Druk, druk, druk!(met niets doen)

Aurélie Boullet, Absolument Dé-bor-dée! / Ta carrière est fi-nie!


Een Franse ambtenaar schrijft boeken over de absurde wereld van Franse ambtenaren. Het werden bestsellers. ‘Zeg dat je depressief bent, dan krijg je meteen twee weken ziekteverlof.'


Alle clichés zijn waar. Franse ambtenaren zijn lui. Er zijn er veel te veel. Ze zijn alleen maar druk met niets doen.

Dat zegt nu eens niet een buitenlands criticus. En nee, het is ook geen plaagstoot van een hardwerkende ondernemer die beweert wèl de handen uit de mouwen te steken.

Het is een Franse ambtebaar die het hardop zegt. Of beter: die het opschrijft.


‘Eén van de manieren om succes te hebben op mijn werk is om te doen alsof ik het enorm druk heb. Als ik 's morgens aankom draai ik mijn tas boven mijn bureau om en stal ik alles uit: overheidsverslagen, rapporten, een usb-stick, mijn agenda en twee dikke dossiermappen waarvan ik geen idee heb wat erin zit. Er is geen centimeter bureau meer te zien. Zo, nu ben ik officieel klaar om te doen alsof ik werk. Ik ben in een absurd universum terecht gekomen waar de mensen die het minste werken, zeggen dat ze overbelast zijn en waarin de 35-urige werkweek eigenlijke een 35-urige werkmaand is.'
(uit: Absolument Dé-bor-dée!)

Aurélie Boullet (33) ging in maart 2007, na haar studie en verschillende stages, aan het werk als ambtenaar in de regio Aquitaine, in zuidwest-Frankrijk.

‘Dat was een bewuste keuze, werken bij de overheid. Ik kom uit een familie van ambtenaren. Van huis uit is me bijgebracht hoe belangrijk de overheid is, de openbare dienstverlening, het algemeen belang', aldus Boullet.

Maar die eerste baan werd een grote teleurstelling. De jonge ambtenaar had niets om handen. Werkoverleg met collega's? Dat was er niet. Als zij een nota schreef, eigende haar superieur die zich toe, zette zijn naam erop en speelde het rapport door aan de volgende in de ambtelijke hiërarchie.

‘Ik had bijna niets te doen. Als ik vroeg of er niks anders was wat ik dan aan kon pakken, dan werd ik aangekeken alsof ik een buitenaards wezen was. Dan zeiden ze ‘nee'. Er was verder niks te doen. Met mijn eigen werk zou ik al druk genoeg zijn, zeiden ze. Dat was dus helemaal niet zo.'


‘Stagiaires worden door ambtenaren gezocht om het werk te doen wat ze zelf eigenlijk zouden moeten doen. En de vrouwelijke stagiaires krijgen altijd een aanbeveling. Officieus hoor je in de kroeg waarom: ‘Die nieuwe stagiaire, die heeft een lekkere kont!' Bij de overheid ben je beter af met een indrukwekkend decolleté dan met een indrukwekkend cv.'
(Uit: Absolument Dé-bor-dée!)

Boullet stuiterde als jongeling in de Franse ambtenarij van de ene openbaring naar de volgende bizarre ervaring. Om haar heen zag ze collega's van alles doen, behalve werken. Ze begon een blog bij te houden.

‘Naarmate ik meer schreef, kreeg ik steeds meer reacties. Van andere ambtenaren, maar ook van mensen in het bedrijfsleven, hoor. Ze schreven dat hun situatie hetzelfde was, dat ze het niet langer uithielden.'

Eén van de lezers van haar blog zei dat ze een boek moest schrijven. En dat deed Boullet. ‘Ik heb altijd al van schrijven gehouden.'

In 2010 verscheen ‘ Absolument Dé-bor-dée!', ‘Compleet overwerkt!' : een roman over ambtenarij in een fictieve gemeente in de buurt van Parijs. Maar 90 procent van wat ze beschreef, was waar gebeurd, bij haar op kantoor in Aquitaine.


- Wanneer zou je je ziek mogen melden wegens griep? Is twee keer buikgriep in twee weken voldoende?
- Zeg dat je depressief bent, dan krijg je meteen twee weken ziekteverlof!
- Twee weken? Maar dat is niet genoeg! Vorig jaar ben ik eens in tranen uitgebarsten boven mijn bureau, kreeg ik meteen drie dozen met pillen en mocht ik een maand thuisblijven!
(Uit: Absolument Dé-bor-dée!)

Om zichzelf maar ook haar collega's te beschermen, schreef Boullet onder een pseudoniem, Zoé Shepard.

Het boek werd een bestseller: er gingen 400.000 exemplaren over de toonbank en het werd vertaald in het Duits en Spaans.

Maar het pseudoniem bleef slechts kort geheim. Boullet werd ontmaskerd door een collega die haar verklikte. En ze werd gestraft.

De schrijfster kwam achter een bureau te zitten, kreeg betaald, maar mocht niets doen. ‘Dat duurde 18 maanden. Het was verschrikkelijk: ik kreeg helemaal geen werk meer, niemand wilde nog met me praten. Een ware verspilling van overheidsgeld en energie.'

Er volgden ook nog juridische procedures en Boullet werd acht maanden officieel geschorst. Haar hoogste baas, de socialistische regiovoorzitter Alain Rousset, haalde hard uit. ‘Ik ben voor de vrijheid van meningsuiting, maar het beledigen van collega's en het verspreiden van laster is een grove fout.'

Na het ‘uitzitten' van haar disciplinaire straf mocht Boullet begin 2011 terugkeren bij het regionaal bestuur van Aquitaine. Maar ze moest wel een nieuwe baan accepteren.


- U heeft dus een nieuwe baan: hier is uw nieuwe badge en hier zijn de pennen met het logo van de gemeente.
- Oké, bedankt, tot ziens.
- Maar u mag nog niet weggaan!
- Hoezo?
- Volgens de gemeenteregels moet dit herintredingsgesprek 30 minuten duren.
- Maar wat gaan we dan de komende 25 minuten doen?
(Uit: Ta carrière est fi-nie!)

Boullet gebruikte de tijd waarin ze niets mocht doen, om te schrijven: een tweede roman over haar nieuwe ervaringen als ‘ zijspoor-ambtenaar', als ‘geschorst ambtenaar' en als ‘herintredend ambtenaar'. Het boek, ‘Ta carrière est fi-nie!' (‘Jouw carrière ligt in duigen!') ligt nu in de winkel.

En Boullet zelf zit weer achter een ambtenarenbureau. ‘Sommige mensen willen niet meer met me samenwerken. En sommige projecten mag ik niet meer uitvoeren. Maar over het algemeen heb ik in ieder geval werk te doen, wat in de tijd hiervoor niet het geval was.'


‘Vergaderingen zijn de favoriete tijdbesteding van ambtenaren. Een goede vergadering is een vergadering die zodanig wordt vertraagd dat de volgende dag nog een keer vergaderd moet worden om af te maken wat de eerste keer ook al gedaan had kunnen worden. Vergaderingen wekken de indruk dat er gewerkt wordt en in een wereld die gebaseerd is op illusies is dat meer dan voldoende.'
(Uit: Absolument dé-bor-dée!)

Schrijvend ambtenaar Boullet werd er al bij de verschijning van haar eerste boek van beschuldigd ‘rechts' te zijn. Nicolas Sarkozy was nog president en hij wilde het ambtenarenapparaat uitdunnen.

‘In een politiek klimaat waarin de overheid wordt gewantrouwd, is de publicatie van een anti-ambtenarenpamflet niet iets onschuldigs', schreef een socialistische politicus destijds op de bekende kritische nieuwssite Rue89. ‘In tegendeel: dit boek sterkt ‘rechts' bij de ontmanteling van het overheidsapparaat.'

Anno 2012 haalt Boullet haar schouders er over op: ze spreekt zich niet uit voor Sarkozy en neemt evenmin afstand van Hollande, de huidige socialistische president, die in het onderwijs juist weer 60.000 ambtenaren wil aanstellen.

‘Ik ben niet politiek gekleurd. Er zijn ambtenaren die niets uitvoeren, maar dat soort mensen bestaat overal. Ik ben heel erg pro-overheid en ik ben tegen de privatisering van overheidsdiensten. Maar er zijn nu eenmaal misstanden in Frankrijk waar niet over wordt gepraat. En als je er niet over praat, of ze zelfs verzwijgt, dan lukt het nooit om de verlamming in het ambtenarenapparaat aan te pakken.'

‘Er zijn ontzettend veel ambtenaren die hun werk vol overtuiging willen doen en die daardoor enorm gefrustreerd zijn. In een streng hiërarchische organisatie zoals de Franse overheid krijg je nu eenmaal snel situaties als in een hofhouding. Kruiwagens en nepotisme zijn helaas het kwaad van het ambtenarenapparaat. En seks hebben met je baas in een auto, wat ik in mijn boeken ‘de achterbankpromotie' noem, hoort daar ook bij.'

Om promotie te krijgen schrikken sommige ambtenaren er niet voor terug om vrolijk met hun bazen te copuleren op de achterbank van de auto. Gezien het salaris van G.M. is het nog verbazingwekkend dat hij ontucht pleegt op de parkeerplaats van het gemeentehuis in plaats van gewoon een hotelkamer te boeken.


- Ik heb een Opel Corsa, van mijn moeder.
- Nee, dat gaat niet: dat is te klein.
- Wil je een andere auto lenen? Hier, de 807 van mijn zwager, die is lekker ruim: hij heeft vier kinderen.
Het vooruitzicht om straks het hoogtepunt te bereiken op de plaats waar normaal vier kinderen zitten, lijkt het libido van de directeur niet dwars te zitten: hij draait zich om naar zijn jongste secretaresse en steekt zijn duim omhoog.
- De 807 kost je 20 euro voor een uur.
- Dat is niet goedkoop.
- Maar er zit zachte bekleding in, een cd-speler en overal zitten er spiegels waarmee m'n broer normaal z'n kinderen in de gaten kan houden terwijl hij rijdt.
De spiegels geven bij de directeur de doorslag. Hij haalt zijn portemonnee tevoorschijn, geeft twee biljetten van tien euro aan de uitbater van het rijdend bordeel en buigt zich voorover naar de secretaresse.
- Mevrouw Martin, ik moet even documenten ophalen, loopt u mee?
(Uit: Absolument Dé-bor-dée!)


DS, 01-12-2012 (Frank Renout)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB