'Geef me een gebouw en ik begin zelf een school'

maandag 23 mei 2011, 05u00

GENT - Als Thomas (12) tegen 1 september niet opnieuw naar school gaat, dreigt de bijzondere jeugdzorg hem bij zijn moeder weg te halen. Maar Thomas heeft kernautisme en aardt niet in het gewoon onderwijs. Bovendien vindt hij geen enkele 'autischool' die bij zijn intellectueel niveau past.
Van onze redacteur

'Ik vergelijk mezelf met een computer. Ik ben slim, maar bij het minste dat er fout loopt, sla ik tilt', zegt de 12-jarige Thomas Claerhout. Hij is opgewonden, heeft moeite om stil te zitten en praat onophoudelijk. Zijn verbale kracht is verwonderlijk voor een kind van twaalf. 'Probeer er niet mee in discussie te gaan, want je verliest altijd', zegt zijn moeder Carine Verween. Thomas is dan ook geen gewone jongen. Hij is uitzonderlijk begaafd en zit al in het tweede middelbaar Latijn-Grieks in Sint-Bavo, een jaar hoger dan normaal. Tenminste, zat. Want sinds oktober blijft Thomas thuis. Alweer.

'Hij kan de drukte in de klas niet aan, hij mist structuur en niet alle leerlingen en leerkrachten begrijpen hem. Thomas is met Sint-Bavo al aan zijn zevende school toe. Vindt u dat normaal? Zijn jonge schoolcarrière is een hel geweest. Hij is altijd te slim geweest voor de rest van zijn klas. Hij kon al lezen en rekenen voor alle anderen. Maar door zijn autisme is het in het gewone onderwijs telkens misgegaan. We zijn het moe om het nog te proberen.'

Het Comité Bijzondere Jeugdzorg (CBJ) denkt daar anders over. 'Als ik tegen 1 september niet naar school ga, gaat het CBJ me van mama wegnemen. Dat is gene zever, maar echt', zegt Thomas. Hij slaakte zijn noodkreet in een mail naar De Standaard.

'Omdat Thomas in feite ongewettigd afwezig is en dus spijbelt, kreeg ik eind vorig jaar van het CBJ een brief met de vraag dringend naar een oplossing te zoeken voor de “problematische opvoedingssituatie,. Ze dreigen ermee een beschermingsmaatregel op te leggen als hij niet naar school gaat. Ik ben zogezegd de slechte moeder, ik laat hem thuis en verwen hem te veel', zegt Carine Verween. 'Wat ze niet begrijpen, is dat het geen kwestie van niet willen is, maar van niet kunnen.'

Brief

'Thuisonderwijs is geen optie, daarvoor heb ik het geld niet. Het CBJ heeft me onder druk gezet om Thomas naar een buitengewone secundaire school te sturen waar ze opleidingsvorm 4 aanbieden (wat overeenkomt met het niveau van het gewone onderwijs, red.). Maar daar kan hij alleen een beroep leren. Dat weiger ik. Ik wil mijn zoon niet aan het watervalsysteem overleveren. Hij is slim genoeg om Latijn-Grieks te studeren. Er is slechts één autischool die zo'n richting aanbiedt, het Zeelyceum in De Haan. En dus zou ik hem op internaat moeten sturen, wat gezien zijn sociale handicap onmogelijk is.'

Je zou denken dat een kind er moedeloos van wordt, maar Thomas blijft niet bij de pakken zitten. 'Als de minister geen scholen voor kinderen met autisme wil bouwen, dan begin ik er zelf een', zegt hij. Hij lanceerde op het internet al een oproep en zegt veel respons te krijgen. 'Als ik een leegstaand gebouw vind dat we als school kunnen inrichten, weet ik dat ik heel veel ouders maar vooral kinderen met hetzelfde probleem als ik zou kunnen helpen.'

'Ik heb al een gebouw op het oog, in Herzele. Het staat leeg omdat de vorige school is verhuisd. Het heeft nog wat opknapwerk nodig, maar dat kunnen we zelf doen. Ik weet dat er leerkrachten bereid zijn voor ons les te geven. We kunnen hen dan eerst een spoedcursus autisme geven. Voor de verwarming en elektriciteit moet ik nog een oplossing zoeken. Het enige wat ik vraag, is dat de minister ons de kans geeft om van het gebouw een school te maken.'

Thomas schreef een brief naar de Vlaamse minister van Onderwijs, Pascal Smet (SP.A). Die laat hij deze week overhandigen.

Zeventien

'Hij raakte geïnspireerd door een voordracht van de auteur Peter Vercauteren', zegt zijn moeder. 'Hij stelde vorige week zijn boek “Ik kan zijn wie ik wil, voor, waarin hij getuigt hoe het was om als kind met autisme op te groeien. Hij overtuigde Thomas van het idee dat hij vertrouwen moet hebben en zelf het heft in handen moet nemen. En ja, zo is Thomas, dat vat hij dan ook letterlijk op.'

'Het idee om zelf een school te beginnen, lijkt misschien hooggegrepen. Maar ik sta er volledig achter. Als we als ouders de leerkrachten voldoende begeleiden, moet het lukken. Ik wil gewoon dat Thomas naar een school gaat waar hij zich thuisvoelt, waar hij niet meer wordt aangestaard omdat hij anders is. In het vijfde leerjaar mocht hij naar een autiklasje. Dat was de leukste tijd van zijn leven. Hij zat er slechts met acht in de klas. Het was er niet druk en hij kon alles op zijn tempo doen. Dat heeft hij nodig.'

'Voor ik hem in Sint-Bavo kon inschrijven, heb ik zeventien scholen afgebeld. Zeventien! Ik had alles voorbereid. Thomas zou begeleiding blijven krijgen en zou alleen halve dagen naar school gaan. Maar toen de scholen hoorden dat hij kernautisme heeft, gebruikten ze allemaal hetzelfde excuus: onze leerkrachten zijn daarvoor niet opgeleid.'

'Toen ik hem in Sint-Bavo inschreef, zei hij me: mama, dit is de laatste school die ik probeer. Dat heeft me diep geraakt. Thomas beseft goed genoeg wat hij heeft. Ik heb lang genoeg moeten meemaken dat hij ongelukkig naar school is gegaan. Dat wil ik hem niet meer aandoen.'

Bron: De Standaard
__________________________________________________ ____________
Als ik dit artikel lees, begrijp ik de reactie van Thomas en zijn moeder volledig. De jongen wil graag bijleren en naar school gaan, maar door zijn kernautisme is dat gewoon amper/niet mogelijk. Er is dan teveel drukte en dat kan hij niet aan zoals hij zelf vermeld in het artikel. Het zou ook een zeer spijtige zaak zijn als de Bijzondere Jeugdzorg Thomas bij zijn moeder weghalen. En het zal ook helemaal niet voor een oplossing zorgen, want het probleem ligt niet bij de moeder of de opvoeding.
In het artikel wordt gezegd dat bijna alle scholen afhaakten toen de moeder zei dat haar zoon kernautisme had. Dat de leerkrachten daarvoor niet opgeleid zijn. Deze mening deel ik toch ook wel. Ik denk dat het als leerkracht ontzettend moeilijk is om zo’n leerling in de klas te hebben. Je zal je aandacht moeten verdelen tussen die ene leerling en dan de rest van de klas.
Het is allemaal niet even makkelijk en zeker niet voor kinderen als Thomas. Ik hoop dat hij bij z’n moeder mag blijven en dat het hem lukt z’n eigen school op te starten!

LETTERLIJK. De brief van Thomas

Hieronder vindt u de letterlijke brief die de 12-jarige autistische jongen schreef aan minister van Onderwijs Pascal Smet (De spelfouten zijn niet verbeterd)

Best mijnheer de minister,
Ik ben Thomas Claerhout een normaal begaafde jongen met autisme
Ik ben twaalf jaar en zit normaal in het tweede jaar Grieks-Latijn . Ik heb een jaartje gezeurd.
Nu ga ik niet naar school niet omdat ik niet wil of mag thuis blijven van mama nee omdat ik niet naar school kan gaan.
Door mijn autisme lukt het gewoon niet om naar de gewone school te gaan we zijn zelf van st-lievens-Houtem naar Gent verhuisd omdat ik niet meer moet vertrekken om 6u30 om op tijd te zijn en ik zoveel bussen moet nemen.
Ik weet dat er nog kinderen zijn met dit probleem maar niet iedereen durft het zeggen of kan het zeggen.
Blijkbaar heeft niemand een oplossing voor mijn probleem en lig enkel mijn mama hier van wakker maar ik heb voor het volgend schooljaar gewoon geen school en betekend dit gewoon nog maar een jaar thuis zitten en misschien tot mijn 18 de
Mama is niet rijk om prive leerkrachten te betalen en dus thuisonderwijs te geven
Is het waar dat U ook geen centen heeft voor autiklassen te maken want ik heb gezocht op het internet scholen krijgen van U centen dus als U er geen heeft dan begrijp ik heb probleem.
Misschien heb ik een oplossing voor het probleem (mama zegt dat voor alle problemen een oplossing is maar soms moet je heel goed nadenken en al je hersenen gebruiken)
Hier komt mijn plan
In Herzele is er een school die leeg staat ( ik heb er vroeger nog gezetten ) aan de Vierwegen
Je kan er niet naast kijken want winnie de pooh staat er heel duidelijk op de ramen geschilderd
Deze school staat nu al een jaar leeg en ik durf wedden dat er nog veel scholen leeg staan , geef een paar ouders de kans om van die lege scholen een autiklas van te maken .
Voor leerkrachten heb ik ook al gezorgd er zijn leerkrachten zonder werk laat die les geven want mijn mama heeft gezegd dat als je in Belgie je geen werk heb je geld krijgt ( zoals dat mama nu krijgt omdat mij papa overleden is ) broer Bjorn zegt dat het werklozenuitkering is. Heb het opgezocht en inderdaad het komt zelf door U partij want U bent net mama bij de socialisten ( pepe zegt de partij van de kleine mensen arme mensen ).
Voor de verwarming en elektriciteit daar moet ik nog een oplossing zoeken maar denk als iedereen een beetje mee helpt we dat probleem ook wel kunnen oplossen
Lieve mijnheer de minister ik ben er nog maar 12 maar ik weet heel goed wat autisme betekend en om heel eerlijk te zijn ik doe mama heel veel pijn als ik zeg dat ik geen autisme meer wil hebben een normale jongen wil zijn of als ik bij mijn papa wil gaan wonen maar weet jij hoe het is om jaren gepest te worden omdat je autisme heb wel ik weet het wel en ik heb autisme als als je lelijke dingen tegen mij zegt dan doet mijn hartje pijn
Ik hoop dat U mijn voorstel kunt aanvaarden
Een jongen die niks liever wil dan terug naar school te gaan Grieks-Latijn te doen en advocaat te worden niet om stoute mensen te helpen neen ik wil alleen mensen en kinderen met een gehandicap helpen U mag dit discriminerend vinden maar ik word dit al 12 jaar lang gedaan enkel omdat ik autisme heb.

Bron : De Standaard

Ik ga akkoord met de mening van Laetitia. Het probleem ligt helemaal niet bij de moeder dus waarom zouden ze Thomas dan weghalen bij zijn moeder? Dat zou niets oplossen, in tegendeel, het zou de situatie waarschijnlijk nog erger maken. Uit de brief blijkt dat Thomas helemaal niet gelukkig is (o.w.v. de situatie). Als je hem dan weghaalt bij zijn moeder, schiet er voor hem helemaal niets meer over.

Op zich vind ik het best een goed idee om een eigen school te beginnen. Ik veronderstel dat er ook niet zoveel leerlingen zullen zijn die zo'n zware vorm hebben, dat ze echt niet aarden in het gewoon onderwijs. Het zou dus maar om 1 of 2 klasjes moeten gaan. Als je de locatie strategisch bepaalt, kunnen er kernautisten van alle richtingen komen (bijvoorbeeld uit het grootste deel van de provincie Antwerpen). Voor een 12-jarige jongen met kernautisme, begrijpt hij heel goed hoe het er allemaal aan toe gaat, vind ik.

Ik hoop dat de minister het voorstel serieus neemt, ook al komt het van een 12-jarige. In een maatschappij zoals de onze, zou het echt niet mogen dat een jongen simpelweg niet naar school kan. Desnoods moet de staat hem maar een privé-leraar aanwijzen maar ik begrijp wel waarom hij liever naar school gaat. Sociaal contact is immers belangrijk.

Ik deel de mening van Laetitia en Nathalie. Als Thomas graga naar school zou willen gaan maar niet kan, dan vind ik de reactie van de bijzondere jeugdzorg overdreven.

Als je als ouders al het mogelijke doet en dan te horen krijgt dat je zoon of dochter niet in de school thuis hoort, wat kan je dan nog doen als ouder? Als de scholen de leerling niet willen, sta je machteloos.

Ik begrijp ook wel de reactie van de scholen. Als de leerkrachten hier niet zijn voor opgeleid, kunnen ze Thomas niet geven wat hij nodig heeft.
Daarom hoop ik dat er voor Thomas snel een oplossing komt en dat hij toch naar school kan gaan.

Ik begrijp de reactie van Bijzondere Jeugdzorg hier echt niet. Er is duidelijk geen sprake van slechte opvoeding en als Thomas bij zijn moeder wordt weggehaald is hij nog veel slechter af. Ik begrijp zeker dat Thomas en zijn moeder hier moedeloos van worden.
Thomas blijkt echt wel een verstandige jongen te zijn en het zou zonde zijn om daar niets mee te doen.
Ik vrees wel dat het plan van Thomas om een eigen school op te richten nogal moeilijk te verwezenlijken valt maar dan hoop ik dat men hem op een andere manier kan helpen.

Ik begrijp niet goed waarom de moeder Thomas niet naar het Zeelyceum laat gaan. Ze zegt dat het is omdat hij dan op internaat moet gaan, en hij dat niet kan door zijn autisme. Echter de mensen van het Zeelyceum, en dan zeker die van de autiwerking, zijn hierin gespecialiseerd. Ik ben er van overtuigd dat er een oplossing te vinden moet zijn.

De oplossing van Thomas zelf vind ik niet realistisch. Hij is duidelijk een intelligente jonge, maar dit is niet haalbaar. Hij zegt dat er maar werkloze leerkrachten moeten komen lesgeven, maar dat kost veel geld. Die mensen gaan, als we realistisch zijn, betaald moeten worden. Dat loon zal hoger zijn dan de werkloosheidsuitkering. Daarnaast moeten ze ook nog eens een opleiding krijgen, dus weer geld dat besteed moet worden. Ook voor een directie zal gezorgd moeten worden, wat nog meer geld kost.

Er is volgens mij wel een oplossing te vinden, maar het stichten van een eigen school is, volgens mij, niet de goede oplossing.

Ik begrijp dat Thomas een eigen school wil opstarten maar hier kruipt zeer veel tijd in.
Omdat Thomas een zeer erge vorm van autisme heeft, zullen de leerkrachten inderdaad een goede opleiding nodig hebben. Hier kruipt tijd in. Zeker en vast omdat het zo'n zeldzame vorm is.
Ook vind ik dat bijzondere jeugdzorg in de fout gaat als ze Thomas bij zijn moeder weghalen. Wat is dit voor een reactie? Thomas wil net naar school gaan maar kan niet! Er zijn kinderen die niet naar school willen en die halen ze toch ook niet weg??

Waarom verstandige autisten moeizaam een school vinden

Autist en begaafd? Pech

'Ik vind geen school. Dan zal ik er zelf maar één beginnen.' De emotionele oproep van de twaalfjarige Thomas komt hard aan (DS 23 mei). Komen autistische jongeren echt zo moeilijk aan de bak in onze scholen? Waar waren al die jaren van inclusief onderwijs dan goed voor?
'Opgelet', zegt Peter Vermeulen, expert van kennis- en ondersteuningscentrum Autisme Centraal, 'we staan er in Vlaanderen een stuk beter voor dan twintig jaar geleden en in vergelijking met andere landen doen we het heus niet zo slecht. Maar er is één groep waarvoor inderdaad veel minder aanbod is: de begaafde autistische jongeren.'

Om het cru te zeggen: een autist met een mentale handicap is beter af want die kan in het buitengewoon onderwijs terecht. In het gewoon onderwijs is het afhankelijk van de inspanningen die de school wil doen en de expertise die ze in huis heeft.

Zeven jaar geleden werd het geïntegreerd onderwijs of GON, ingevoerd. Dat gaf gewone scholen extra mensen en middelen om autistische leerlingen te begeleiden. Gespecialiseerde leerkrachten uit het buitengewoon onderwijs steken een handje toe. Eerst vier uur, nadien werd dat afgetopt naar twee uur per leerling. En het bleef beperkt tot twee jaar.

Dat volstaat niet, want vaak gaat het na verloop van die tijd toch mis. En dan komen de leerlingen uiteindelijk toch in het buitengewoon onderwijs terecht. Ze botsen niet op de inhoud van de vakken maar op sociale dingen. Communiceren, flexibel zijn, zelfstandig werken. Dingen die je je op de middelbare school eigen moet maken.

Autisten (of beter: jongeren met autismespectrumstoornis) kunnen heel verstandig zijn. Maar die begaafdheid wringt met hun handicap. Ze raken gauw gedesoriënteerd door de drukte op school of in de klas.

In de basisschool wil het nog wel meevallen om dat op te vangen maar in het secundair, met al zijn niveaus en richtingen, wordt dat een heel andere opgave. Ieder uur een andere leerkracht, functioneren in de groep, het is voor hen niet evident. Ze moeten eigenlijk twee curricula volgen. Een: de vakken. Twee: hoe zich gedragen op school.

Leren studeren, leren huiswerk maken, ze hebben dat liefst zo expliciet mogelijk. Zo duidelijk mogelijk. 'Dat kost niet zoveel moeite van de leerkrachten. En ook de andere leerlingen zijn gebaat met die grote duidelijkheid', aldus Vermeulen.

Autisten krijgen vaak een scholingsniveau aangeboden dat vergelijkbaar is met technisch of beroeps: kantoorhandel, tuinbouw, slager... Het voordeel daarvan is dat ze zo de school toch met een diploma verlaten.

Wie meer naar een ASO-richting uitkijkt, zoals Thomas die Latijn-Grieks wil volgen, zal langer moeten zoeken naar een school.

Er zijn al heel wat gewone scholen met veel expertise in autisme. Zo'n zeventig in Vlaanderen. De meeste zijn basisscholen maar in iedere provincie heb je ook wel twee of drie secundaire scholen.

Soms bieden die scholen niet de studierichting aan die de jongere of zijn ouders op het oog hebben. Dan moeten ze uitkijken naar een school verder weg en overwegen op internaat te gaan. Wat gelet op hun sociale handicaps dan weer niet evident is, zo klaagde Thomas' moeder. Scholen die zich echt op autisten richten, zoals het Zee-lyceum in De Haan, kunnen ook aan die internaatbezwaren tegemoet komen.

Enkele scholen, onder meer in Gentbrugge en in Hasselt, zijn afgestapt van het klassieke stramien met eindexamens. Die zouden te zwaar zijn voor hun leerlingen. Zij hebben de centrale examencommissie (voorheen de 'middenjury') ingeschakeld. Die komt ter plekke in de school om daar examens af te nemen. Zo kan de autistische leerling meer in het eigen tempo tewerk gaan. Meer dan de helft van hen slaagt op die manier.

Het bezwaar dat scholen opperen tegen autisten opnemen, is dat ze veel extra inspanningen moeten leveren 'voor die ene leerling'. Maar er zijn vandaag veel jongeren die de diagnose krijgen: twee procent van de Vlaamse scholieren zou autistisch zijn. Twee keer zoveel als statistisch te verwachten valt.

De helft van de GON-leerlingen kreeg het stempel autisme. 'Onze scholen vangen er 7.000 op', zegt Karel Casaer, hoofd van het buitengewoon onderwijs van het katholieke net. 'Inspanningen om zoveel mogelijk autistische jongeren in het gewone onderwijs te houden zijn goed maar we moeten niet de illusie hebben dat dat voor hen allemaal zal lukken', besluit hij.

Tom Ysebaert

Bron : De Standaard