Zes innovaties waar niemand op zat te wachten


Vanaf vandaag is het zo ver: de IBAN vervangt het oude bankrekeningnummer. Om dat te 'vieren' presenteert Trouw een lijst van zes innovaties die meer problemen hebben opgeroepen dan opgelost.


Meestal verdwijnen dat soort innovaties ook weer snel op een zijspoor van de technologische evolutie. Maar soms hapert die evolutie, dringen ze door tot in het dagelijks leven, en maken ons dat nog jarenlang zuur.


1. Iban de Verschrikkelijke

Ja, die ene keer per jaar dat je een internationale overboeking moest doen, moest je even nazoeken hoe dat precies in zijn werk ging. Daarom is Iban in het leven geroepen: om het internationale betalingsverkeer te stroomlijnen.

Het gevolg is daarvan is dat die ene internationale betaling straks wel soepel verloopt, en dat de honderden gewone betalingen per jaar voor heel veel hoofdbrekens gaan zorgen. Want maar weinig mensen zullen een code met 18 cijfers en letters uit hun hoofd kunnen leren.

Intussen is bij de schrijver van dit artikel het eerste boze dwangbevel al in de bus gevallen: het waterbedrijf dreigt met een deurwaarder als ik niet onverwijld mijn achterstallige betalingen voldoe. Die tot nu toe altijd keurig automatisch werden afgeschreven. Het zijn dus niet alleen particulieren die moeite hebben met die nieuwe, lange nummers. Bovendien was het voor de banken ongetwijfeld een eitje geweest om iets te ontwerpen dat het gewone rekeningnummer voor intern gebruik automatisch omzet in een Iban.

Rest de vraag: wie wilde dit eigenlijk, en waarom?


2. De blower

Nee, natuurlijk heb je geen zin om al die blaadjes op je gazon op te harken. En ja, natuurlijk zijn er dan uitvinders die al hun inventiviteit in dienst stellen van het verlichten van de last van de tuinierende medemens.

Maar er is iets fundamenteel mis met de oplossing die ze bedacht hebben, en die op onverklaarbare wijze ook nog is aangeslagen. Want je kunt blaadjes nog zo hard in de rondte blazen, uiteindelijk dwarrelen ze dan ook weer ergens neer. Waar je ze alsnog op zal moeten harken.

Terwijl het toch zo voor de hand ligt: niet blazen, maar zuigen. En dan een zak eraan hangen om de blaadjes op te vangen. Misschien dat de mensen die met blowers in de weer zijn er daarom altijd een klein beetje onnozel uitzien.


3. Digitale televisie

De ouderen onder ons zullen het zich nog herinneren: vroeger zette je de televisie aan, met één druk op de knop, en dan was er gelijk beeld.

Dat was voor de introductie van digitale televisie, waardoor er ineens allerlei extra kastjes op het televisiemeubel verschenen, en als gevolg daarvan ook allerlei extra afstandsbedieningen op de salontafel. Sindsdien is het ontlokken van werkend beeld aan de constellatie van apparaten een heksentoer geworden.

Natuurlijk, je ontwikkelt er een zekere routine in. Maar als je dan eens op andermans huis past, dringt de absurditeit van de situatie weer goed tot je door: vaak ligt er dan een handleiding van twee A4tjes om uit te leggen hoe je de tv aankrijgt. En als je dan onverhoopt toch knopje a op afstandsbediening x per ongeluk ná knopje b op afstandsbediening y in hebt gedrukt, vergeet het dan verder maar.


4. De OV-Chipkaart

Toegegeven, dit is een twijfelgeval. Als je een minuut voordat je trein vertrekt een station binnen komt stormen, is het namelijk best handig dat je alleen even met je kaart naar een poortje hoeft te wapperen, en vervolgens in de trein kunt springen.

Maar voor dat kleine gemak moet je een hoop offers brengen. Je kunt niet meer samen met iemand anders op een strippenkaart reizen. Als je vergeet uit te checken, moet je een ingewikkelde terugvorderingsprocedure ondernemen waarvan de meeste mensen denken: laat maar. Al snel na de invoering bleek ook dat de vervoersbedrijven het bij de opslag van reizigersgegevens niet al te nauw namen met de privacywetgeving. En inmiddels is de NS begonnen met het afsluiten van de tunnels onder stations, vaak openbare looproutes, voor mensen die geen OV-Chipkaart bij zich hebben.

Dit alles terwijl er helemaal geen probleem lag dat opgelost hoefde te worden: je kocht een kaartje, stapte op de trein, en dat functioneerde prima.


5. Iedere update van Apple

Dat grijze bakbeest met een draaischijf van de PTT had zo zijn beperkingen, maar je kon ermee bellen, en dat kon je jarenlang blijven doen.

Met een iPhone kan je veel meer. Tot er een nieuw model wordt geïntroduceerd, met bijpassend nieuw besturingssysteem, dat ook automatisch op alle oude modellen wordt geïnstalleerd. Na twee updates is hij niet meer vooruit te branden.

Je blijft nog een half jaartje foeterend aanklooien met je oude model, maar uiteindelijk breekt je weerstand. Een mens is ook maar een mens. Op een gegeven moment krijg je een aantrekkelijke aanbieding van het telefoonbedrijf onder ogen voor een nieuw abonnement, en dan doe je precies wat Apple wil dat je doet: je koopt een nieuwe telefoon.


6. Clippy

We eindigen deze opsomming met een hoopvol voorbeeld. Bij Microsoft dachten ze zo omstreeks 1997: veel mensen vinden het best lastig, computers. En die hebben wij de hele tijd aan de telefoon hangen bij de klantenservice. Dus we bedenken iets om ze te helpen. Tot zover niets aan de hand.

Alleen bracht de vorm waarin ze die hulp goten een hele generatie computergebruikers meermalen per dag tot schuimbekkende razernij. Je kon geen twee letters typen in Word, of je werd ruw onderbroken in je schrijfarbeid door een infantiel grijnzende paperclip die je ongevraagd advies gaf over van alles en nog wat, op een manier die zelfs nog niet gepast zou zijn geweest om een vijfjarige met een ernstige leerachterstand toe te spreken.

Maar het is dus een hoopvol voorbeeld, want na een paar jaar besloot Microsoft dat de oplossing in dit geval erger was dan de kwaal, en werd Clippy bijgezet op de mestvaalt van de technologische achteruitgang. Sindsdien mag je weer zelf bedenken of en wanneer je hulp inschakelt.


Blog Trouw, 01-08-2014 (Seije Slager)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB