dm column Jan Callebaut is communicatieadviseur en marktonderzoeker. Hij kijkt tweewekelijks naar mens, samenleving, media en politiek.

Er gebeurt heel wat in medialand. Sanoma, de moeder van Story, Flair en Libelle, staat sinds vorige week in de uitverkoop. Humo verliest in korte tijd zowat 100.000 exemplaren. De fusie van De Standaard, Het Nieuwsblad, Het Belang van Limburg en De Gazet van Antwerpen komt er. Met meer dan 200 ontslagen in het nieuwe Mediahuis tot gevolg. Niet toevallig zijn dit allemaal depressieve verhalen uit de drukkerswereld.

De economische crisis is slechts deels de oorzaak van zo veel onheilsberichten. Het totale volume reclamegeld dat bedrijven besteden vermindert niet. Wel het deel van dit reclamegeld dat naar kranten en weekbladen gaat. De reclame-die-er-vandaag-niet-meer-is, heeft ook geen drager nodig. Het excuus om een blad rond de reclame te maken vervalt. Op de eerste plaats is dit het gevolg van de technologische evolutie. De drukpers vormt niet langer het hart van 'de pers'. Dit woord is een anachronisme geworden. "Stop de persen" moeten we stilaan letterlijk nemen. Drukkerijen worden de steenkoolmijnen van deze eeuw.

Sociaal zal dit heftige consequenties hebben waar nog veel inkt (!) zal over vloeien. Maar ook de mijnen gingen dicht. Nieuw ondernemerschap zal moeten opstaan in het volle besef dat schrijven en drukken twee totaal verschillende producten zijn.

De harde waarheid is dat het lezen van kranten en weekbladen nog iets meer dan 10 procent vertegenwoordigt van de tijdsbesteding aan media. In harde taal betekent dit dat er wellicht nog eens de helft van het reclamegeld voor printproducten zal verdwijnen en dit op relatief korte termijn. Print wordt luxe, bewust gekozen luxe. Het is echter fout om de toekomst van lees- en informatieproducten onafscheidelijk te zien van drukkerijen. Online is stilaan de norm. Laten we opnieuw nadenken over de echte informatie- en leesbehoeften anno 2013. Variatie, differentiatie, diepgang, brede keuze zijn geen variabelen die afhankelijk zijn van drukkerijen. Dergelijke rijkdom wordt bepaald door de inhoudsbrengers zelf. Loskomen van zeer zware drukkerij-investeringen kan erg bevrijdend werken.

Het laat kapitaallichte producten toe die zich dieper en scherper kunnen ingraven in de menselijke geest. Zo ben ik benieuwd naar het nieuwe digitale nieuwsmerk van Wouter Verschelden en co. Waarom komt er geen Vlaamse Huffington Post bijvoorbeeld? "Collaboration is the new competition", zegt Alex Bogusky. Elke crisis is een opportuniteit, zegt men. Bijgevolg tijd om aan anticyclische producten te denken. Waarom geen reclamevrije krant brengen, volledig door de lezer betaald?

De grootste troef van onze media is de Nederlandse taal. Dankzij ons beschermd klein taalgebied zijn er bijzondere producten met lokale focus mogelijk. De 'in-the-moment-value' van een lokaal mediaproduct zou wel eens een veel grotere commerciële waarde kunnen vertegenwoordigen dan tot nu toe gedacht. De GRP-meetmethode erkent dit niet en is daarom voorbijgestreefd.

Vooral creativiteit kan een antwoord bieden aan de nog maar pas begonnen mediacrisis. Maar dat is uiteraard geen troost voor de honderden die nu hun baan verliezen en ook niet voor de velen die nog zullen volgen.

Bron: demorgen.be
Datum: 8/11/2013
Eigen mening:

Dit artikel is een opiniestuk over de toekomst van (onder andere) kranten en tijdschriften. De verkoopcijfers van gedrukte media blijven steeds verder dalen. Fusies binnen het medialandschap hebben voorlopig nog niet veel impact op de verschillende krantentitels. Achter de schermen merken we toch al heel wat verschuivingen op. Redacties worden samengevoegd, waardoor de onafhankelijk en diversiteit op termijn onder druk komt te staan. Aangezien de pers een belangrijke rol speelt binnen onze democratie (en de berichtgeving hierover) lijkt me dat een gevaarlijke evolutie. Experts gaan er van uit dat gedrukte media op termijn zal verdwijnen (op enkele gespecialiseerde uitzonderingen na). Het is dus hoog tijd voor een nieuw "model". Dat dit in digitale vorm zal zijn staat zo goed als vast. De vraag is echter of deze vorm voldoende diepgang kan brengen en een groot publiek kan aanspreken. Enkel dan kan de pers de rol van "vierde macht" blijven vervullen.