Wat met Darfur (Soedan)?


In het noordwesten van Sudan bedreigen Arabische milities honderdduizenden mensen. Is daar een genocide aan de gang?


Terwijl de regering van president Omar al-Bashir er eindelijk in slaagde een einde te maken aan de meer dan 20 jaar durende burgeroorlog in Sudan, haalde een nieuw conflict het nieuws. De Arabische herdersvolkeren waren begonnen de toch al schrale gronden van hun Afrikaanse landgenoten in te nemen. De boeren in de regio Darfur kwamen in opstand en de regering stuurde Arabische milities, de zogenaamde Janjaweed, op hen af. Zij konden ongehinderd plunderen, branden, roven en verkrachten. De zwarte dorpelingen uit Darfur sloegen op de vlucht. Humanitaire organisaties luidden de alarmbel. Te meer daar de regering in Khartoem niets deed om de milities onder controle te houden. Ze verhinderde zelfs dat de nodige hulp ter plaatse kon komen.

De noodkreten van de organisaties en de beelden uit Darfur wierpen uiteindelijk vruchten af. VN-secretaris-generaal Kofi Annan reisde af naar Sudan en slaagde erin een afspraak te maken voor onderhandelingen, op 15 juli in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba. De vertegenwoordigers van Darfur willen daar echter niet aan deelnemen voor de Sudanese regering de Arabische milities ontwapent.

Ook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell reisde naar Sudan. Amerika wil dat Khartoem een einde maakt aan 'de ramp en de catastrofe in Darfur'. Ging het hier niet om een genocide, de stelselmatige en opzettelijke uitroeiing van een etnische groep? 'We kunnen het juiste woord later bepalen', antwoordde Powell.

En hij heeft gelijk. Als het in Darfur om volkerenmoord gaat, zijn de lidstaten van de Verenigde Naties volgens het Genocideverdrag van 1948 verplicht in te grijpen en VN-soldaten ter plaatse te sturen. Dat zou de relaties tussen de VS en Sudan echter verzuren. Ooit was Sudan immers een veilige schuilplaats voor Osama Bin Laden, maar de laatste maanden werden Khartoem en Washington vrienden. Die prille vriendschap op het spel zetten, staat gelijk aan een opgave van de hoop op de bezetting van een strategisch bruggenhoofd in de Hoorn van Afrika.

Annan en Powell slaagden erin Khartoem te laten instemmen met een aantal maatregelen: de Organisatie van Afrikaanse Eenheid stuurt bijkomende militaire waarnemers naar Darfur, al-Bashir beloofde om alle humanitaire hulp doorgang te verlenen en de Janjaweed te controleren. Maar de humanitaire organisaties zijn sceptisch: Khartoem heeft al zoveel beloofd, maar wil of kan niets veranderen aan de toestand in Darfur.

Het is onmogelijk die toestand onder woorden te brengen: etnische zuivering, gedwongen deportatie van een bevolkingsgroep, genocide. Nu een half miljoen mensen rechtstreeks met de hongerdood worden bedreigd, wordt het tijd het juiste woord te kiezen.

M.V., Knack 07-07-2004

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Nieuwe gruwelen in Darfour


KHARTOUM (reuters, ap) - Sudanese milities hebben volgens waarnemers van de Afrikaanse Unie (AU) burgers levend verbrand in Darfour. Om een einde te maken aan de gruweldaden, hebben de VS gisteren een nieuwe resolutie ingediend in de VN-Veiligheidsraad. Vandaag of vrijdag zou gestemd worden.


MANNEN op paarden zijn een dorp binnengereden, hebben de markt geplunderd en hebben mensen - die ze eerst vastgeketend hadden - levend verbrand'', zei een woordvoerder van de AU. Hij denkt dat het Janjaweed zijn, de door de regering gesteunde Arabische milities die beschuldigd worden van etnische zuivering van niet-Arabieren.

Zo'n felle kritiek van Afrikaanse landen op de pro-regeringsmilities is schaars en verhoogt de kans op slagen van een VN-resolutie over Sudan.

Khartoem heeft op 3 juli aan de secretaris-generaal van de VN, Kofi Annan, beloofd de milities te ontwapenen, maar dat is tot nog toe niet gebeurd. Daarom heeft Colin Powell, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, gisteren een nieuwe ontwerp-resolutie ingediend die deze week in de Veiligheidsraad wordt besproken. De resolutie dreigt met sancties tegen Sudan als de Janjaweed niet binnen de 30 dagen ontwapend zijn en gerechtelijk vervolgd worden.

Een wapenembargo zou opgelegd worden aan alle individuen, groepen en regeringen die de Janjaweed of andere rebellenbewegingen steunen. Kofi Annan zou volgens de resolutie maandelijks rapporteren over de situatie in Darfour. Als Khartoum de afspraken niet nakomt, kan Annan verdere acties tegen Sudan overwegen, zoals het opleggen van sancties.

Pakistan, Algerije en China - dat vetorecht heeft in de Veiligheidsraad - zijn niet gelukkig met de verwoording van de resolutie. Ze willen de Sudanese regering meer tijd geven alvorens te dreigen met sancties. Het woord ,,sancties'' vervangen door ,,verdere maatregelen'' zou volgens experts weinig veranderen aan de inhoud van de resolutie, maar wel voldoende zijn om tegenstanders te overtuigen.

De Britse regering is bereid om 5.000 soldaten naar Darfour te sturen om de veiligheid in de regio te garanderen. Maar de Sudanese regering beschouwt een internationale troepenmacht als een bedreiging van haar soevereiniteit. ,,We willen niet dat het tot een confrontatie komt, maar als we aangevallen worden, zullen we niet stil zitten. We zullen terugslaan'', zei de Sudanese minister van Buitenlandse Zaken, Mustafa Osman Ismail.

Zo ver komt het nog niet. Volgens Colin Powell is het te vroeg om over te gaan tot een militaire interventie. ,,We kunnen een soeverein land niet binnenvallen zonder VN-resolutie. De Sudanese regering is trouwens nog steeds in staat het geweld in te dijken'', zei Powell.

Vandaag komen de Afrikaanse leiders bijeen op een speciale AU-top in Ghana om naar een ,,Afrikaanse oplossing'' van het probleem te zoeken.

Tot nu heeft alleen het Amerikaanse Congres de crisis een ,,genocide'' genoemd. Het geweld kostte al minstens 30.000 - volgens sommige bronnen 50.000 - mensen het leven. Meer dan één miljoen mensen zijn op de vlucht en twee miljoen mensen hebben dringend nood aan humanitaire hulp.


29/07/2004

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Waarom het drama in Darfour (g)een genocide is


Een semantische discussie, terwijl in Sudan mensen sterven...
Wat gebeurt er in Darfour? Begin 2003 namen Afrikaanse rebellen van het Sudanese Bevrijdingsleger (SLA) en de Beweging voor Rechtvaardigheid en Gelijkheid (JEM) de wapens op tegen de regering in Khartoum. Het Sudanese regeringsleger slaat sindsdien hard terug met de tactiek van de verschroeide aarde: hele dorpen worden vernietigd, waterputten vergiftigd, er wordt verkracht, gemoord, geplunderd. Het vuile werk wordt opgeknapt door de Janjaweed, Arabische milities die door het regime bewapend en logistiek gesteund worden.


Zeker 70.000 mensen zijn om het leven gekomen; 1,8 miljoen mensen leven gegijzeld in vluchtelingenkampen. Er is een staakt-het-vuren dat alleen op papier bestaat; vredesgesprekken hebben niets opgeleverd. Is het genocide?

De Verenigde Staten zeggen van wel. Het Congres en president George W. Bush hebben Darfour een volkenmoord genoemd. De meeste slachtoffers van de Janjaweed komen uit Afrikaanse stammen.

Volgens de Conventie van de Verenigde Naties luidt de definitie van genocide als volgt: ,,daden die gepleegd worden met de bedoeling om een deel of een hele nationale, etnische, raciale of religieuze groep te vernietigen.'' Dat in Darfour alleen bepaalde groepen worden geviseerd, is duidelijk. Het pijnpunt is ,,de bedoeling''. Om juridisch van genocide te spreken, moeten de daders de uitroeiing van die groep tot doel hebben gesteld.

De grote mensenrechtenorganisaties als Amnesty International en Human Rights Watch noemen het drama in Darfour ,,een massale schending van de mensenrechten''. Maar ze betwijfelen of er voldoende bewijzen zijn om van een ,,intentie'' te spreken bij het regime in Khartoum.

In september stelde Kofi Anan, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, een commissie aan onder leiding van de Italiaan Antonio Cassese. Die commissie moet uitmaken of het om volkenmoord gaat. Zijn rapport zou vandaag worden bekendgemaakt.

Wat betekent het gebruik van het G-woord?

Landen die de genocide-conventie ondertekend hebben, hebben met hun handtekening beloofd dat ze ingrijpen en bestraffen als er een genocide is. ,,Maar het lijkt alsof zeggen dat het om genocide gaat een surrogaat is geworden voor echt ingrijpen'', zegt Human Rights Watch. ,,Wat maakt het uit of het genocide heet of niet, als niemand bereid is om tussenbeide te komen?''

Bovendien, zegt HRW, moeten de Verenigde Naties ook optreden bij oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Zowat iedereen is het erover eens dat Khartoum zich via de Janjaweed hieraan schuldig heeft gemaakt in Darfour.

Wat moet er nu gebeuren?

Volgens waarnemers is Khartoum gevoelig voor zware druk van de internationale gemeenschap. Maar die moet er dan ook zijn. De VN hebben gevraagd dat de Sudanese regering het geweld stopt, de Janjaweed ontwapent en de verantwoordelijken voor de schendingen straft. Maar slappe resoluties - in die van november is geen expliciete melding meer van sancties - zijn niet van aard om Khartoum te overtuigen.

De Verenigde Staten namen vorig jaar het voortouw in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties voor een harde opstelling tegen Sudan. Een interventie tegen het derde moslimland in drie jaar behoort evenwel niet tot de mogelijkheden. De Europese Unie zit op dezelfde lijn. Steun voor een meer uitgebreide troepenmacht van de Afrikaanse Unie, die nu met 1.400 ter plaatse is, is wel een optie.

Algerije, het enige moslimland in de Veiligheidsraad, wil niet weten van een hardere aanpak. Dat geldt ook voor China en Rusland: China heeft oliebelangen in het land, Rusland leverde wapens.

De Verenigde Staten bereiden een nieuwe resolutie voor. Daarin zouden ze onder meer pleiten voor een wapenembargo, het bevriezen van tegoeden van en een reisverbod voor daders van de misdaden in Darfour. Ze willen ook de daders bestraffen. Op Khartoum wordt daarvoor niet meer gerekend.

Het was ook de vraag vorige week van Human Rights Watch: als andere landen niet willen ingrijpen, is de enige manier om het drama van Darfour te stoppen de daders voor een internationale rechter te brengen.

De Verenigde Staten willen die berechting via een speciaal opgericht internationaal tribunaal. De Europese Unie zegt dat het instrument bij uitstek al bestaat: het Internationaal Strafhof dat voor dergelijke misdaden is opgericht en waaraan zij mee betalen. De Verenigde Staten weigeren het Strafhof te erkennen.

Bronnen bij de VN menen dat het rapport-Cassese vandaag zal zeggen dat het niet om genocide gaat, maar dat het details zal geven over oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid met een lijst van daders die vervolgd moeten worden. Door het Strafhof. En dan kan een nieuw debat beginnen over wat de wereld moet doen, terwijl in Darfour mensen sterven.

Isa van Dorsselaer is redactrice buitenland. Elke dag beantwoordt de redactie een actuele vraag.

www.standaard.be/breedhoek

www.icg.org

www.hrw.org

www.amnesty.org


31/01/2005 Isa Van Dorsselaer

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Dit is een grap. Dus als ik het goed begrijp hebben de VN een bepaalde commissie 4 maanden de tijd, het geld en de middelen gegeven om simpelweg te bepalen of het drama in Darfur past in de definitie van het woord 'genocide' terwijl er ondertussen enkele duizenden mensen worden afgeslacht of verkracht. Bureaucratie op z'n best?

Ik zou wel eens willen weten hoe de gemiddelde Sudanees zou gereageerd hebben indien men hem gezegd zou hebben dat hij over welgeteld 4 maanden het antwoord zou weten op de vraag of ingrijpen indien hij zou worden vermoord terecht is of niet. Een leuk vooruitzicht...



Gelukkig zijn er nog landen zoals China die hun principes (bijv. no-war-for-oil) nooit zullen verraden.

Ach, het wordt hoe langer hoe meer duidelijk dat de V.N. Veiligheidsraad een etterbuil is, gewikkeld in een dikke laag bureaucratie. Hoogtijd dus dat die etterbuil na onder meer de fiasco Darfur, het oil-for-food schandaal en al die andere tientallen gevallen waarbij de SC eigenlijk wel zou moeten ingrijpen maar het niet kan of wil, openbarst.

__________________
'I have never let my schooling interfere with my education.'
-- Mark Twain