Onze taal


Mijn waardering voor Walter Zinzen is zo groot dat ik ertegen opzie om even met hem de degens te kruisen. Overigens vind ik zijn bijdrage over taal (DS 28 maart) grotendeels verantwoord. Ik ben eveneens diep beschaamd dat het Algemeen Nederlands, waarvoor wij sinds de jaren '50 van de vorige eeuw in ABN-kernen gestreden hebben, het in allerlei contexten, zelfs in het theater, moet afleggen tegen een (veelal onzuiver) dialect aan de ene kant en een 'wete-gij?'-Vlaams aan de andere. De thematiek die hij aansnijdt in verband met de kennis van het Nederlands bij Franstaligen, is mij niet onbekend, omdat mijn schoonmoeder een eentalige Waalse was, die dat dialectprobleem vaak als excuus gebruikte.

Dat excuus heeft dus wel enige grond, maar Zinzen overdrijft. De eentalige Franstaligen die 'in de tweede helft van de 20ste eeuw' (!) in de nationale instellingen met Vlamingen geconfronteerd werden, hoefden helemaal geen dialect te kennen, want de meerderheid van die ambtenaren sprak behoorlijk Nederlands. Toen was ook het taalgebruik in de Vlaamse media meestal nog voortreffelijk. De Franstalige burgerij in Vlaanderen (bijna de helft van mijn klas was thuis Franstalig) heeft zich in een paar generaties grotendeels aangepast; die in de Brusselse rand konden dat dus ook.

Het spreekt vanzelf dat men van allochtonen niet kan eisen dat ze dialect leren, maar dergelijke ontsporingen doen niets af aan het belang van het territorialiteitsbeginsel. Ook al hebben wij boter op het hoofd, dat pleit de anderen niet vrij. De mensen van mijn generatie die de humaniora gevolgd hadden, lazen probleemloos Frans en spraken het meestal ook redelijk goed. Bij de Franstaligen van die generatie was er bijna niemand die zelfs maar een passieve kennis van onze geschreven taal had en dat was niet alleen vanwege die dialecten, want hun Engels was niet veel beter.

Laten we het nu eens over de 21ste eeuw hebben. In het tweede decennium van die eeuw ben ik voor een debat naar het Flageygebouw geweest: niemand aan de infobalie kon mij in mijn taal uitleggen waar dat gesprek plaats zou vinden. Enkele maanden daarvoor moest ik in een ander conferentiecentrum in Brussel een (tweetalig) colloquium bijwonen, maar ook daar kreeg je aan de infobalie uitsluitend Frans te horen. In diezelfde 21ste eeuw heb ik in het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek tientallen bladzijden sneuvelteksten geschreven in het Frans, omdat meerdere commissieleden - ook jonge mensen - zelfs geen passieve kennis van het Nederlands hadden. Niet één Waal heeft ooit een sneuveltekst in het Nederlands moeten schrijven. Dus, beste Walter Zinzen, ik sta volledig achter de oproep: 'Mijnheer Smet, begin in 's hemelsnaam met het Nederlands', maar gebruik die terechte verontwaardiging niet om het grondwettelijk vastgelegde territorialiteitsbeginsel te ondergraven.


DS, 321-03-2011 (Etienne Vermeersch)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB