'Justitie is naar ivoren toren aan het terugkeren'



BRUSSEL - Justitie gaat precies de andere kant uit dan de richting die Jan Nolf eraan wil geven. De rebelse vrederechter van Roeselare gaat daarom zo snel als mogelijk met pensioen. 'Ik ben boos', zegt hij naar aanleiding van zijn vertrek op 1 september.


Na Freddy Troch trekt opnieuw een kritische stem van justitie vervroegd de deur achter zich dicht. Jan Nolf is 60jaar geworden, en heeft het gehad na 25 jaar als vrederechter. 'Vanaf 1 september ben ik geen magistraat meer. Dan mag ik eindelijk zeggen en schrijven wat ik wil.' In afwachting daarvan formuleert hij alvast zijn vier 'breekpunten' van justitie.


1. Mammoetrechtbanken

Het zit Nolf enorm hoog dat de familierechtbanken een belangrijk deel van zijn zaken zullen opslorpen. Het is een nieuw type rechtbank dat opgericht wordt om de versplintering van familiezaken tegen te gaan. Nu zitten die verspreid onder jeugdrechtbanken, vredegerechten en rechtbanken van eerste aanleg. 'Ik begrijp dat men naar schaalvergroting gaat', zegt Nolf. 'Maar ik vrees dat hierdoor justitie nog verder van de mensen zal staan.'

'Met deze hervorming trekt men het hart van justitie, de familiezaken, weg van de rechtbanken die het dichtst bij de mensen staan. Bovendien zullen de zwakkeren in de samenleving hier meer nadeel van ondervinden dan de sterkeren. Een vrouw uit Roeselare die door haar echtgenoot bont en blauw is geslagen bijvoorbeeld, zal in de toekomst de trein naar de rechtbank van Kortrijk moeten nemen. Dat is voor haar een hele opgave. De sterke mensen hebben daar minder moeite mee.'

'Een bijkomend extra nadeel voor de zwakkeren is dat de familierechtbanken niet zo snel zullen werken als de vredegerechten. Bij een vredegerecht bedraagt de doorlooptijd maximaal één maand, bij de rechtbanken van eerste aanleg zit je gauw aan zes maanden. Voor sommigen is dat geen probleem, maar wel bijvoorbeeld voor een vrouw die door deze proceduretermijn zes maanden moeten wachten op haar onderhoudsgeld. Justitie is naar haar ivoren toren aan het terugkeren.'


2. Ongelijke werklast

Het vredegerecht van Roeselare behandelt jaarlijks tussen de 2.200 en 2.300 zaken. In vele andere vredegerechten is dat enkele keren minder. 'In zulke rustige kantons is de benoeming van vrederechter een soort manier om het pensioen voor te bereiden', aldus Jan Nolf. 'Het zijn de plekken waar men elkaar al op maandagmiddag een prettig weekend wenst.'

'Ik heb er geen probleem mee dat wij het zoveel drukker hebben, daar heb ik 25 jaar geleden tenslotte zelf voor gekozen. Maar wat ik niet begrijp, is dat er in die kleine kantons nu nog altijd nieuwe rechters worden benoemd. Je kunt deze mensen beter benoemen als toegevoegde magistraten bij de grotere vredegerechten, waar meer werklast is. Daardoor kunnen ze zowel in dat kleinere kanton werken als inspringen voor hun drukbezette collega's.'

'Dat is een voorbeeld van een kleine maatregel die op het terrein veel verschil kan maken. Maar dergelijke ingrepen zijn zeldzaam. Want elke nieuwe minister komt telkens met een nieuw grootschalig plan op de proppen, en zolang dat er niet is, beslissen ze liever niks.'


3. Justitie is te duur

'Soms voel ik me beschaamd tegenover de rechtzoekenden. Justitie is echt een dure zaak. Moeten we het bijvoorbeeld normaal vinden dat je 200 euro gerechtskosten moet betalen voor de betwisting van een parkeerovertreding van 5 of 10 euro?'

Een deel van die kosten is de rechtsplegingsvergoeding, de vergoeding die de 'verliezer' aan de 'winnaar' moet betalen om een deel van de advocatenkosten te betalen. 'Die kost kan vermeden worden door een zaak via minnelijke schikking op te lossen', zegt Jan Nolf.

Hijzelf heeft daarin een stevige reputatie opgebouwd. Meer dan de helft van zijn zaken als vrederechter, verliepen via minnelijke schikking. 'Dat scheelt een pak in de kosten', aldus de vrederechter. 'Voor de rechtzoekenden sparen we daarmee in Roeselare 25.000 euro per maand uit.'


4. Geen ondersteuning

Dat de informatisering van justitie hopeloos achterop hinkt, is intussen een oud zeer. Een pijnlijke zaak voor een man als Nolf, die veel en graag met de computer werkt. 'Maar er is op het vlak van ondersteuning meer aan de hand', zegt hij. 'Zo moet ik bijvoorbeeld al meer dan twee jaar wachten op de benoeming van een nieuwe hoofdgriffier, gewoon omdat de procedure aansleept. Kunt u zich zoiets in een bedrijf voorstellen?'

Jan Nolf houdt een blog bij op:
www.justwatch.be


DS, 04-08-2011 (Jan Nolf)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB