Gratis giften worden vaker geweigerd, armoedestichtingen pleiten voor meer autonomie armen

Voedsel wordt geweigerd of weggegooid. De Mechelse Voedselbankverdeelpunt S.O.S. Hulpbetoon geeft er de brui aan, onder meer omdat een deel van hun bezoekers te kieskeurig is. "Ondankbaarheid is de zwartste van alle ondeugden."

De hongerigen spijzen. Het is een van de werken van barmhartigheid. Maar wat als die hongerigen niet tevreden zijn over de spijzen die ze krijgen? Als ze pakweg hun neus ophalen voor een zak rijst of een pak spaghetti? En het uit onmin achterlaten op de parking voor de Voedselbank.

In het Mechelse Voedselbankverdeelpunt S.O.S. Hulpbetoon zien ze het steeds vaker gebeuren. "Ik doe dit nu tien jaar, en de voorbije twee jaar zag ik steeds meer mensen die niet tevreden zijn met de gratis giften", zegt voorzitter Patrick Nolf. "Dat niet iedereen witloof lust, dat kan ik begrijpen. Daar proberen we ook rekening mee te houden. Maar dat mensen basisproducten weggooien zoals rijst of spaghetti, begrijp ik niet."

Dat het om een minderheid van de bezoekers gaat, beklemtoont Nolf. Maar dat het wel erg demotiverend is voor de vele vrijwilligers die zich belangeloos komen inzetten. "Het is zeker niet de enige reden waarom we ermee stoppen. Er zijn ook problemen met ons pand. Maar het zorgt er wel voor dat we niet meer de energie hebben om door te gaan."

De Mechelse Voedselbank is zeker niet het enige verdeelpunt dat kampt met kieskeurigheid. Bij de Belgische Federatie van Voedselbanken moeten ze toegeven dat ze het fenomeen kennen. Geregeld passeren er mensen die daarna de inhoud van hun doos doodleuk achterlaten langs de kant van de weg. Of die misnoegd zijn over de inhoud ervan. De dankbaarheid primeert, zo benadrukt de federatie, maar ontevredenheid steekt alsmaar nadrukkelijker de kop op.

Niet meer van deze tijd
"Iemand die omwille van schrijnende armoede moet overleven met voedselhulp vindt vaak niet meer de kracht om beleefd en vriendelijk te zijn", menen ze bij het Netwerk Tegen Armoede en de vzw Welzijnszorg. "Dat is niet uit ondankbaarheid, maar een gevolg van het leven waarin ze vast zitten. Voedselbanken zijn niet meer van deze tijd."

Veel eerder dan dozen vol gratis etenswaren uit te delen, zouden we mensen in armoede volgens deze organisaties meer autonomie en zelfbeschikking moeten geven. Laat hen een klein bedrag betalen voor het voedsel en laat ze zelf kiezen welke producten ze willen, klinkt het.

Volgens Welzijnszorg is daarbij een goede vorming en ondersteuning van de vrijwilligers essentieel. Dit om te vermijden dat het engagement van vrijwilligers afkalft, naarmate de dankbaarheid bij de begunstigden ontbreekt. Want: hoe belangeloos is vrijwilligerswerk, als je er iets voor terug verwacht?

"De meest fundamentele sociale norm is de wederkerigheid", legt Antoon Vandevelde uit, professor economie en filosofie (KU Leuven). "Als je iemand een geschenk geeft, dan verwacht je daar dankbaarheid voor terug. Zo niet, dan is dat een grove belediging. Niet voor niets schreef Adam Smith ooit: 'Ondankbaarheid is de zwartste van alle ondeugden.'"

Toch staat daar volgens Vandevelde iets tegenover. "Als je iets ontvangt, maar je bent niet in staat om terug te geven, dan beschouwen mensen dat als vernederend. Het gevolg is dat mensen niet dankbaar zijn, maar rancuneus."

Omkoping
Willen we dankbaarheid, dan moeten we mensen dus in staat stellen om zelf iets terug te doen. "Voor sociaal werkers is dat wellicht heel herkenbaar", zegt Vandevelde. "Hoe vaak begeleiden ze geen mensen die hen daarvoor iets willen cadeau doen. Maar dat mag dan niet, omdat het in zo'n ambtelijke context al snel aan omkoping doet denken."

Vraag is hoe je tot een sociaal systeem komt waarbij beide partijen tevreden zijn? Volgens de filosoof-econoom is dat enkel mogelijk in een 'fatsoenlijke maatschappij'. "Dat is een maatschappij waarin mensen in staat gesteld worden om terug te geven. Wat mensen ambiëren is niet 'ontvangen', maar 'op eigen benen kunnen staan'. Bedelaar zijn, dat is in alle samenlevingen het laagste van het laagste."

Maar ook geven is een kunst. "Het komt erop aan te geven zonder te vernederen", gaat hij verder. "In de christelijke traditie is dat sterk aanwezig. 'De linkerhand mag niet weten wat de rechterhand gegeven heeft.' Of ook: zegt de ene partij 'bedankt', dan antwoordt de andere met 'geen dank'."

Bron:
04-01-2017
http://www.demorgen.be/binnenland/h...ekers-baaeed4b/

Eigen mening:
Ik begrijp heel goed dat je niet alles lust. Iedereen kan wel iets bedenken wat hij of zij minder lekker vindt. Moet je het daarom ook weggooien? De mensen van de Voedselbank doen erg hun best om de mensen die het niet zo breed hebben te helpen. Hebben ze het ooit al gegeten? Hebben ze het eens een kans gegeven om het te proeven? Ik vind het niet meer dan normaal dat enkele producten een gewoonte worden en dat je meer afwisseling zou hebben, maar wees alsjeblief blij dat je iets krijgt om te eten. Gooi het toch niet zomaar weg. Er staan bakken aan de uitgang, doe daar dan alles in wat je niet wilt hebben. Of geef het aan iemand die het wel kan gebruiken. Het is jammer dat de mensen hier niet meer blij mee kunnen of willen zijn. Het idee om een soort supermarkt te worden, waarbij ze zelf kunnen kiezen wat ze willen, is een goed idee. Het zal minder demotiverend werken dan nu. Uiteraard moet er een limiet staan op de hoeveelheid van een product dat je mag nemen.