Een volledig verlamde 28-jarige Amerikaan heeft weer een beetje gevoel - in zijn robothand. Raak de machinevingers aan, en voor de patiënt voelt het of zijn eigen vingers worden betast.

Het hoogstandje volgt op een hersenoperatie waarbij men het 'tastcentrum' van de verlamde man hackte en aansloot op de robothand, schrijven de onderzoekers in vakblad Science Translational Medicine. Na maanden intensief oefenen had de patiënt weer wat van zijn gevoel terug: niet in zijn echte hand, maar in de robothand.

Protheses

De hoop is dat de techniek ooit leidt tot Star Wars-achtige protheses, die net als een echte hand worden bestuurd vanuit het brein. Eerder lukte het al om verlamde patiënten een robotarm te laten aansturen met hersensignalen. "Maar je wilt ook dat ze een ei kunnen pakken zonder het te breken", zegt de Utrechtse hoogleraar cognitieve neurowetenschap Nick Ramsey, niet betrokken bij het experiment. "Daarvoor is gevoel in de vingers nodig. En dit onderzoek maakt daarmee een fantastisch begin."

Toepasbaar buiten het lab is de techniek nog niet, benadrukken ook Rob Gaunt en collega's van de Universiteit van Pittsburgh, die het onderzoek vandaag op een conferentie aan onder meer president Obama presenteerden. Behalve een hersenoperatie is er een half laboratorium vol apparatuur voor nodig. Niettemin is de nieuwe proef sensationeel, vindt Ramsey. "Ze lopen ver op de troepen vooruit. Ze laten hier een principe zien waarvan we de gevolgen over tien, vijftien jaar gaan merken."

Gaunt prikte twee minuscule matjes met in totaal 120 micro-elektrodes in het hersengebied dat gaat over het handgevoel, iets links onder de kruin. Daarna prikkelde hij de elektrodes een voor een: de patiënt moest zeggen welk gevoel dat gaf. Toen de onderzoekers een beeld hadden welk stroomstootje welk gevoel opleverde, sloten ze de elektrodes aan op de corresponderende vingers van een robothand. In filmpjes is te zien hoe Gaunt de robotvingers aanraakt, waarna de geblinddoekte patiënt foutloos opzegt welke: wijsvinger, ringvinger, ringvinger, pink, middelvinger.

Perfect is het allemaal nog niet, benadrukt Gaunt zelf. Zo ervaart de patiënt alleen druk en warmte, heeft hij geen gevoel in de duim, en voelt hij de vingertoppen niet: de robotvingers aanraken voelt voor hem aan alsof iemand onderaan zijn vingers in de handpalm duwt. Daar staat tegenover dat de aanraking "redelijk natuurlijk" aanvoelt, en dat hij meer voelt naar mate de stroomstootjes harder worden. "Dit is ruim boven verwachting", zegt Ramsey. "Ik ben erg onder de indruk."

Oorlogen

Amerikaanse laboratoria lopen voorop in neuro-bionische experimenten, niet in de laatste plaats omdat er na de oorlogen in Irak en Afghanistan veel verlamde en geamputeerde veteranen terugkeerden. Wind mee kreeg het onderzoek ook door het lobbywerk van aansprekende voorvechters zoals Segway-uitvinder Dean Kamen.

Bij verwante experimenten lukt het al om blinde patiënten een klein beetje te laten "zien" door hersengebieden te prikkelen met het signaal van een camera. Ook lukte het om mensen die een arm missen enig gevoel van ruwheid te geven, door hun afgebroken zenuwuiteindes te prikkelen. Maar handgevoel direct in een mensenbrein afleveren, dat lukte nog niet eerder.

Grootste obstakel is het aansluiten van de elektronica op de juiste hersengebieden. De tastzin ontstaat immers door een ingewikkeld samenspel van talloze hersencellen en verbindingen, en die liggen eenvoudigweg te ver verspreid. Ramsey acht volledig natuurgetrouwe tastzin in een robot binnen afzienbare tijd daarom "absoluut uitgesloten". Wél kan het gevoel gaandeweg verbeteren, als het brein ermee leert werken.

Bron: de morgen
Auteur: Maarten Keulemans
Link: De Morgen
Datum: 13/10/2016

Eigen mening: Het feit dat de wetenschap al zo ver staat dat men protheses kan laten bewegen vond ik al geweldig. Nu is men al zo ver gekomen dat zelfs gevoel in een prothese mogelijk is, hiervan wordt ik gewoon sprakeloos. Jammer genoeg zijn er veel mensen met protheses om verschillende redenen. Zoals in het artikel als voorbeeld gegeven wordt zijn er mensen die terugkomen uit oorlogsgebied en dan een prothese nodig hebben. Dit is heel jammer want deze mensen weten wat ze vanaf nu gaan missen. Met deze technologie kunnen zij terugkrijgen wat ze verloren. Maar ook mensen die zonder bv handen worden geboren hebben hier baat bij. Zij kunnen eindelijk ook voelen wat 'alle' andere mensen kunnen voelen.
De wetenschappers blijven eerlijk door te zeggen dat dit nog maar het begin is en dat het zeer moeilijk is om gevoel in een prothese te verkrijgen. Maar zoals alles in de wetenschap is er een begin nodig om op verder te kunnen bouwen en dat begin is nu gemaakt.
Deze 'uitvinding' gaat veel mensen gelukkig maken en een volledig gevoel geven.