Ze pakken onze jobs af


De titel van het artikel over het systeem van detachering schoot veel lezers in het verkeerde keelgat, en dat kan Tom Naegels goed begrijpen. Al heeft hij ook andere bedenkingen.


Opvallend veel lezers, ikzelf inbegrepen, waren erg geschrokken van de grote titel op de voorpagina van afgelopen donderdag: ‘Buitenlanders pikken 33.000 bouwjobs in’ (DS 27 augustus) . Die deed denken aan een xenofobe slogan. ‘Dit is een zwaar politiek beladen titel voor een artikel met puur feitelijke berichtgeving’, schreef een lezer. ‘Een bijna politiek statement dat zo overgenomen zou kunnen zijn van Vlaams Blok’, vond een andere. Verschillende lezers wezen op de vluchtelingencrisis en de nu al opflakkerende xenofobie. ‘Als Jan De Nul een aanbesteding binnenhaalt in het buitenland gebruikt men niet “inpikken” maar “winnen” ’, zo meende nog een andere. ‘De Belgen winnen. Buitenlanders stelen.’

De krant had duidelijk zelf ook door dat de woordkeuze ongepast was, want diezelfde ochtend nog werd de titel online aangepast in, eerst, ‘33,000 jobs verloren aan buitenlandse arbeiders’, en iets later, ‘33.000 bouwjobs worden ingevuld door buitenlanders’. Samen vormden die drie titels mooi lesmateriaal over hoe je dezelfde inhoud op andere manieren kan verpakken. Leuk voor de opleidingen Journalistiek.

‘De woordkeuze was niet helemaal politiek correct’, zegt Johan Rasking, de redacteur economie die het stuk schreef. ‘Maar het “inpikken” leeft sterk in de bouwsector zelf.’ Rasking zegt dat het niet de bedoeling was om buitenlanders te viseren: ‘Er werken duizenden buitenlanders in loondienst voor Belgische bouwbedrijven, tegen dezelfde voorwaarden als de Belgen. Het probleem is dat arbeiders uit Polen en Roemenië hier veel goedkoper hun diensten kunnen aanbieden, omdat het Europese systeem van detachering grote verschillen in fiscale en sociale lasten toelaat, en omdat er een gebrek aan controle is op de betaling van die lasten in de landen van herkomst. Daardoor ontstaat een deloyaal prijsverschil dat de Belgische bouwvakkers uit de markt duwt. Dat hebben we willen neerzetten.’


Op de agenda

Dat laatste was me wel duidelijk, en de krant is er ook in geslaagd om het op de agenda te zetten. Na de voorpagina van donderdag volgde vrijdag een stuk dat enkele bijkomende vragen uitdiepte (en tussen de regels het verwijt van racisme tegensprak: ‘Gebrek aan gelijke spelregels’, DS 28 augustus ), een opiniestuk van bevoegd eurocommissaris Marianne Thyssen op zaterdag (‘Arbeiders zonder grenzen’, DS 29 augustus ) en een opiniestuk van de ACV Bouw (‘De bouwwerf en de postbus’, DS 1 september ). Leuk voor de Confederatie Bouw, die al een hele poos de kwestie aanhangig probeert te maken: ik vind in het archief van de krant (veel kortere) artikels uit november 2014, februari 2015 en juni 2015, waarin ongeveer hetzelfde verhaal wordt gedaan, met dezelfde cijfers. Als ik cynisch was, dan zou ik zeggen dat een schokeffect kan helpen om iets onder de aandacht te brengen. (Maar ik ben niet cynisch: die titel, die ik dan nog zonder enige context als push message op mijn telefoon ontving, zonder context, kon niet.)

Dat zeg ik niet alleen vanwege de onaangename associaties. Ook inhoudelijk vond ik hem op zijn minst kort door de bocht. De inleiding, die de titel donderdag moest aanvullen, luidde: ‘De Belgische bouwbedrijven hebben vorig jaar 33.000 jobs verloren aan goedkopere bouwvakkers uit het buitenland, vooral Oost-Europa.’ De volgende dag werd dat herhaald: ‘Die detachering kostte de bouwsector vorig jaar 33.000 voltijdse jobs, berekende de Confederatie Bouw.’

Maar er zijn helemaal geen 33.000 jobs verloren. Over een periode van vier jaar, tussen 2011 en 2015 (en dus niet ‘vorig jaar’), zijn er iets meer dan 17.000 Belgische bouwjobs verloren gegaan. Tegelijk kun je vaststellen dat het contingent gedetacheerde arbeiders ondertussen gegroeid is tot het, in een berekening van de Confederatie, 33.000 voltijdse jobs vertegenwoordigt. Die twee cijfers – 17.000 verloren Belgische jobs, 33.000 gewonnen gedetacheerde – staan naast elkaar, hebben wellicht met elkaar te maken, maar de enige manier waarop je er een oorzakelijke één-op-éénrelatie van kan maken is als je ervan uitgaat dat de Belgische bouwsector in andere omstandigheden 16.000 mensen éxtra zou hebben aangeworven, en dat voor iedere buitenlander er even makkelijk een Belg zou zijn gevonden. En dat er geen enkele andere reden zou kunnen zijn, waarom een Belgische arbeider ontslagen wordt of er de brui aan geeft.

Dat is problematisch. Zelfs de Confederatie Bouw stuurde gisteren een persbericht uit waarin ze herhaalde dat er ‘slechts’ 17.300 banen verloren gingen in de bouw, en ze zette daar uitdrukkelijk bij: ‘En dus geen 33.000 zoals verkeerdelijk gemeld in sommige media.’ Ze sprak tegelijk over ‘de voornaamste reden van het verlies aan bouwjobs’. Het concurrentiële voordeel, of de deloyale concurrentie, van bouwvakkers uit de nieuwste EU-lidstaten is zonder twijfel een belangrijke factor in de problemen van de Belgische bouwsector – maar het plaatje is complexer dan dat, en De Standaard heeft zijn lezers geen dienst bewezen door nog harder uit te halen dan de belangengroep die de informatie bezorgde. (onderlijning: n.v.d.r.)


BlogDS, 01-09-2015 (Tom Naegels)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB