Kandidaat-opvolgers Annan melden zich alvast


Het diplomatieke spel om de opvolging van VN-chef Kofi Annan is begonnen. Gezocht: een Aziaat, of een goede manager, of beide.


Voor de opvolging van Kofi Annan speelt een internationale verkiezingscampagne, die zich voor een groot deel aan het zicht onttrekt. Hoewel Annans tweede ambtstermijn als secretaris-generaal van de Verenigde Naties pas op 31 december afloopt, is het diplomatieke spel om de invulling van de vacature al maanden aan de gang.

Vandaag heeft de Zuid-Koreaanse minister van Buitenlandse Zaken, Ban Ki-moon, zich kandidaat gesteld. Hij heeft veel concurrentie – van anderen die hun ambitie al hebben bekendgemaakt, maar ook van kandidaten die alleen nog ‘genoemd’ worden of zelfs helemaal in de coulissen verblijven.

Over de profielschets waaraan de kandidaten moeten voldoen, is de wereld het niet eens. Veel landen, waaronder China, vinden dat het een Aziaat moet zijn. Traditiegetrouw rouleert de functie onder de werelddelen en deze keer is Azië ‘aan de beurt’.

De Thaise vice-premier, de in Harvard opgeleide econoom Surakiart Sathirathai, is daarom een serieuze kandidaat, net als de Sri-Lankese vredesonderhandelaar Jayantha Dhanapala, voormalig onder-secretaris-generaal van de VN en ex-ambassadeur in de VS. De minister van Buitenlandse Zaken van Oost-Timor, Nobelprijswinnaar José Ramos Horta, is formeel geen kandidaat, maar heeft wel belangstelling getoond.

Belangrijker dan waar iemand vandaan komt, heeft de Amerikaanse VN-ambassadeur John Bolton gezegd, is of hij of zij de vereiste kwaliteiten heeft. Voor de Amerikanen staat voorop dat de VN een goede manager krijgen, die resultaten kan boeken bij het moeizame hervormingsproces van de organisatie. De nieuwe man of vrouw zou in staat moeten zijn de geloofwaardigheid van de VN te herstellen, na de schandalen van de afgelopen jaren als de olie-voor-voedselaffaire en de seksuele misdragingen van blauwhelmen.

Daarom zouden ook niet-Aziatische kandidaten in aanmerking komen, zoals de vroegere Poolse president Aleksander Kwasniewski en de Letse president Vaira Vike-Freiberga. Andere namen die circuleren zijn onder meer die van de Canadese Louise Arbour, voormalig aanklager bij het Joegoslavië-tribunaal en tegenwoordig Hoge Commissaris voor de Mensenrechten, parlementsvooorzitter Jan Eliasson uit Zweden, Jordabië’s VN-ambassadeur prins Zeid al-Hussein en Kemal Dervis, het Turkse hoofd van de VN-ontwikkelingsorganisatie UNDP.

In de Amerikaanse media duikt soms ook de naam van oud-president Clinton op. Het lijkt onwaarschijnlijk dat de rest van de wereld deze positie aan een Amerikaan toevertrouwt (de VN-chef kwam tot nu toe meestal uit in de Koude Oorlog Niet-gebonden landen als Peru, Egypte en Ghana). Het lijkt even onwaarschijnlijk dat de Republikeinse regering-Bush de Democratische oud-president naar voren zou schuiven.

De ‘hoogste ambtelijke functionaris’ van de VN, zoals de functie-omschrijving luidt, wordt benoemd door de Algemene Vergadering op voordracht van de Veiligheidsraad. In de praktijk zijn het de vijf permanente leden van de raad (de VS, Rusland, China, Groot-Brittannië en Frankrijk, ook wel de P5 genoemd) die de informele selectieprocedure leiden. Zij kunnen elk hun veto over een kandidaat uitspreken.

De komende maanden zullen de formele en informele kandidaten de hoofdsteden van de P5-landen bezoeken om hun kansen te vergroten. Bolton probeert zijn collega’s zo ver te krijgen om in september, als de Algemene Vergadering in New York bijeenkomt, overeenstemming te hebben bereikt.



NRC, 14 februari 2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB