie dat ontkent, deugt niet. Daarin zit een freudiaans tintje van zelfkastijding.

Klimaat is de nieuwe abstracte duivel waaraan veel te wijten is, te beginnen bij de menselijke nietsontziende hebzucht, waar iedereen aan lijdt, maar de ander altijd net iets meer. Daarbij komt dat klimaatverandering complex is. Weinig mensen overzien alle factoren, inclusief schaarste aan andere grondstoffen, terugkoppelingsmechanismes en ruimte- en tijdsdimensies. Wie kan de vraag beantwoorden hoe een stof, die slechts 0,04 procent uitmaakt van de atmosfeer, zoveel effect kan hebben? Dat biedt volop mogelijkheden voor een vereenvoudigde privéversie van de oplossingen: elektrisch rijden is beter dan hybride, vliegen is minder erg dan vlees eten, fossiele brandstoffen zijn altijd en overal slecht, net als grote bedrijven en de meeste boeren. Lacunes in kennis worden gretig gevuld met makkelijke waardeoordelen die passen bij individuele keuzes.


Achterhoedegevecht

Die combinatie van demonisering en moralisering van het klimaat betekent dat we niet meer weloverwogen reageren op wat er op dat gebied gebeurt. Als je de (sociale) media moet geloven, is, bijvoorbeeld, de recente beslissing van president Trump om het beleid van zijn voorganger te herroepen dramatisch, omdat het past in de visie dat Trump ‘een ramp’ is, waardoor het onmogelijk wordt ‘de opwarming te stabiliseren op niet-gevaarlijk niveau’. Trump ‘verklaart oorlog aan de toekomst van de mens op aarde’ (dixit Rob Wijnberg). Wie iets verder kijkt, ziet vooral een achterhoedegevecht. Het klimaatverdrag is al in werking getreden.

De weg naar een klimaatneutrale (wat dat ook precies mag zijn) economie is lang en ingewikkeld, en waarschijnlijk vol verrassingen. De VS kan zich terugtrekken, maar er ligt al veel wetgeving zoals de Clean Air Act, die gezien de stemverhoudingen in het Congres niet door Trump veranderd kan worden. Een terugkeer naar kolen is ondenkbaar. Zelfs al doen de VS niet mee, India, China en Europa streven serieus naar een energietransitie, ook al zal China zijn kolen nog niet opgeven.

Bovendien zijn decentralisatie en regionalisering de nieuwe trend. De staat Californië en steden als New York en Rotterdam trekken hun eigen conclusies. Als ExxonMobil de Amerikaanse regering vraagt het akkoord van Parijs te honoreren, dan is het duidelijk dat het klimaatakkoord voordelen biedt. De meeste grote bedrijven hebben zich aan Parijs gecommitteerd, al is het maar vanwege de zekerheid van een internationaal aanvaarde CO2-emissieprijs en mogelijke stimuleringsmaatregelen.

De gevolgen van Trumps ‘dramatische’ beslissing relativeren, moet niet leiden tot zelfgenoegzaamheid. Goede bedoelingen zijn geen garantie op succes. Er is geen blauwdruk en geen perfecte oplossing. Iedere keuze is een afweging. Groene energie en energiebesparing hebben evengoed een prijs. Lokale start-ups hebben een grote schattigheidswaarde, maar veel van de alternatieve oplossingen kunnen (nog) niet opgeschaald worden. Er is behoefte aan een zo objectief mogelijke beoordeling van alle maatregelen en keuzes. In onderzoeksfondsen snijden, zoals Trump doet, is daarom onverstandig. Laten we het demoniserende denken vermijden, waarbij iedereen die vragen durft te stellen bij de kosten of richting van klimaattransitie, verdacht is en iedereen die ‘groen’ voorstaat, het morele gelijk aan zijn zijde heeft.


DS, 06-04-2017 (Louise O. Fresco)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB